زنان در مجلس شورای اسلامی از ابتدا تا کنون

چهار زن نماینده مجلس در دوره اول از میان ۳۲۷ نماینده، مریم زعفرانی بهروز (بهروزی) متولد سال ۱۳۲۴، گوهرالشریعه دستغیب متولد ۱۳۱۴، عاتقه صدیقی (رجایی) متولد ۱۳۲۲و اعظم طالقانی متولد ۱۳۲۲ اولین نمایندگان زن مجلس شورای اسلامی بودند.

در دومین دوره مجلس شورای اسلامی هم این مردم پایتخت بودند که به زنان برای نمایندگی‌شان در مجلس اعتماد کردند و مرضیه حدیدچی(دباغ) متولد ۱۳۱۸، گوهرالشریعه دستغیب، مریم بهروزی و عاتقه صدیقی را به عنوان چهار نماینده زن در میان 277 نماینده به مجلس روانه کردند. 

شاید این عملکرد مثبت زنان دوره دوم مجلس بود که باعث شد موکلین‌شان برای دوره سوم مجلس شورای اسلامی هم به آنها برای نمایندگی مجلس رای  بدهند، به این ترتیب در دوره سوم هم چهار نماینده زن از میان ۲۷۸ نماینده در مجلس حضور داشتند.

 

مریم بهروزی

مرحوم مریم زعفرانی بهروز که چهار دوره متوالی نماینده بود، تحصیلات متوسطه وحوزوی داشت. وی  قبل ازپیروزی انقلاب در فعالیت های سیاسی و مبارزات برعلیه رژیم شاه حضور داشت و به همین جهت دستگیر و زندانی هم شده بود. ضمن این که مریم بهروزی در عرصه تبلیغ دینی هم عنصری فعال محسوب می شد که جلسات دینی خانم ها را اداره می نمود.

مریم بهروزی عضو کمیسیون های زنان،خانواده، فرهنگ و… بود .از جمله طرح ها ولوایحی که این نماینده در تصویب آنها نقش داشت، طرح بازنشستگی زنان با بیست سال سابقه کاربدون شرط سنی، رفع ممنوعیت مدیریت زنان مجرد، قانون ترویج تغذیه با شیر مادر، تقلیل ساعت کار کارکنان زن ، تهیه وتقدیم طرح ممنوعیت ازدواج با معتاد، طرح پرداخت حق پرستاری وهمیاری به همسر جانبازان 50درصد به بالا وطرح اعزام دختران دانشجو برای اعزام به خارج از کشور بود.

در کارنامه مریم بهروزی در سال های پس از انقلاب، علاوه بر فعالیت های سیاسی فعالیت های علمی از جمله تدریس در دانشگاه هم بوده است.

وی به اتفاق تعدادی از زنان مسلمان انقلابی درسال 1365 وبه پیشنهاد آیت الله خامنه ای  تشکل سیاسی زنان به نام جامعه زینب(س) را تاسیس کرد  وتا زمان فوتش (1390) دبیر کل جامعه زینب (س) بود؛تشکلی که از  قوی ترین تشکل های سیاسی واجتماعی زنان در کشور بوده است .

در سال های پس از نمایندگی هم مریم بهروزی در فعالیت های سیاسی و فرهنگی مختلف حضور داشت.

وی متاسفانه بر اثر ابتلا به بیماری سرطان در 29 بهمن ماه سال 1390 از دنیا رفت و در بهشت زهرا(س) کنار فرزند شهیدش آرام گرفت.

 

گوهر الشریعه دستغیب

گوهر الشریعه دستغیب در سه دوره مجلس نماینده مردم تهران بود. وی اولین بانویی بود که در رشته عربی وعلوم قرانی در سطح فوق لیسانس تحصیل کرد. دستغیب  مسلط به زبان های عربی وانگلیسی و از فعالان سیاسی قبل از انقلاب بود. وی پس از فارغ التحصیلی در رشته ادبیات به عنوان معلم مدرسه علوی اسلامی تعیین شد وبا پیشنهاد شهید باهنر ورجایی با مدرسه رفاه هم همکاری داشت و همزمان با تاسیس دبیرستان علایی وتقاضای آیت الله طالقانی مدیریت  آن دبیرستان را هم برعهده داشت. وی  پس ازانقلاب  به سمت  معاون مدیر کل تربیت  و اولین رئیس مرکز معلم دختران منصوب شد .

دستغیب از اعضای موسس شورای فرهنگی واجتماعی زنان در شورای عالی انقلاب فرهنگی و رئیس این شورا از بدو تاسیس تا اواخر دور سوم مجلس بوده است. دستغیب درطول سه دوره نمایندگی  مجلس  عضو کمیسیون آموزش وپرورش و آموزش عالی بود. وی در دوران نمایندگی به تدریس در دانشگاه های تهران،تربیت معلم وشهید بهشتی نیز اشتغال داشت.

