“چهارشنبه‌سوری”یا “چهارشنبه سوزی”؟!
چهارشنبه سوری روزگاری یکی از مراسم قشنگ و جالب بود برای ایرانی ها در آخرین روزهای سال. اما حالا با نام چهارشنبه سوری فقط حوادث دلخراش و آزار دهنده به یاد خانواده های ایرانی می آید. واقعا راهی برای عوض کردن راه و رسم چهارشنبه سوری در ایران نیست؟ به دخت با مردم و جوان ها و کارشناسان در این مورد صحبت کرده است.
خانه‌تکانی عیدش رابه‌طور تمام و کمال انجام داده و شیرینی پنجره‌ای های محبوب پسرانش را هم درست کرده است؛ حالا دیگر کاری برای انجام دادن ندارد، مدام چشمش به ساعت دیواری است و کم کم اضطراب در دلش لانه می‌کند. آخر امروز سه‌شنبه آخر سال است و بچه‌هایش برای تفریح و آتش‌بازی در مراسم «چهارشنبه سوری» به بوستان محله رفته‌اند و برای این مادر فقط نگرانی را برجای گذاشته‌اند…
این قسمتی از داستان هرساله تعداد زیادی از مادران ایرانی است که در روزهای نزدیک به جشن چهارشنبه‌سوری تکرار می‌شودغ جشنی که درگذشته بسیار زیبا برگزار می‌شد اما اکنون به یک آسیب اجتماعی تبدیل شده و هرساله علی رغم تدابیر سازمان‌های خدماتی، خسارات زیادی را متوجه خانواده‌های ایرانی می‌کند.
به گزارش به‌دخت، آمارهای اورژانس نشان می دهد بیشترین گروه آسیب‌دیده در حوادث چهارشنبه سوری، گروه سنی ۱۶ تا ۲۳ سال و سپس گروه سنی ۸ تا ۱۵ سال می‌باشند. آسیب‌های چشمی بر اثر اصابت ترکش‌های ناشی از انفجار مواد محترقه، ضایعات پوستی و ریوی و سوختگی در افراد و خانه‌ها از عوارض رفتارهای نادرستی است که در این ایام صورت می‌گیرد.
از بزم چهارشنبه ای تا کارناوال موادمنفجره
چهارشنبه‌سوری که با نام‌های «چهارشنبه آخر سال» و«شب چهارشنبه سرخ» نیز شناخته می‌شود، یکی از مراسم‌های سنتی و جشن‌های ملی کشورمان است که در شب آخرین چهارشنبه سال (سه‌شنبه شب) برگزار می‌شود. نیاکان ما از این مراسم سنتی به عنوان فرصتی برای ایجاد همدلی، تعامل اجتماعی و افزایش شادی و نشاط در جامعه بهره‌گیری می‌کردند. قدمت این جشن باستانی کاملاً اثبات شده است و حتی در شاهنامه فردوسی اشاره‌هایی درباره بزم چهارشنبه‌ای در نزدیکی نوروز وجود دارد که نشان دهنده کهن بودن جشن چهارشنبه‌سوری است.
اما این آیین نوروزی امروز دیگر آن رنگ و بوی قدیم را ندارد و به یک کارناوال ترقه و مواد منفحره بیش‌تر از اینکه در نزدیکی سال نو، موجب تفریح و شادمانی مردم باشد، به‌خاطر تفاوت‌های ناهنجاری که پیدا کرده، باعث آزردگی خاطر بسیاری از هم‌وطنان و تلخ شدن کام آنان در شب‌های سال جدید می‌شود. دلیل آن هم استفاده از مواد منفجره غیرقانونی و خطرناکی است که در چند سال اخیر جای آتش‌بازی ساده خانوادگی را گرفته و باعث سوختگی و مرگ انسان‌های زیادی شده است.
