زنانى که بى حجاب و روگشاده …

روشنفکر های وطنی متمایل به غرب با روی کار آمدن رضا خان و بنا بر سیاست های مورد نظر دولت فخیمه انگلیس، موقعیت را برای اجرای سیاست کشف حجاب در ایران مناسب دیدند و شروع به نوشتن مقالاتی درباره لزوم رفع حجاب از زن ایرانی کردند.

در مقابل علما و بزرگان دینی هم ساکت ننشستند و به پاسخ دادن به شبهه افکنی های آنها پرداختند. در این میان بانوانی هم بودند که دست به قلم شدند و از حجاب دفاع و با مروجین بی حجابی مبارزه کردند. یکی از این بانوان کمتر شناخته شده «زینب بیگم شیرازی» است.

از زینب بیگم چه می دانیم؟

اینکه بانویی فرهیخته و اهل علم، 90 سال قبل رساله ای فقهی و استدلالی تالیف کرده و در آن جواب منورالفکرهای طرفدار بی حجابی را داده؛ اما او را نمی شناسیم یا کم می شناسیم خیلی عجیب نیست! آخر در آن دوره خیلی رسم نبود که بانوان در اجتماع حضور علنی داشته باشند. نه اینکه نبودند و در امور اجتماعی موثر نبودند که برعکس! اتفاقا خیلی هم موثر بودند اما این تاثیر را غالبا از راه نقش های خانوادگی مثل مادری و همسری را نشان می دادند.

با این وصف اگر در آن روزگار آ تعدادی از بانوان بنا بر ضرورت، در عرصه های علمی و اجتماعی ظهور و بروزی پیدا می کرد، خیلی اوقات سعی می کرد از اسم مستعار استفاده کند تا معروف نشود.

 مثلا بانو امین اصفهانی کتابهایش را تا پیش از پیروزی انقلاب اسلامی با نام «بانوی ایرانی» به چاپ می رساند؛ کسی که  اولین بانوی مجتهده تاریخ معاصر ایران است و  در زمان رضاشاه تمام قد مقابل صدیقه دولت آبادی بابی و از مروجان بی حجابی در اصفهان ایستاد.

برهمین اساس هم امروز از زینب بیگم شیرازی مؤلف رساله «جوابیه مقاله ضاله طالبین رفع حجاب» بسیار کم می دانیم. 

سواد فقهی و حدیثی زینب بیگم

رساله «جوابیه مقاله ضاله طالبین رفع حجاب» بنا بر آنچه مؤلف آن نوشته است، بر اساس احساس تکلیف شرعی در جواب مقاله محمدتقی اصفهانی از طرفداران بی حجابی نوشته شده که در روزنامه حبل المتین چاپ شده است.

با مطالعه رساله زینب بیگم شیرازی، هر پژوهشگری از روحیه علمی و فقهی او شگفت زده می شود. این بانو که از خانواده سادات است، چنان در مطالعه و عمیق بوده که سیر نزول آیات مربوط به حجاب را در مقاله اش برای مخاطبان توضیح می دهد و پس از بیان شان نزول آیات مربوط به موارد حرام، به شکل فقهی و کلامی به دفاع از  موضوع «حجاب» می پردازد.

او  سیره و علم حدیث را هم خوب می شناخته و برای اثبات وجوب حجاب از روایات زیادی استفاده کرده و با بیان احادیثی درباره حجاب زنان اهل البیت (علیهم السلام)، الگوگیری از سیره آنها را به مخاطبان خود یادآور می شود.

زینب بیگم البته با شناختی عمیق از مقاتل کربلا مثال های زیادی از حجاب بانوان صحرای کربلا و غارت معجرها (چادر) و تلاش آنها برای حفظ حجاب شان در مقاله طولانی اش می آورد. 

زینب بیگم که رساله اش را در 43 صفحه تالیف کرده؛ در پایان مقاله خود می نویسد که این مقاله را در روز مباهله (24 ذی الحجه) 1345 هجری قمری –برابر با 3 تیر 1306.ش- نوشته است. البته این رساله در تاریخ 25 شهریور 1306.ش در مطبعه سعادت شیراز به چاپ رسیده است.

بخشی از رساله حجابیه بانو زینب بیگم شیرازی

… در خاتمه عرض مى کنم چون معلوم است این آوازه ها که ثلمه به احکام اسلام مى زند، از حلقوم چه کس بیرون مى آید که به توسط جعبه هاى ناقل الصوت خود مى زنند، بر همه واجب مى دانم که اقتداى به علماى حقه و حجج اسلام اعتاب مقدسه و ایران که عده آنها محصور است بنمایند. …

به جهت حسن ختام, تبرک به این کلام معجز نظام حضرت امیرالمومنین علیه السلام جسته و بر اخوان دینى خود عرضه مى دارم که اگر کشف نسوان جائز و در سالف از زمان معمول بود؛ هر آینه جد امجدم آن را نسبت به تجدد و حدوث ندادى و در شمار مفاسد آخرالزمان که افسد ازمنه و جاهلیت ثانیه است نیاوردى… چنانچه که فرمود: «هویدا گردد در آخر الزمان و نزدیک ساعت ظهور حضرت صاحب الزمان و نشور خلائق و مردمان و آن بدترین زمان هاست؛ زنانى که بى حجاب و روگشاده باشند و در میدان جنگ و کارزار به در آیند و خود را آرایش داده، فاش شوند و از دین پیغمبران خود بیرون روند و در فتنه ها و گمراهیها درآمده مداخله کنند و به سوى شهوات میل و رغبت نمایند و به سوى لذات و خوشیها بشتابند و محرمات الهیه را حلال دانسته؛ مرتکب شوند … .» (من لایحضره الفقیه, ج 3, ص 390)

والسلام خیر ختام.

منابع:

1-کتاب «داستان حجاب در ایران پیش از انقلاب» رسول جعفریان، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، چاپ اول 1383.ش، ص 49 و 105 و 106

2-مقاله «جوابیه مقاله ضاله طالبین رفع حجاب»، رسول جعفریان، ماهنامه پیام زن، شماره 112، مورخ تیر 1380.ش

/انتهای متن/