نشست سهم زنان از هیأت وزیران برگزار شد

سخنرانان این نشست دکتر الهه کولایی (استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران)، دکتر ایراندخت فیاض(استاد روانشناسی دانشگاه علامه طباطبایی) ، اعظم حاج عباسی (دختر خانم مریم بهروزی ) [1] و فاطمه گوارایی (فعال حقوق زنان)بودند. خانم اعظم طالقانی نیز مهمان ویژه ی این برنامه در آن حضور پیدا کرد.

این نشست  با پخش کلیپی در رابطه با فعالیت های انجمن اندیشه و قلم شروع شد.

اصلاح باورهای تعصب آلود نسبت به زنان

دکتر ایراندخت فیاض به عنوان سخنران اول مقدمه ای را برای صحبتش بیان کرد:

 ” حضور اجتماعی زنان یک سؤال تاریخی است و همچنان چالش برانگیز. عمدتا نگاه ما به مسائل زنان، احساسی و شعاری و سیاسی است، درحالیک ه بحث انسان بودن و استفاده از ظرفیت های انسانی برای توسعه ی همه جانبه زندگی بشر، مستلزم پرداختن حقیقی به مسائل زنان است. به قول استاد مطهری زن به عنوان نیمی از بشریت عضوی غیرقابل چشم پوشی است اما می بینیم در طول تاریخ رفتارهای نامساعدی را دریافت کرده ، پس باید تمام تلاش های ما اصلاح باورهای فرهنگی تعصب آلود در مورد زنان باشد. وقتی بحث نقش زنان در اداره ی امور کشور پیش می آید هجمه ای از افکار غیرواقعی که مبنای به ظاهر دینی دارند مطرح می شود و راه حقیقت و واقعی را برای زنان می بندند.”

شرایط برای زنان فراهم نشده

او ادامه داد: ” معتقدم ما باید از دو بعد هستی شناسی و انسان شناسی به ورود زنان به مسائل سیاسی و مدیریتی کشور نگاه کنیم؛ از بعد هستی شناسی با معیار دین ببینیم که اسلام چه جایگاه وجودی برای زن قائل است و در نگاه انسان شناسانه نیز بررسی کنیم اسلام چه ظرفیت هایی را برای زن در نظر گرفته. از بعد انسان شناسی به قرآن مراجعه کردم و نظرات  سه اسلام شناس، علامه طباطبایی ، استاد مطهری و آیت الله جوادی آملی را در این مسأله مطالعه کردم و دریافتم در نگاه انسان شناسانه زن و مرد در قابلیت ها فراجنسیتی دیده شده اند. زن همان توانمندی های فطری مردان را دارد و عقل، اختیار، اراده و آزادی در هر دو جنس وجود دارد.البته در بین برخی اسلام شناسان و فرهیختگان مطرح می شود که قابلیت عقلی زن از مرد کمتر است، اما در هیچ جای آموزه های اسلام نداریم که این قابلیت فکری را جنسیتی تعریف کرده باشند. به عبارتی از هر ظرفیتی استفاده و ممارست به عمل نیاوریم، حتما پس از مدتی ضعیف و غیرقابل استفاده خواهد شد. اینکه زن از لحاظ قدرت تعمیم، قدرت قضاوت و تصمیم گیری کمتر از مرد باشد، پس پروردگار با چه میزانی می خواهد این دو جنس را در آن دنیا بازخواست کند و این با اصل صفات خداوند در تعارض است. پس شرایط برای زنان فراهم نشده تا بتوانند قابلیت های خود را نشان دهند. بنابراین اگر در شرایط فعلی زنان ما امکان بکارگیری تجربه نداشته باشند، چگونه می توانند رشد کنند؟”

موانع عدم حضور زنان در مناصب کلان کشور

 

خانم فاطمه گوارایی نیز بحث خود را اینگونه آغاز کرد:

