کیمیا، تلفیق مادرانگی و انقلابی گری در چهره یک زن
در سریال کیمیا، مادری به تصویر درمی‌آید که یک کاراکتر انقلابی در بستر عواطف یک مادر را به خوبی به نمایش می گذارد. «کیمیا»ی حقیقی همان مقاومت و پایداری است که در حقیقتِ کیمیاگری یک زن انقلابی در آستانه رخ دادن مهم‌ترین انقلاب قرن به بروز و ظهور رسید.
محمدرضا محقق/
یکی از بارزترین و ارزشمندترین وجوه سریال کیمیا تصویریست که از نماد و نمود یک زن و در عین حال یک مادر انقلابی در این مجموعه شاهدیم؛ مادری که به ظهور و بروز یک کاراکتر انقلابی در بستر روحیات و عواطف یک مادر به خوبی دست می زند.
اتفاقاً می‌توان گفت نقطه اوج ارزش‌های وجودی این شخصیت همین تلفیق توأمان دو چهره در یک نهاد است؛ عواطف و مادرانگی از یک سو و روحیه انقلابی و ایستادگی از سوی دیگر.
مادر جامع الاطراف کیمیا
ما در طول تاریخ سینما و تلویزیون، چه در آثار ایرانی و چه در فیلم‌های خارجی، نمونه‌هایی از مادران انقلابی را داشته‌ایم اما معمولاً این نمونه‌ها ملهم از یکی از آن دو سویه ای بوده است که در فوق ذکر کردیم.
یعنی یا بعد مادرانه ظهور داشته و غلظت عواطف بر روحیات دیگر غلبه پیدا کرده است و یا مادر در آن فیلم‌ها اساساً و به طور یکپارچه ای تبدیل به یک کاراکتر انقلابی و چریک شده و دیگر نماد و نشانه ای از مهر مادرانه و نشانه‌هایی که از یک مادر توقع داریم چندان وجود نداشته است.
انقلابی و در عین حال عاطفی
مادر در سریال کیمیا در حالی به تصویر انقلابی ـ عاطفی‌اش می‌رسد که در سه مقطع زمانی قبل از انقلاب، دوره جنگ و زمان حال روایت می‌شود و بیانگر داستانی است که در خلال آن تحولات جامعه، پدر و دختری را مقابل هم قرار داده است.
دختر خانواده، کیمیا روحیه‌ای پرسشگر و معترض دارد و در مقابل او پدری قرار دارد که نظامی، منضبط و پایبند به قانون است.
سیر حوادثی که در زندگی این خانواده رخ می‌دهد، آنها را درگیر توطئه و دسیسه‌ای بزرگ و شیطانی می‌کند و کیمیا با تلاشی خستگی ناپذیر درصدد نجات خانواده برمی آید و به این ترتیب او تبدیل به زنی مقاوم و استوار می‌شود.
وقتی مادر می‌شود مرکز ثقل قصه
اما همه چیز در این سریال چه به لحاظ قصه و چه به جهت نرم افزار پیام‌هایی که از آن متبادر می‌شود به مادر می‌رسد.
در واقع مادر می‌شود محور و مناط؛ هم محور روایت داستان‌ها و آدم‌ها و هم مناط انقلابی بودن و درست حرکت کردن و پرتوافشانی روحیه ایستادگی و مقاومت.
اما علاوه بر همه این‌ها می‌توان برای نوع مادرانگی سریال کیمیا چند نکته مهم و اساسی و سرنوشت ساز دیگر را هم یادآور شد؛ اینکه نوع نقش آفرینی آزیتا حاجیان از جزئی‌ترین تا جدی‌ترین اصول بازیگری‌اش کاملاً باورپذیر و تصویرگر یک مادر به تمام معناست.
البته اینجا مجالی برای توضیح تفصیلی ویژگی‌های تخصصی بازیگری او در نقش آفرینی نقش مهم مادر نیست اما به طور فشرده و عصاره می‌توان به نوع نگاه‌ها، لرزش صدا، خیره شدن به اطراف، بیان و لحن مادرانه در کنار ویژگی‌های دیگر بازی آزیتا حاجیان اشاره کرد.
قدرت بازیگری یک زن در سیمای مادرانه‌اش
در واقع حاجیان تمام تلاش و قدرت و قوت بازیگری خود را در خلق این موقعیت به خوبی و به اندازه به کار گرفته است.
