عزت نفس، حس خوب به حساب آوردن خود

سرویس ما و زندگی به دخت/

عزت نفس ارزش و اهميتي است که به خود مي دهيم. عزت نفس از مجموعه ای از اعتقادات و احساساتی تشکیل می شود که فرد در مورد خود دارد. می توان از آن به عنوان “درک فردی” نیز نام برد .

با نگاهی به اطرافمان در می یابیم که کسانی که عزت نفس دارند، قوی تر و محکم تر قدم بر می دارند، بهتر راهشان را انتخاب می کنند و معمولا آدم های موفقی هستند. پس برای کسب موفقیت در زندگی عزت نفس یک عامل مهم است.

براي فهميدن معني عزت نفس ، بد نيست این کلمه  را تجزيه کنيم.  کلمه ” عزت”  به معنی عزیز شدن و ارجمند شدن  است و اهميت يا ارزش کسي يا چيزي را نشان مي دهد. براي مثال اگر واقعا پدر دوست تان را به خاطر عضويت داوطلبانه در آتش نشاني تحسين مي کنيد، یعنی اين که براي وي عزت و احترام والايي قائل شده ايد.  جايزه ويژه اي که به يک بازيکن ارزشمند در تيم اهدا مي شود، جايزه لياقت و احترام نام دارد و اين موضوع اهميت موفقيت او را مي رساند.
منظور از ” نفس” خود شما هستيد.  ترکيب دو کلمه ” عزت”  و ” نفس”  با هم به اين معناست که چقدر براي خود ارزش قائل بوده و به خود اهميت مي دهيد، اينکه خود را چطور مي بينيد و چه احساسي درباره موفقيت هاي خود داريد.عزت نفس به اين حس مربوط مي شود.
عزت نفس ربطي به غرور و تکبر ندارد. اين حس بيشتر در مورد به حساب آوردن خود و ارزش والاي خود است. به این معنا نیست که شما کامل هستيد، چرا که به واقع هيچ کس کامل نيست؛ بلکه آگاهي از اين موضوع است که شما لياقت دوست داشتن و پذيرفته شدن را داريد.

خود را دوست داشته باشید

به ياد داشته باشيد که بدن شما با هر شکل و اندازه و با هر رنگي ،متعلق به شماست؛ مهم نيست که ديگران آن را چطور مي بينند. اگر در مورد وزن و قد خود نگران هستيد، به پزشک مراجعه کنيد تا اين ابهام بر طرف شود. اعضايي از بدنتان را در نظر بگيريد که عالي هستن، مثلا چشم های قوي که خيلي خوب می توانید خیاطی و گلدوزی کنید .

آگاه باشيد! مسائلي در زندگي هست که نمي توانيد تغيير دهيد. اين چيزها مانند رنگ پوست و يا قدو… مسائلي هستند که بايد بپذيريد، چرا که قسمتي از شما هستند.

با تمرکز روي خصوصيات خوب و کارهاي خوبي که انجام مي دهيد، ياد مي گيريد که خود را بپذيريد و دوست داشته باشيد. اجزاي اصلي تشکيل دهنده يک عزت نفس قوي، ارزش و اهميت است، ارزش و اهميتي که به خود مي دهيد.

سرتان را بالا بگیرید
عزت نفس مثل يک جفت کفش زيبا  نيست که بخواهيد آن را به دست آوريد و نتوانيد. حتي يک کودک هم به عزت نفس احتياج دارد. و چه بسا عزت نفس از کودکی شکلمی گیرد. عزت نفس بالا مهم است، زيرا باعث مي شود سرتان را بالا بگيريد واز خود و کاري که انجام مي دهيد، احساس سربلندي کنيد. عزت نفس به شما جرأت مي دهد دست به کارهاي نو بزنيد و قدرت خود را باور کنيد. داشتن اين حس باعث مي شود که حتي در مواقعي که اشتباه مي کنيد، به خود احترام گذاشته و خود را خوار نکنيد ومرتب خود را سرزنش نکنید.هنگامي که به خود احترام بگذاريد، ديگران هم ازکوچک و بزرگ به شما احترام خواهند گذاشت.

