چرا در ایران زنان خون اهدا نمی کنند؟

نهم مرداد مصادف با روز ملی انتقال خون در کشور است؛ اهدای خون فرهنگ ارزشمندی است که خوشبختانه در کشور ما به دلیل وجود حس نوع دوستی وایثار در وجود افراد آمار بالایی دارد. ارزش این امر مهم زمانی مشخص می‌شود که بیماری به دلیل از دست دادن حجم زیادی خون در آستانه مرگ قرار می‌گیرد و به دلیل وجود مقادیر خون مورد نیاز از مرگ رهایی می‌یابد.

در آستانه این روز وبه دلیل اهمیت نقش فرهنگ اهدای خون در حفظ سلامت افراد جامعه به سراغ دکتر بشیر حاجی بیگی، سخنگو ومدیرکل دفتر مدیرعامل وروابط عمومی سازمان انتقال خون ایران رفته‌ایم.

 
آقای دکتر وضعیت اهدای خون در کشور به چه صورت است؟

• خوشبختانه در ایران اهدای خون بیشتر از 10 سال است که به صورت کالا داوطلبانه انجام می‌شود. در کشور ما فرهنگ اهدای خون از زمان جنگ تحمیلی نهادینه شده است و مردم اهدای خون را به عنوان یک وظیفه اسلامی ایرانی پذیرفته‌اند. مردم در کشور به سمت اهدای خون آگاهانه ومسئولانه رفته‌اند. درکشور ما سالانه دو ونیم میلیون نفر به مراکز انتقال خون مراجعه می‌کنند که از این تعداد دومیلیون وصدهزار نفر اهدای خون دارند. مراجعه با اهدای خون دو مقوله متفاوت است زیرا عده‌ای از مراجعه کنندگان از اهدا معاف می‌شوند.

 مراجعه به مراکز انتقال خون با اهدای خون دو مقوله متفاوت است، زیرا عده‌ای از مراجعه کنندگان از اهدا معاف می‌شوند.

مراحل اهدای خون به چه صورت است؟

• مراحل اهدا ساده است، به این صورت که هر فرد سالم از نظر جسمی وروحی می‌تواند برای اهدا اقدام کند. سن مناسب برای اهدای خون 18 سال است وتا 60 سالگی این امکان وجود دارد. ولی اهداکنندگان مستمر خون که سالی دوبار برای اهدا مراجعه می‌کنند زیرنظر پزشک سازمان انتقال خون می‌توانند تا سن 65 سالگی هم خون اهدا کنند. مراحل اهدا به این صورت است که اهدا کنندگان به مراکز مراجعه می‌کنند وپس از مطالعه پیام سازمان انتقال خون با ارائه کارت ملی ومعاینه توسط پزشک سازمان برای اهدا آماده می‌شوند ومراحل کار 20 تا 30 دقیقه بیشتر طول نمی‌کشد.

 سن مناسب برای اهدای خون 18  تا 60 سالگی است. ولی اهداکنندگان مستمر خون که سالی دوبار برای اهدا مراجعه می‌کنند، زیرنظر پزشک سازمان انتقال خون می‌توانند تا سن 65 سالگی هم خون اهدا کنند.

چه افرادی گزینه مناسبی برای اهدای خون نیستند؟

• افرادی که برای اهدا مراجعه می‌کنند در ابتدا توسط پزشک اهداکنندگان مشاوره می‌شوند ویک سری از سوالات توسط این پزشکان پرسیده می‌شود. اگر فرد گزینه مناسبی باشد، اهدا صورت می‌گیرد. به طورکلی افراد زیر 18 سال نمی‌توانند خون اهدا کنند واز طرف دیگر افرادی که  وزن آنها زیر 50 کیلوگرم باشد نباید خون دهند. افراد با فشار بالای خون منظور فشار بالای 18 گزینه اهدا نیستند وموارد دیگری که پزشک پیش از اقدام به خون گیری مورد بررسی قرار می‌دهد.

آقای دکتر میزان مشارکت بانوان در اهدای خون به چه صورت است؟

• در دنیا در برخی از کشورها میزان مشارکت بانوان ومردان به صورت برابر است. به طور مثال در کشوری مثل فرانسه 50درصد ازمردان و50 درصد از زنان خون اهدا می‌کنند. متأسفانه میزان مشارکت زنان در کشور ما رقمی حدود 5/4 درصد است یعنی 5/95 درصد اهداکنندگان مرد هستند. در استان‌های غربی  زنان بیشتر خون اهدا می‌کنند وهمچنین در استان‌های مرکزی، ایلام ،آذرباییجان غربی وشرقی وکردستان مشارکت زنان نسبت به استان‌های دیگر بیشتر است.

 در کشوری مثل فرانسه 50درصد ازمردان  و50 درصد از زنان خون اهدا می‌کنند. متأسفانه میزان مشارکت زنان در کشور ما رقمی حدود 5/4 درصد است یعنی 5/95 درصد اهداکنندگان مرد هستند.