کشور باستانی چین آتش بیار معرکه شده است
اگر این روزها قدمی در پیاده‌روهای پرتردد شهر تهران بزنیم، با مبالغ بسیار ناچیزی می‌توانیم انواع مواد محترقه اعم از ترقه، منور، سیگارت، کپسول و غیره را تهیه کنیم؛ موادی که به صورت قاچاق از کشورهای دیگر و غالباً از چین وارد کشورمان می‌شوند.
کشور چین دارای فرهنگ کهن شرقی بوده و دارای آداب و رسوم متعددی است که استفاده از وسایل آتش بازی در فرهنگ و آدابش جایگاه ویژه‌ای دارد. در این کشور در طول سال مراسم متعدد خاصی برگزار می‌شود و مسئولین امور سعی دارند با لوازم استاندارد و با کنترل‌های ایمنی، آمار حوادث آتش بازی را در این گونه مراسم کم کنند. حالا چندسالی می‌شود که چین بازار چهارشنبه‌سوری ایران را هم فتح کرده است، اما موضوع این است که لوازمی که به ایران می‌فرستد دارای هیچ نشان ایمنی نیست و معلوم نیست که مسئولین ایرانی قرار است چه زمانی این موضوع را بررسی کرده و برای آن چاره‌جویی کنند؟!
برادر نوجوانم برای آتش‌بازی، پنهانی به خیابان می‌رود
صدف دانشجوی روانشناسی است، خودش یک برادر نوجوان دارد که در این ایام نگران بسیاری برای اعضای خانواده‌اش ایجاد کرده است. به گفته صدف، برادرش علاقه دارد تا در شب چهارشنبه سوری در جمع دوستانش حاضر شود و با هم آتش‌بازی کنند، اما خانواده مخالف این‌کار هستند. صدف همچنین می‌گوید: شغل پدرم فرهنگی و از نظر من آدمی بسیار عاقل و روشنفکر است. او کاملا مخالف است که برادرم در شب چهارشنبه سوری از حیاط خانه بیرون برود. طبیعتا نگران است که شاید برادرم بلایی بر سر خود و یا دیگران بیاورد؛ با این‌حال برادرم پنهانی به مقصود خود می‌رسد.
وی می‌افزاید: مردم ایران دارای فرهنگ غنی و دارای آداب و رسوم بسیار زیبا و با مفهومی هستند و با احترام به پیشینه فرهنگی خود، می خواهند این آداب و رسوم را به جا آورند. ما از کودکی در این شب به خانه اقوام می‌رفتیم و در حیاط یا پشت‌بام خانه از روی یک آتش کوچک می‌پریدیم. اما چندسالی است که ترجیح می دهیم که این شب را هم مانند شب‌های دیگر زندگی‌مان بگذرانیم، با این تفاوت که مدام اخبار دلخراش از حوادث آتش‌سوزی می‌شنویم.
مادر و پدران بی‌حوصله، فرزندانشان را از خانه فراری می‌دهند
سمانه یک کدبانوی تمام عیار 40 ساله است که مهارت زیادی در آشپزی و شیرینی پزی دارد. از او درباره راهکار‌های کاهش آسیب‌های چهارشنبه سوری پرسیدم، او معتقد است: خودم دو فرزند پسر و یک دختر کوچک دارم. از سالی که ازدواج کرده‌ام همواره در چنین مناسبت هایی در خانه‌ام جشن کوچکی می‌گرفتم و برای مهمانانم شیرینی و دسرهای متنوع درست می‌کردم. برای بچه‌های فامیل هم سرگرمی‌های جالبی مانند مسابقه نقاشی، چیستان، حل جدول و پازل می‌گذاشتم و با این شیوه‌ها تمام خانواده و میهمانان این شب را به خوشی می‌گذراندیم. قبل از صرف شام هم به حیاط خانه می‌رفتیم و با شوخی و خنده و آرزوهای خوب برای همدیگر از روی آتش می‌پریدیم.
