پیش از مراجعه، صلاحیت مشاور روان شناس را در نظر بگیرید

در روز جهانی روان شناس و مشاور با دو خانم مشاور روان شناس در مورد ضرورت مراجعه به مشاور روان شناس و راه  تشخیص صلاحیت او صحبت کرده ایم. 

مسائل و پیچ و خم های زندگی گاهی افراد را از ادامه عادی زندگی باز می دارد و آنها را از حل درست و بموقع مشکلات شان ناتوان می سازد.

شاید در گذشته بر حسب نوع زندگی و ساده تر بودن روابط می توانستیم افراد امین و معتمد را شناسایی و مشکلات ریز و درشت زندگی مان را توسط آنها حل کنیم اما امروزه  برحسب تنوع فرهنگ ها، تفاوت سبک زندگی خانواده ها و پیچیدگی روابط انسانی و اجتماعی، مراجعه به این افراد نه تنها کارساز نیست بلکه به دلیل نبود دانش و اطلاعات کافی آنها، مشاوره شان گاهی اوقات مشکل زا هم هست. بنابراین نیروهای متخصص و خبره روانشناس و مشاور با داشتن دانش تخصصی و کسب تجربه به عنوان یک فرد بی طرف، به یاری مردم آمده اند و تعداد آن ها نیز طی سال های اخیر افزایش یافته است.

گزارشگر به دخت به بهانه ی روز روانشناس و مشاوره، نظرات دو تن از بانوان مشاور را در رابطه با  اهمیت فعالیت روان شناسان و مشاورین در جامعه کنونی مان جویا شده است.

 

خانم فاطمه فروزش، دانشجوی سال آخر دکترای روان شناسی بالینی با تخصص خانواده هشت سال است در این حیطه فعالیت دارد و در حوزه خانواده و مشاوره ازدواج به مراجعین مشاوره  می دهد.

 

ارتقای جایگاه مشاوران در بین مردم

فروزش در ابتدای صحبت هایش گفت:

دیدگاه خانواده ها نسبت به اینکه بخواهند مشکل خود و فرزندان شان را به کمک یک مشاور روان شناس حل کنند، خیلی نسبت به سابق بهتر شده و کم کم این رشته جایگاه خود را در بین مردم و خانواده ها باز کرده است. به خصوص افرادی که پس از مراجعه نتایج خوبی گرفته اند، به نزدیکان و اقوام خود توصیه می کنند که برای مشورت و تصمیم گرفتن نسبت به خیلی چیزها به ما مراجعه کنند. البته برخی افراد در مورد اینکه برای حل مسائل و مشکلات شان نیاز به راهنمایی یک مشاور روان شناس دارند، هنوز تردید دارند و نمی خواهند نقش اختلالات شخصیتی را در مشکلات شان بپذیرند و مقاومت می کنند اما افراد تحصیل کرده در این مورد پذیرش بهتری دارند. یعنی مثلا وقتی اختلافات خانوادگی دارند و نمی توانند خودشان گره مشکل شان را باز کنند، به مشاور مراجعه می کنند.  یا گاهی زوجینی که حتی مشکل خاصی ندارند اما برای اطمینان از اینکه آیا انتخاب درستی داشته اند یا نه، به ما مراجعه می کنند و مشورت می گیرند.

 

مشکل شخصیتی هم مثل بیماری جسمی مهم است

این مشاور روان شناس خانواده ادامه داد:

“به نظر من مهم ترین مشکل برخی افراد این است که نسبت به اختلالات و بیماری های خود ناآگاهند و نمی خواهند بپذیرند که مشکل دارند. درحالی که باید آگاهی مردم نسبت به اختلالات روانی بالا رود. مثلا در برخی خانواده ها افرادی وجود دارند که با وجود مشکلات شخصیتی فراوان مثل وسواس و افسردگی سال های سال زندگی می کنند و اعضای خانواده فکر می کنند شخصیت این فرد عادی است در حالی که نمی دانند پس از مراجعه و درمان، زندگی شان بسیار بهتر شده و از بسیاری تنش ها نجات پیدا می کنند. معمولا وقتی یک فرد بیماری جسمی دارد از طریق علائمی چون درد، تب، عفونت و …. به پزشک مراجعه می کند و به راحتی درمان می شود اما در مورد بیماری های روانی فرد نمی داند که این رنجی را همکه می کشد، می تواند به کمک یک روانشناس از بین ببرد و ادامه ی زندگی اش را با شرایط بهتری سپری کند.”