“ما فعالان زن خواهان حضور بانوان در پست وزارت و مدیریت های کلان هستیم. با نگاهی به اسناد تاریخی، حضرت خدیجه در دوره صدر اسلام بالاترین منصب اقتصادی را داشت و قدرتمند عمل می کرد، در عرصه ی سیاست فاطمه (س) و زینب (س) را داریم و این دو پیام رسان مردم در زمانه ی خود بودند. امروز هم در عصری هستیم که صدر اعظم آلمان، نخت وزیر انگلیس و….زن هستند و اینقدر توانایی در وجود مؤنث دیده شده که مدیریت کشور را بدست آن ها داده اند. خوشبختانه مطالبه محوری حدود ده سالی است که در ایران وارد ادبیات سیاسی مردم و خصوصا زنان شده است، در واقع نگاه به این سمت رفته که مردم در برابر رأی خود، خواسته هایی از کاندیداهای ریاست جمهوری دارند. واقعیت این است که زنان به لحاظ سطح مشارکت سیاسی نسبت به قبل انقلاب حتی عقب تر رفته اند. درحالی که یکی از معیارهای سنجش عقب ماندگی و پیشرفت یک کشور به اعتبار زنان در یک کشور بازمی گردد. یعنی هر چه زنان در رده پایین تر باشند، آن کشور عقب مانده تر است.”

 

موانع بینشی و سیاسی

این فعال حقوق زنان گفت:

“توانمندی زنان چهار شاخص دارد: آموزش، مشارکت اقتصادی،مشارکت سیاسی و بهداشت. حضور زنان در عرصه های مختلف باعث توسعه پایدار همه جانبه است . سه درصد زنان ما در مجلس هستند و در سطح کلان کشور به یک درصد هم نمی رسیم. با وجود اینکه بخش اعظم جمعیت و ظرفیت های انسانی کشور ما را زن تشکیل می دهند، چطور ممکن است که از بین این جمعیت حدودا 80 میلیونی چند زن شایسته برای مناصب مدیریتی کشور پیدا نمی شود؟ به نظر من موانعی چون ممانعت بینشی و سیاسی برای عدم حضور زنان در مناصب کلان سیاسی وجود دارد. البته آموزش های لازم در زنان نیز وجود ندارد که اگر به طور جدی وجود داشت بسیاری موانع برداشته می شد. معتقدم زنان شایسته باید به طور جدی مورد توجه قرار بگیرند و از ظرفیت های پنهان آن ها صورت برداری شود. از سازمان های زنان در بخش دولتی و غیر دولتی حمایت شود و مانند بسیاری از کشورها باید سهمیه 30 درصدی برای زنان برای اخذ مناصب اجتماعی و سیاسی درنظرگرفته شود. از طرفی معتقدم زنان در مدیریت های میانی کشور حضور گسترده ای باید داشته باشند. در کل هیچ فردی مصون از خطا نیست، در مورد خانم مولاوردی هم همین طور است ولی وجوه مثبت ایشان خیلی زیاد است و بسیاری افراد این نظر را دارند که او شایسته عمل کرده و می خواهند که ادامه ی کار بدهد.”

چرا زنان مسئولیت های کلیدی ندارند؟

همچنین خانم حاج عباسی در رابطه با اهمیت حضور زنان در مدیریت کشور به بخشی از سخنان  امام (ره) ورهبری اشاره کرد و گفت:

” ما باید این سؤال را مطرح کنیم که چرا زنان مسئولیت های کلیدی ندارند؟ اگر کسی بخواهد زن را برخلاف بینش دینی از مناصب سیاسی و اجتماعی محروم نماید برخلاف حکم خدا عمل کرده وقتی زن از سواد و آگاهی سیاسی برخوردار  باشد کسی نمی تواند به او زور بگوید. واقعیت سیاسی نشان می دهد زنان بیشتر حق رأی دادن دارند تا حق رأی گرفتن و لازمه ی رسیدن به جامعه توسعه یافته حرکت سریع به سمت توسعه است و اگر بخواهیم فاصله ی خود با جوامع توسعه یافته پر کنیم بدون حضور زنان نمی توانیم به مقصد برسیم.”