از جمله طرح ها ولوایحی که دستغیب در تصویب آنها نقش داشت: طرح قانون مربوط به خدمات نیمه وقت بانوان، اصلاح قانون طلاق وامکان محاسبه مهریه به نرخ روز، الزام نمودن عاقدین به قرائت شروط ضمن عقد برای زوجین ،طرح حضانت فرزند شهید توسط همسر شهید بوده است.

وی طی سالهای 1378 تا 1381 سرپرست مدارس ایرانیان خارج از کشور درکشورهای سوریه، لبنان واردن بوده است.

دستغیب در سال 1383 از دانشگاه تهران بازنشسته شد.

نکته حائز اهمیت  اینکه خانم  دستغیب در دوران نمایندگی هیچ حقوقی از مجلس دریافت نکرد.

 

عاتقه صدیقی(رجایی)

عاتقه صدیقی(رجایی)همسر شهید رجایی که سه دوره پیاپی نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی بود، تحصیلات متوسطه و حوزوی داشت. او قبل از انقلاب در کنار همسرش محمدعلی رجایی در مبارزه بر علیه شاه شرکت داشت.

صدیقی پس از شهادت همسرش به اصرار سران حزب جمهوری اسلامی  کاندیدای انتخابات نمایندگی مجلس شورای اسلامی و با رای بالایی از سوی مردم تهران به نمایندگی انتخاب شد.

عاتقه صدیقی عضو کمیسیون آموزش وپرورش  وامور اداری واستخدامی بوده است .از جمله طرح ها ولوایحی که در تصویب آنها نقش داشت: طرح قانون مربوط به خدمات نیمه وقت بانوان، اصلاح قانون طلاق وامکان محاسبه مهریه به نرخ روز، الزام نمودن عاقدین به قرائت شروط ضمن عقد برای زوجین، طرح حضانت فرزند شهید توسط همسر شهیدو طرح بازنشستگی خانم ها با 20 سال سابقه کاربوده است.

 

اعظم طالقانی 

اعظم طالقانی فرزند روحانی مبارز آیت الله طالقانی بود و خود از مبارزین فعال سیاسی در زمان رژیم شاه محسوب می شد. وی در سال های حاکمیت رژیم پهلوی به دلیل فعالیت های سیاسی علیه رژیم توسط ساواک دستگیر وبه زندان ابد محکوم شده بود.

اعظم طالقانی دارای مدرک لیسانس وتحصیلات حوزوی و تا قبل از نمایندگی به تدریس در آموزش وپرورش مشغول بود. او پس از پیروزی انقلاب با حکم دولت موقت به سمت رئیس سازمان زنان منصوب شد.

طالقانی پس از ورود به مجلس در دوره اول  به عضویت کمیسیون اصل 90 در آمد. او برای بهبود وضعیت زنان ،طرح های زیادی به مجلس اول ارائه نمود که بعضی از آنها رد شد. پس از پایان دور اول مجلس به آموزش وپرورش بازگشت .

اعظم طالقانی  هم اکنون علاوه بر مدیریت موسسه اسلامی زنان ، دبیر کل جامعه زنان انقلاب اسلامی هم هست.

 

مرضیه حدیدچی دباغ

مرضیه حدیدچی دباغ که از فعالان سیاسی پیش از انقلاب بود،  از دور دوم به مجلس راه یافت و سه دوره در مجلس شورای اسلامی به عنوان نماینده حضور داشت ، یعنی دور دوم وسوم وپنجم . وی در دور دوم وسوم عضو کمیسیون امور دفاعی بود.

 دباغ پس از پیروزی انقلاب در سمت های مختلف فعالیت کرده است، از جمله به عنوان مسئول بسیج خواهران، بازرس زندان های  کل کشور، مسئول زندان زنان  در زندان های  قصر  و شهیدکچویی ، عضو موسس جمعیت زنان جمهوری اسلامی و استاد مدرسه عالی  شهید مطهری و مدرس دانشگاه علم وصنعت .

مرضیه دباغ تنها زنی بود که در سال 67 به همراه آیت الله جوادی آملی ومحمد جواد لاریجانی عازم مسکو گشت تا حامل پیام امام خمینی (ره) به گورباچف باشد. وی در دور پنجم نیز به عنوان نماینده وارد مجلس شدند. از جمله طرح ها ولوایحی که در تصویب آنها نقش داشت، طرح تشکیل کمیسیون زنان، قانون محاسبه وپرداخت مهریه به ارزش روزتادیه، اصلاح قانون اشتغال نیمه وقت بانوان، طرح ایجاد دادگاه خانواده والزام حضور قاضی مشاور زن در این دادگاه ها بوده است.

 وی پس از پایان دوره  پنجم  نمایندگی بازنشسته شد.

مرضیه دباغ هم اکنون عضو شورای مرکزی وقائم  مقام دبیر کل جمعیت زنان جمهوری اسلامی می باشد. ه دید  دوردادگاه هات مهریه به ارزش روزتادیه،اصلاح قانون اشتغال نیمه وقت بانوان ،طرح ایجاد دادگاه خانواده والزام حضور قاضی مشاور

 

منبع: کتاب زنان در عرصه قانون گذاری ایران (1285-1395)منوچهر نظری

/انتهای متن/