 

صلاحیت مشاوران روان شناس

وی  ضمن اشاره به این مسأله که ارگان های مختلفی به افراد پروانه و مجوز کار مشاوران روان شناس می دهند، بیان داشت:

” پیش از مراجعه، صلاحیت مشاور روان شناس را  باید در نظر گرفت. برخی مشاورین روان شناس بدون مجوز فعالیت می کنند و نظارت روی آن ها نیست و افراد باید توجه کنند به جایی که مراجعه می کنند حتما پروانه کسب داشته باشد و اگر مورد خلافی دیدند به سازمان نظام روان شناسی و بهزیستی شکایت کنند تا نظارت بهتر انجام شود. در مجموع اولین فاکتور برای شناخت یک مشاور روانشناس صلاحیتدار، اطلاع از پروانه کسب و مجوز کار  اوست و سپس می توانند به سایت نظام روان شناسی و بهزیستی مراجعه کنند و اگر اسم فردی را در این سایت نیافتند یعنی او مجوز کار  و صلاحیت ندارد.”

 

عدم پوشش  بیمه ای برای مشاوره

خانم فروزش در آخر اضافه کرد:

 “تنها برخی شرکت ها و بانک ها کارکنان شان را تحت پوشش بیمه قرار داده اند و اخیرا شنیده می شود که در مجلس هم چنین موردی مطرح شده اما هنوز در عمل اتفاق خاصی نیفتاده است. در کشورهای دیگر نظام بیمه ای  بسیار دقیق است و به نوعی هم از درمانگر حمایت می شود و هم از مراجعه کنندگان. در واقع می توان گفت به خاطر همین عدم نظارت و کنترل در کشور ماست که هنوز نظام بیمه ای درستی برای مراجعه مردم به روان شناسان صورت نگرفته و در نتیجه هزینه های زیاد باعث شده که مردم از مراجعه خودداری کنند. بنابراین اگر بیمه سروسامان بگیرد، خیلی کمک کننده خواهد بود. ناگفته نماند نامگذاری یک روز از سال می تواند بهانه خوبی باشد که رسانه ها اهمیت و ضرورت خدمات روان شناسی و مشاوره را به مردم معرفی کنند تا مردم در صورت داشتن مشکل به مراکز مربوط و متخصصین صلاحیت دار مراجعه کنند.”

 

افزایش تقاضا برای مشاوره

خانم سکینه اسماعیلی، روانشناس باسابقه ی دیگریست که با او گفتگو کردیم.

وی در مورد نگاه مردم به مشاوره روان شناسی  اظهار داشت:

 “در سال های اول که کار مشاوره روان شناسی در جامعه ما شروع شد، خیلی از مردم نسبت به مراجعه به روان شناسان و روان پزشکان دید بدی داشتند و فکر می کردند باید حتما دیوانه باشند که به ما مراجعه کنند. از طرفی نسبت به 20 سال قبل تعداد روان شناسان هم کم بود ولی امروزه هم تعداد رشته های تخصصی روان شناسی بیشتر شده هم تعداد روان شناسان و این نشان می دهد تقاضای مردم در این مورد، رو به افزایش است. چون اگر تقاضا نباشد، عرضه ای صورت نمی گیرد.

 

مهم ترین مشکلات کدام است؟

 خانم اسماعیلی در مورد مهم ترین مسائلی که معمولا مردم برایش به مشاور مراجعه می کنند، اظهار داشت:

” عمده ترین مشکلات مراجعه کنندگان اختلالات روانی و شخصیتی، مشکلات زوجین، اختلاف اعتقادی، فرهنگی و طبقاتی بین همسران، خستگی کاری آقایان، سکس تراپی، وسواس، افسردگی و اضطراب است که به خاطر آن مراجعه می کنند. مثلا وسواس زن یا مرد اگر درمان نشود خانواده از هم می پاشد.”