مثلاً وقتی او با بچه‌هایش صحبت می‌کند و یا سایر اطرافیان را مورد خطاب قرار می‌دهد برای هر کسی همان سیگنال و فرکانسی را به کار می‌برد که لازم و شایسته و متعارف اوست.
حفظ این رآکوردها[1] و تناسب و توازن‌ها برای یک بازیگر آن هم در ایفای نقش سختی مثل مادر آن هم با ویژگی‌هایی که مادر کیمیا بدان گرفتار و دچار است بسیار سخت و قابل توجه است.
به نظر می‌رسد آزیتا حاجیان در ایفای این نقش تا حدود زیادی به موفقیت نائل آمده است.
موفقیتی که قطعاً بیش و پیش از هر چیز زاییده قدرت و قوت بازیگری حاجیان است و علاوه بر آن مرهون نوع رویکردیست که نویسنده برای مادر در نظر گرفته است.
ارزش‌های هنری داستان انقلاب
همین جا باید به یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های محتوایی و زمینه ای در سریال کیمیا اشاره کنیم که به نوعی کاتالیزور قوت گرفتن همه نقش‌ها و موقعیت‌های داستانی این فیلم شده است و ان عبارت است از برهه نهضت انقلابی ملت مسلمان ایران در برابر رژیم ستمشاهی.
در واقع حقایق و واقعیت‌های عینی تاریخی که در آن دوران به وقوع پیوست، پتانسیل بالایی برای ظهور و بروز یافتن قوت و قدرت هنری بازیگران هم شده است چرا که وقتی درام و قصه از خصوصیت‌های ارزشمند بالقوه برخوردار باشد و به لحاظ تراکم رخدادها و روند دراماتیک، حجیم و با قابلیت و باظرفیت باشد می‌تواند بستر خوبی را برای به ظهور رسیدن قابلیت هنرمندان هم در عرصه‌های مختلف از فیلمنامه نویسی تا بازیگری و … فراهم آورد.
رخدادهای انقلاب، دستاویزی محکم برای هنرورزی
در واقع بار دراماتیک انقلاب و رخدادهای فراوان و دراماتیک آن، پتانسیل بالایی شده است برای کیمیا تا بتواند در میدانی فراخ و قلمروی موسع از داستان و شخصیت‌های مبتنی بر واقعیت‌های ملموس آن دوران که معاصر ماست و آدم‌هایش را به خوبی می‌شناسیم و تاریخش را به خوبی خوانده‌ایم و به آن دسترسی داریم، شکل بگیرد و بر دل بنشیند.
اما همان طور که گفتیم در این میان نقش مادر و روحیه مادرانگی او که ملهم از حس عاطفی و در اینجا روحیه انقلابی یک مادر مبارز و ایستاده بر مسیر حق جویی است به خوبی به تصویر کشیده می‌شود.
ادای دین به مادران انقلابی
گفتیم که یکی از بارزترین و ارزشمندترین وجوه سریال کیمیا تصویریست که از نماد و نمود یک زن و در عین حال یک مادر انقلابی در این مجموعه شاهدیم.
این تجربه از این جهت بسیار ارزشمند است که بستر یک درام و یک محصول هنری، موقعیتی می‌شود برای ادای دین به مادرانی که در راستای نهضت انقلابی ملت ایران هر چه در توان داشتند به منصه ظهور و بروز رساندند.
در کیمیا، مادری که به خوبی به ظهور و بروز یک کاراکتر انقلابی در بستر روحیات و عواطف یک مادر دست می زند، به خوبی به تصویر درمی‌آید.
و براستی می‌توان گفت نقطه اوج ارزش‌های وجودی این شخصیت همین تلفیق توأمان دو چهره در یک نهاد است؛ عواطف و مادرانگی از یک سو و روحیه انقلابی و ایستادگی از سوی دیگر.
و بالاخره اینکه باید گفت «کیمیا» ی حقیقی همان مقاومت و پایداری است که در حقیقتِ کیمیاگری یک زن انقلابی در آستانه رخدادن مهم‌ترین انقلاب قرن به وقوع پیوست.
[1] راکورد(Reaccord) کلمه راکورد از عالم موسیقی به سینما راه پیداکرده و معنی تحت لفظی آن یعنی هماهنگی مجدد. به طور اصطالحی وضعیت صحنه را از نظر عناصر مختلف آن مثل دکور، تجهیزات صحنه، نور، صدا، لباس، گریم، میزانسن حرکت بازیگران و… راکورد آن صحنه میگویند.
/انتهای متن/