وقتی اعتمادبه نفس دارید
شايد کودکاني را بشناسيد که از عزت نفس بالايي برخوردار نبوده و دائما از خود ايراد مي گيرند. يا شايد در مورد خودتان همين احساس را داشته و فکر کنيد که مهم نيستيد.
گاهي اوقات عزت نفس پايين کودک، ناشي از عدم تشويق مناسب والدين و يا جو بدي است که در خانه حاکم است. البته اين موضوع منحصر به خانه نمي شود وشايد عزت نفس کودک در مدرسه وکلاس هم آسيب ببيند. شايد رفتار معلم باعث شود کودک نتواند در کلاس نظر بدهد يا شايد بچه هاي شر کلاس چيز ناراحت کننده اي به او بگويند که عزت نفسش را تضعيف کند.

داشتن يک عزت نفس بالا در انتخاب هاي مناسب روحي و جسمي نيز به شما کمک مي کند. اگر دوستان تان کار بيهوده و يا خطرناکي را انجام دهند، با اهميت و ارزشي که براي خود قائل هستيد، به دنبال آنها نخواهيد رفت. اگر از عزت نفس خوبي برخوردار باشيد، مي دانيد آنقدر باهوش هستيد که راجع به مسائل، خودتان تصميم بگيريد؛ در اين صورت به آزادي، احساسات، سلامتي و در مجموع به نفس خود اهميت داده ايد. عزت نفس بالا اين آگاهي را به شما مي دهد که هر يک از ابعاد وجودي تان ارزش اهميت و مراقبت را دارند.

اگر عزت نفس تان پایین است
درست است که پستي و بلندي هاي احساسي در زندگي وجود دارد، اما عزت نفس پايين خيلي هم عادي نيست. اين احساس که به خود اهميت نمي دهيد، شما را افسرده کرده و از انجام کارهاي نو باز مي دارد ومانع از ايجاد دوستي ها شده و يا به عملکرد تان در زندگی آسيب مي زند. داشتن يک عزت نفس قوي، بخش بسيار بزرگي از رشد کردن را تشکيل مي دهد. کودکان و نوجوانان همينطور که بزرگترمی شوند و با تصميم گيري هاي سخت تر- بخصوص تحت فشار هم سن و سال ها- روبرو مي شوند، هر چه عزت نفس  بالا تر داشته باشند، بهتر و راحت تر تصميم خواهند گرفت. فقط اين مسئله مهم است که براي خود ارزش زيادي قائل شويد. اگر فکر مي کنيد عزت نفس تان پايين است، با يکي از بزرگتر ها که به وي اعتماد داريد صحبت کنيد. شايد او با نظرات خوبش اين حس را در شما تقويت کند.

 یک پژوهش علمی تحت عنوان ” مقایسه عزت نفس و اختلالات رفتاری کودکان خیابانی و عادی” که در دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی و درمانی ایران انجام شده نشان می دهد  بین وعزت نفس  و اختلالات رفتاری و اضطراب و افسردگی ، همبستگی  منفی وجود دارد . یعنی هرچه عزت نفس کمتر است، اختلالات بیشتر و برعکس.

تمرین
•فهرستي از کارهايي که آنها را خوب انجام مي دهيد، تهيه کنيد. اين کار ها مي تواند هر چيزي باشد، از نقاشي و خواندن گرفته تا ورزش کردن و حتي جوک گفتن. اگر درتهيه اين ليست مشکل داريد از پدريا مادر و نزدیکان خود کمک بخواهيد. سپس کارهايي را به فهرست اضافه کنيد که دوست داريد در آنها موفق باشيد. پدر يا مادر ،نزدیکان ، دوستان واقعی و مربیان  مي توانند در شناسايي اين استعدادها و تواناييها کمک تان کنند.

این مبحث ادامه دارد

حسین انواری/انتهای متن/