سمانه دلیل فرار جوان‌ها از محیط خانواده و تمایل آنها به گذراندن اوقات شان در کنار دوستان ناباب را در این مناسبت ها این گونه بیان می‌کند: مادری که در خانه بی‌حوصله است و تنبلی می‌کند و هیچ خلاقیتی برای ایجاد هیجان در خانه فراهم نمی‌کند، در کنار پدری که تمام وقت خود را در مقابل تلویزیون می‌گذراند، باعث می‌شوند که فرزندان شان نخواهند که با آنها وقت شان را تلف کنند و پیش کسانی بروند که در کنارشان احساس شور و هیجان دارند.
شهرداری‌ها از این فرصت استفاده کنند
مریم خودش را دختری معرفی می‌کند که دوست دارد شاد باشد. او با برخورد قهری با جوانان و نوجوانان بسیار مخالف است و می‌گوید: در درجه اول باید جلوی ورود مواد منفجره خطرناک به کشور جلوگیری شود. به هر حال جوان‌ها سراسر شور و نشاط هستند و دوست دارند که به کارهای هیجانی و دارای ریسک دست بزنند. ای کاش شهرداری هر منطقه‌ای در این شب در هر محله‌ای مراسم بزرگ و هنرنمایی‌های مختلفی را برگزار می‌کرد تا خانواده‌ها فرزندان شان را به آنجا ببرند.
او ابراز ناراحتی می‌کند: قبلاً بسیار تمایل داشتم که در مراسم چهارشنبه سوری شرکت کنم اما چندسالی می‌شود که در سه شنبه‌های آخر سال به هیچ عنوان از خانه بیرون نمی‌روم چون هر لحظه ممکن است که زیر پایم ترقه یا نارنجک پرتاب کنند. البته من اصلاً نگران خود این موضوع نیستم، بلکه نگران حوادث دلخراشی هستم که جوانان کشورم را تهدید می‌کند. معتقدم اگر برایشان برنامه‌های تفریحی خوب برگزار کنند، آنها برای تخلیه انرژی خود دست به چنین کارهایی نمی‌زنند.
جوانان در ایجاد صدای انفجار با هم رقابت دارند
«سید جلال ملکی» سخنگوی سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تهران درباره چگونگی برگزاری آیین چهارشنبه‌سوری می‌گوید: خانواده ها باید این جشن و شادی را باهم و در کنار یکدیگر برگزار کنند و فرزندان را از خود دور نسازند، حضور جوانان و نوجوانان در این شب در کنار دوستان سبب می شود آنان در ایجاد صدای انفجار و استفاده از مواد محترقه با هم به رقابت پرداخته و در نتیجه امکان بروز حادثه بالا برود.
وی اضافه می‌کند: نیاز است در کنار خانواده ها، مربی های آموزشی نیز نکته های لازم را در خصوص خطرهای استفاده از مواد آتش زا به نوجوانان و جوانان ارائه کنند و از آنان بخواهند موردهای ایمنی را رعایت کنند. این آگاهی بخشی‌ها سبب می‌شود افراد با کسب شناخت، حتی هنگامی که دور از چشم خانواده ها هستند نیز به فکر استفاده از مواد پرخطر نباشند. گروه های سنی بالاتر تجربه کافی را در سال های پیش کسب کرده اند و به طور معمول اقدام خطرناکی به وسیله آنها انجام نمی شود.
ملکی تصریح می‌کند: خانواده ها و مربیان باید بدانند اگر به صورت قهری بخواهند فرزندان و دانش آموزان را از بکارگیری مواد آتش زا دور کنند هرگز موفق نخواهند شد و پند آنان موثر نخواهد افتاد و تنها با آگاه ساختن آنان است که جلوی حادثه ها گرفته می شود. برخورد قهرآمیز با نوجوانان و جوانان موجب می شود آنان به مخفی کاری از خانواده ها پرداخته و همراه با دوستان خود در کوچه و خیابان به استفاده از این مواد پرمخاطره بپردازند و این‌گونه تنها حادثه افزایش پیدا می کند. همچنین آنها به دنبال این مخفی کاری ها به ساخت مواد منفجره دست ساز اقدام می کنند که ممکن است حادثه هایی ناگوار را در پی داشته باشد.
/انتهای متن/