واین مسأله(کاهش آمار مشارکت زنان ) چه دلایلی دارد؟

• مهمترین عوامل کاهش مشارکت بانوان در کشور ما ترس از کم خونی وترس از سوزن کیسه‌های اهدای خون است. همچنین ترس از ابتلا به بیماری‌های عفونی مانند ایدز وهپاتیت وضعف قوای جسمی از جمله عوامل کاهش میزان مشارکت بانوان در اهدای خون است. در مواردی ممانعت همسران از اهدای خون توسط زنان مشاهده می‌شود. داشتن ذهنیت منفی نسبت به اهدای خون در زنان، ترس از ضعیف شدن وعدم دسترسی آسان به مراکز اهدای خون از دیگر عوامل مهم در این زمینه است. به نظر می‌رسد دانستن برخی نکات می‌تواند سبب کاهش دغدغه‌های بانوان واطمینان از این که اهدای خون مشکلی را برای آنان ایجاد نمی‌کند، خواهد شد.

 مهمترین عوامل کاهش مشارکت بانوان در کشور ما ترس از کم خونی و سوزن کیسه‌های اهدای خون و همچنین ترس از ابتلا به بیماری‌های عفونی مانند ایدز وهپاتیت وضعف قوای جسمی است.

این نکات شامل چه مواردی می‌شود؟

• هر واحد از خون اهدایی حدود 450 میلی لیتر ومعادل فقط 10 درصد حجم کل خون بدن است. پلاسما وگلبولهای سفید وپلاکت ها ظرف چند روز به طور طبیعی توسط سیستم خون ساز بدن جایگزین می‌شوند وبدن با افزایش جذب آهن از دستگاه گوارش آهن از دست رفته را در حدود یک ماه جایگزین خواهد کرد وبنابراین گلبول های قرمز حداکثر حدود  3 تا 4 هفته توسط بدن بازسازی می‌گردند. برای حفظ سلامت داوطلبان فاصله زمانی بین دفعات اهدا حداقل 8 هفته در نظر گرفته می‌شود. مهمترین نکته اینکه در حال حاضر در دنیا بانوان در بسیاری از موارد از مصرف کنندگان خون وفرآورده‌های آن در مراکز درمانی وبیمارستانی بوده ونیمی از نیازمندان به تزریق خون را تشکیل می‌دهند. هرساله در جهان شمار زیادی از بانوان در طی دوران حاملگی ویا زایمان جان خود را ازدست می‌دهند که مهمترین علت مرگ این زنان خونریزی بوده است.

سازمان انتقال خون برای جذب مشارکت مردم در اهدای خون  تا کنون چه فعالیت های فرهنگی انجام داده است؟

• به دلیل اینکه مشارکت مردم در ایران نوعدوستانه واهدای خون ایثارگرانه است، خوشبختانه در کشور مشکل تأمین خون را نداریم. منتها فرهنگ سازی ضرورت دارد، زیرا بخشی از اهداکنندگان مستمر بعد از سنین 60 سالگی از گردونه اهدا خارج می‌شوند وافراد جوان باید جایگزین آنها شوند. در بحث ورود جوانان به اهدای خون فعالیت‌هایی در مدارس، فرهنگسراها و مساجد از طریق سخنرانی‌ واطلاع رسانی صورت گرفته است وهمچنین از طریق چاپ بروشور، جزوه ومصاحبه‌ها با اصحاب رسانه در تلاش هستیم این فرهنگ را بیشتر جایگزین کنیم تا مردم بیشتری جذب این کار شوند.

آیا اهدای خون جدا از اجر معنوی مزایایی برای فرد متقاضی دارذ؟

• در تمام دنیا مردم روزانه به مراکز انتقال خون مراجعه می‌کنند برای اهدا خون خود به کسانی که تا به حال آنها را ندیده‌اند واین بالاترین نوع ایثار است واز هریک از این اهداکنندگان پرسش شود چه حسی دارند، همه می‌گویند حس معنوی خوبی دارند ونوعی شادابی پیدا می‌کنند. قطعا اهدای خون یک سری مزایا برای سلامتی افراد دارد ولی در تمام دنیا می‌گویند نباید این مزایا گفته شود تا تنها افراد به دنبال اجر معنوی این کار پیش قدم برای اهدا شوند وحس از خودگذشتگی فراموش نشود. درواقع اهدای خون یک نشاط معنوی به همراه دارد.عده دیگری که فکر می‌کنند با اهدای خون ممکن است دچار مشکل شوند بهتر است بدانند که هر فرد سالم در سال البته آقایان چهار بار می‌توانند خون دهند وخانمها به دلیل فیزیولوژیک بدنی سه بار در سال می‌توانند خون دهند وهیچ مشکلی برای آنها به وجود نخواهد آمد.

هر فرد سالم در سال البته آقایان چهار بار وخانمها سه بار در سال می‌توانند خون دهند وهیچ مشکلی برای آنها به وجود نخواهد آمد.

/انتهای متن/