این، مهربانی است یا اذیت حیوانات ؟

وقتی از الگوی خانواده هسته ای فاصله می گیرند

دکتر جواد خانعلی دکترای روان شناسی بالینی با اشاره به اینکه نگهداری حیوانات درهیاهوی زندگی پردغدغه برای مردم آرام بخش است، می گوید:

 “در چند سال اخیر با افزایش روز افزون نگهداری حیوانات مواجه هستیم. در صورتی که شرایط به این گونه پیش رود تا 20 سال آینده خانه ای بدون حیوان و بعضاً سگ و گربه نخواهد بود. در واقع افزایش اختلالات روانی همچون اضطراب، افسردگی و اختلالات شخصیت و… در خانواده هایی که از الگوی خانواده هسته ای و مستحکم فاصله می گیرند از مهمترین علل گرایش به حیوانات خانگی است. ضمن اینکه نرخ پایین زاد و ولد و به تبع آن تعداد کمتر خواهرها و برادرها، رفت و آمد کم با فامیل و دوستان در بروز این مشکل بی تأثیر نیست.”

اعتماد میان افراد ایجاد نمی شود

وی ادامه می دهد:

 “به دلایل بسیاری، از جمله پیچیدگی های جوامع مدرن، مهمترین و اصلی ترین مؤلفه ارتباط بین فردی، یعنی همدلی، اعتماد و اطمینان و… مثل گذشته به راحتی میان افراد ایجاد نمی شود و ما شاهد شدت گرفتن نوعی چند لایگی، تفاوت ظاهر و باطن و دیگرفریبی در افراد پیرامون مان از جمله نزدیکترین افراد به خودمان هستیم.”

بهترین همدم و همصحبت

این دکتر روان شناسی بالینی تصریح کرد:

“همه انسان ها معترفند که حیوانات دورو نیستند و ظاهر و باطن شان یکی است. آدم های امروزی به راحتی نمی توانند سفره دل شان را پیش هر کسی باز کنند و این موجب پر رنگ شدن جایگاه حیوانات خانگی به عنوان یک همصحبت و همدم در زندگی انسان های امروزی شده است.”

وقتی حیوان می میرد

دکتر خانعلی با بیان اینکه قطع وابستگی انسان به حیوان در برخی افراد منجر به بروز اضطراب، افسردگی و گذر ناموفق از فرآیند سوگ می شود، خاطرنشان می کند:

“حیوانات خانگی و دست آموز می توانند وضعیت روانی سالمندان را بهبود بخشند و حتی آنها را در مقابل استرس و افسردگی محافظت کنند اما موضوع اصلی این است که چنین حیواناتی در مقایسه با انسان ها طول عمر کوتاهتری دارند و در صورت مرگ، آسیب های روحی و لطمات جبران ناپذیری به سازمان روانی فرد وابسته وارد می شود. بنابراین همان طور که از قدیم گفته اند “سری که درد نمی کند را دستمال نمی بندند” بهتر است از ابتدا به یک حیوان زبان بسته با عمر محدود دل نبندیم تا با از دست دادن او به هر دلیلی بیماری ها و مشکلات مان مضاعف شود.”

اعتقادات کمرنگ تر شده

حجت الاسلام محمد قربانی با اشاره به اینکه پیامبر اکرم (ص) و ائمۀ اطهار(ع) سفارش های متعددی در خصوص رعایت حق حیوان و عدم ظلم و دوری از اذیت و آزار حیوانات دارند، می گوید:

 “با تأمل در آموزه‌های دینی می‌توان به مستحب بودن نگهداری حیوانات خانگی مثل مرغ، خروس، کبوتر پی برد. همچنین برکت در نگهداری این‌گونه حیوانات در زندگی مالک آن حیوان ازجمله مواردی است که در روایات و آموزه‌های دینی به‌ صراحت عنوان شده است. اما در همین آموزه‌ها، با در نظر گرفتن مصالح و مفاسد، درباره نگهداری برخی حیوانات در محل زندگی انسان توصیه‌هایی شده، کما اینکه روایات فراوان در نهی از نگهداری سگ به‌عنوان حیوانی نجس عنوان شده است. البته همین سگی که در اسلام عین نجس دانسته شده، دارای منافعی بوده و در فقه اسلامی خرید و فروش آنها برای استفاده از نگهبانی، شکار و… مشکلی ندارد اما همان طور که گفته شده در حد لزوم و برای اموری مانند نگهبانی منازل، دام، شکار یا برای کاربردهای جدیدی مثل جستجوی مواد منفجره، مواد مخدر و عملیات امداد و نجات در زلزله‌ها و بلایای طبیعی و موارد مشابه دیگر می توان از آن استفاده کرد، نه اینکه فضای جامعه به سمت نگهداری از این حیوان در خانه کشیده شود و این همزیستی نامأنوس به تقلید از سبک غربی‌ها تا حدی پیش رود که ارتباط با سگ‌ها، جایگزین ارتباطات اجتماعی برای بعضی انسان‌ها شود.”

آپارتمان‌نشینی و اذیت حیوان

وی با بیان اینکه در شرایط زندگی امروز که غالبا آپارتمان نشینی است، می گوید:

“نگهداری از حیوانات خانگی در جامعۀ امروز در وهلۀ اول شرایط اذیت و آزار این مخلوقات زبان‌بسته را فراهم خواهد کرد، زیرا نگهداری از حیوانات خانگی در شرایط امروز، تأکید آموزه‌های دینی به موضوع «مهربانی با حیوانات» را خدشه‌ دار می کند. یعنی علاوه بر مباحث دینی، نگهداری از حیوانات خانگی منوط به فراهم کردن شرایط و بسترهای موردنیاز مثل حیاط دار بودن منازل در محیط‌ های غیرشهری و خانه باغ‌های وسیع است که فاصله ‌ای قابل ‌قبول با محیط مسکونی دارند. اما در وضعیت فعلی جامعه و آپارتمان‌نشینی و حذف حیاط از محیط زندگی و تراکم زیاد جمعیت در محیط شهری و تهدید اصول بهداشتی، آسایش و آرامش و امنیت آدمها و… باید روی نگهداری از حیوانات خط قرمز کشید.”

/انتهای متن/