 

مطالبه از رئیس جمهور جدید

این روان شناس بالینی که 20 سال سابقه کار در مراکز روان شناسی بیمارستانی  دارد و به گفته ی خودش طی این سال ها مراجعین متفاوتی از کودک تا کهنسال داشته، درآستانه انتخابات ریاست جمهوری خواسته ای هم از دولت و رئیس جمهور آینده داشت:

“متأسفانه نظام آموزشی راه غلطی را در پیش گرفته یعنی برخی افراد که تخصص مرتبط به روان شناسی ندارند هم در مراکز آموزشی به مردم مشاوره می دهند آن هم مشاوره غلط، در حالی که هر کسی را بهر کاری ساخته اند. متأسفانه مسئولین، نظام روان شناسی را در خیلی مواقع نادیده می گیرند. در حالی که به نظر من بهتر است برخی روان شناسان خبره در رأس کارهای مربوطه قرار گیرند. الان حتی نام “رشته روان شناسی” در کتاب روانپزشکی وزارت بهداشت نیامده است، در حالی که در محیط های بیمارستانی روان شناس های زیادی فعالند. قرار بود روان شناس بالینی در زیر مجموعه وزارت بهداشت قرار گیرد اما هنوز این اتفاق نیفتاده است. می توانم بگویم روان شناسان از طرف مسئولین اهمیت کافی داده نمی شوند. اما مردم اهمیت روان شناسان را بهتر درک کرده اند و حتی وقتی پس از چند جلسه مراجعه می گویند ما با صحبت با شما بسیاری مشکلات مان حل می شود و دیگر نیاز به دارو و روان پزشک نداریم. فراموش نشود هزینه بالای درمان و عدم تقبل بیمه نیز یکی از مهم ترین مسائلی است که مراجعین ما با آن روبرو هستند و هزینه های درمان برای شان گران تمام می شود و گاهی مجبور می شوند بسیاری اختلالات از جمله مشکل افسردگی  خود را تحمل کنند.”

 

ضرورت بومی سازی آموزه ها و درمان ها

وی در تکمیل گفته هایش تأکید کرد:

“دیده می شود که برخی مراکز مشاوره و روان شناسی استاندارهای علمی و حرفه ای را رعایت نمی کنند. مسائل علمی هم بومی نمی شود. مثلا در روان شناسی ما پایه های علمی داشته ایم و افراد اروپایی بسیاری از نظریات روان شناسی را بیان کرده اند اما ما باید دیدگاه های آن ها را با توجه به فرهنگ ملی و دینی خود پیاده سازی کنیم. یعنی شاید در فرهنگ کشوری اروپایی همجنسگرایی عادی باشد ولی در کشور ما بیماری است و اختلال به حساب می آید. یا مثلا در کشورهای خارجی یک جایگزین برای همسر را در صورت شکست عشقی به راحتی تجویز می کنند و متأسفانه حتی در کشور خودمان در برخی مراکز روان شناسی چنین راهکارهای غلط غربی به جوانان داده می شود.”

 

صلاحیت مشاور را ارزیابی کنید

خانم اسماعیلی در رابطه با تشخیص مشاور روان شناس با صلاحیت و حرفه ای توسط مراجعه کننده هم نکاتی را مورد توجه قرار داد:

” معمولا مراجعین اگر کمی دقیق باشند، مشاور روان شناس خود را ارزیابی می کنند، همینطور که ما به عنوان روان شناس مراجعه کننده را ارزیابی می کنیم. یعنی یک فرد وقتی به یک روان شناس مراجعه می کند در جلسه اول می توانند تا حدودی صلاحیت و عدم صلاحیت درمانگر خود را تشخیص بدهد. برخی مراکز چون تأیید شده بهزیستی و نظام روان شناسی هستند، این نهادها از همه لحاظ سخت گیری می کنند تا هر کسی وارد کار نشود اما متأسفانه برخی مراکز و افراد هستند که هنوز بدون مجوز فعالیت می کنند.”

/انتهای متن/