دبیر کل جامعه زینب (س) خاطر نشان کرد:

“متاسفانه در نگاه دولتمردان هیچگونه برنامه ریزی برای حضور زنان وجود ندارد و ثروت و قدرت در دست مردان است و زنان از آن کم بهره و یا بی بهره اند و این مصادیقی از خشونت علیه زنان است. زنان اصلی ترین ستون جامعه و طراح فرهنگ در خانه و جامعه هستند، پس لازم می دانیم تصمیم گیران عرصه قدرت و رئیس جمهور به این مسأله توجه ویژه داشته باشند. سهیم شدن زنان در عرصه سیاسی و قدرت، پیش نیاز دموکراسی است و گویای آن است که زن و مرد مسئولیت برابر دارند و می توانند در اداره ی جامعه خود فرصت داشته باشند. مطالبه جدی ما این است که دلیل رد صلاحیت زنان را برای منصب ریاست جمهوری بدانیم . همچنین با وجود ارزیابی مثبت عملکرد خانم مولاوردی ، انتقادم به ایشان این است که متأسفانه تمام افراد در مجموعه ایشان فقط از یک گرایش سیاسی خاص بودند و ایشان از تمام ظرفیت ها استفاده نکردند. “

محرومیت تاریخی زنان از رسیدن به مناصب قدرت

دکتر الهه کولایی در ادامه ی نشست در سخنانی  بیان داشت:

” مسأله ی زنان یکی از سیاسی تر ین مسائل در کشور ماست. مفروض ما این است که حوزه قدرت و سیاست در تاریخ و جهان اساسا مردانه است و  ایجاد فرصت های برابر وعده ای بود که توسط دولت آقای روحانی به زنان داده شد. زنان برای شکل دادن به حضور در سیاست همیشه دعوت شدند و حتی امام گفتند که زنان در مقدرات اساسی کشور باید شرکت کنند و مطمئنا پای صندوق رفتن تنها مصداق حضور سیاسی زنان نیست چون زنان صدر اسلام طوری عمل کردند که نشان می دهد زنان می توانند در مناصب قدرت قرار گیرند.”

این استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران یادآور شد:

“آیا زنان موظف اند رأی بدهند و بعد در خانه بنشینند و نظاره کنند که چگونه فرصت هایشان در جامعه از دست می رود؟ وقتی زنان رأی می دهند، می خواهند رأی هم بگیرند. در کشور ما سهم زنان در بالاترین نهاد انتخابی در خوشبینانه ترین حالت پنج درصد است و مشکل، نظام سیاسی نیست و مشکل تاریخی است و قرن ها زنان به حوزه خصوصی تعلق داشتند. این در حالیست که تجربه انسانی نشان داده زنان هر جا به قدرت راه یافتند مسائل رفاهی و روزمره مردم بهتر و حتی فساد و رانت کمتر شده است، علت اینکه از سهم زنان در قدرت حرف می زنیم، محرومیت و غفلت از آنها در طول سال های بعد از انقلاب بوده است. پس ما نیازمند رویکردی مکانیکی هستیم که این عقب ماندگی را جبران کند. خداوند در قرآن می فرمایند ملاک برجسته بودن انسان ها تقوای آن هاست ولی متأسفانه علت این تبعیض جنسیتی نادیده گرفتن توانمندی های زنان است.”

در آخر نشست حاضرین نظرات و سؤالات خود را در زمینه ی موارد  گفته شده توسط سخنرانان مظرح کردند.

خانم اعظم طالقانی نیز به عنوان فعال سیاسی – اجتماعی در دقایق آخر نشست حاضر شد و صحبت کوتاهی را برای حضار ذکر کرد.

 [1]  در این نشست خانم اعظم حاح عباسی به عنوان دبیرکل جامعه زینب (س) مطرح شده است در حالی که این تشکیلات مدتی است که به حالت تعلیق درآمده است و در حال حاضر به لحاظ قانونی ایشان دبیرکل جامعه زینب محسوب نمی شود.

/انتهای متن/