شیردادن هم برای کودک خوب است هم برای مادر

عطیه سادات یاسینی/

پیامبر(ص) ما فرموده است: لیس للصبی لبن خیر من لبن امه

برای کودک هیچ شیری بهتر از شیر مادرش نیست.

 

چرا؟

برای این که شیر مادر یکی از کامل ترین مواد غذایی برای کودک است و بی شک هر مادری آرزو دارد فرزند خود را با آن تغذیه کند. شیر مادر علاوه بر بر قراری رابطه عاطفی و مهر مادری باعث رشد بهتر کودک شده و این، روند تحمل زحمات و مشقات شیردهی را برای مادر آسانتر می کند طوری که هر بار که مادر فرزند را در آغوش گرفته و بخود چسبانده و شیر می دهد، مهر او نسبت به کودکش بیشتر شده و کار برایش سهل تر می شود.

در طی دو قرن گذشته غربی ها هم  با مطالعات و بررسی ها به فواید شیر مادر پی برده و با تبلیغ زیاد مادران را تشویق به شیر دادن نوزاد کردند و این در حالی است که قرنها پیش قرآن و روایات اسلامی ما برای شیردهی و اجر و منزلت ویژه برای مادران اهمیت زیادی قائل شده است.

 

اسلام چه می گوید؟

آیات زیادی از قرآن به موضوع شیردهی اشاره کرده است. مثلا در آیه 233سوره بقره فرموده است:

“و مادران  فرزندانشان را دو سال كامل شير می دهند . [اين براى كسى است كه مى‏خواهد دوران شيرخوارگى [كودك] را تكميل كند . تأمين خوراك و پوشاك مادران شيردهنده به طور شايسته بر عهده پدر فرزند است . هيچ كس جز به اندازه توانش تكليف نمى‏شود . نبايد مادرى به خاطر فرزندش زيان بيند ، و نه پدرى براى فرزندش دچار ضرر شود …”

در روایات هم در مورد شیرمادربه عنوان بهترین غذا برای کودک نکات جالبی آمده است .

امام علی(ع):” کودک با هیچ شیری تغذیه نمی شود که به اندازه شیر مادرش مبارک و با برکت باشد.”

پیامبر (ص) در پاسخ ام سلمه فرمود: “هرگاه مادر کودکش را شیر می دهد، ثواب هر بار که کودک پستان مادر را می مکد با ثواب آزاد کردن بنده ای از نسل اسماعیل (ع) برابری می کند و چون از شیر دادن کودک فارغ شد، فرشته ای  به پهلوی او زده و می گوید: اینک اعمالت را از نو آغاز کن که گناهانت آمرزیده شد.”

 

 شیر دهی چرا و چگونه؟

شیر مادر با داشتن همه مواد غذایی اصلی که شامل ترکیبات دفاعی و موادی از قبیل آنزیم ها، هورمون های مختلف و اسید های چرب غیر اشباع بوده و از سوی سازمان جهانی بهداشت بعنوان کاملترین غذا برای شیر خوار توصیه شده که مصرف آن تا دو سال کودک را از بسیاری بیماری عفونی، تنفسی و گوارشی مصون می کند.

مادر باید دو الی سه ساعت بعد از تولد نوزاد خود را شیر دهد تا از طرفی طفل شیر آغوز را خورده که “عقی” از بدنش خارج شود و از طرف دیگر از ورم سینه مادر جلوگیری می کند.

شیر آغوز، شیر ابتدایی است که در سینه مادر جریان پیدا می کند، زرد رنگ است و برای سلامت کودک بسیار مفید می باشد و توصیه پزشکان است که حتما نوزاد بلافاصله از آن تغذیه کند.این شیر برای خروج مواد زائد در بدن نوزاد مفید است و باعث دفع مدفوع سیاه رنگ که عقی نام دارد، می شود.

کودک در ساعات اولیه تولد نیاز مبرم به شیر آغوز دارد و چون سیستم دفاعی در ابتدای تولد ضعیف است شیر مادر در مقابل میکروبذرهای پراکنده در محیط  نوزاد را مصون میذکند.

 

 

مواد خوراکی برای افزایش شیر مادر

گاهی بعضی مادران از نا کافی بودن شیر شاکی هستند چون ممکن شاید این امر باعث سوء تغذیه کودک شود ولی این مهم چاره دارد:

حجم شیر مادر رابطه مستقیمی با تکرر شیر دهی دارد و تغذیه مکرر نوزاد با شیر مادر موجب تولید شیر بیشتر می شود. گیاهانی مثل دم کرده و یا پودر رازیانه، سیاه دانه، تخم شوید، بادام زمینی، زیره و ریحان علاوه بر افزایش شیر خاصیت ضد نفخ داشته و از دل درد کودک جلو گیری می کند.

این مواد دارای هورمون گیاهی بوده از طریق تحریک غدد شیر دهی باعث افزایش شیر مادر می شود.

گندم بو داده به همراه دانه کنجد و خشخاش و نبات بصورت قاووت هم در افزایش شیر موثر است.

آب سیرابی هم باعث ازیاد شیر شده و هم معده را قوی می کند.

خوردن کاهو با سرکه وشیره، گرمک، ماش پخته، دم کرده گل بابونه هم برای این امر مفید است.

مادران شیر ده برای پیشگیری از کم آبی بدن باید روزی هشت تا 10 لیوان مایعات شامل شیر، چای، آبمیوه و مواد غذایی آبدار بنوشند.

در دوران شیر دهی باید از مواد معدنی و پروتئین مثل گوشت، تخم مرغ و سبزیجات هم به مقدار کافی استفاده شود.

مغزها از جمله پسته، بادام و گرده سرشار از املاح و مواد معدنی هستند و برای ازدیاد شیر مفید هستند.

 

فواید شیر مادر برای کودک

شیرمادر برای کودک فایده های زیادی دارد از جمله:

جلو گیری از یبوست

محافظت از ابتلا به بیماری هایی مثل دیابت کودکان

مصونیت در برابر آلرژی

تکامل رشد آرواره و دندان کودک

تکامل بهتر مغز کودک

 

فواید شیر دهی برای مادر

 اما فواید شیردهی برای خود مادر هم کم نیست. مهم ترین این فواید اینهاست:

نزدیک کردن نوزاد به خود و لمس او هنگام شیر دهی باعث می شود رحم مادر زودتر به حالت طبیعی برگردد.

کاهش خونریزی بعد از زایمان

کاهش ابتلا به سرطان سینه و تخمدان

از بین رفتن چربی های بوجود آمده زمان بارداری در بدن مادر

صرفه جویی در هزینه، زمان برای تهیه و آماده کردن شیر

البته قرار نگرفتن مادر در محیط پر استرس یکی از ضروریات شیر دهی است. متخصصان توصیه می کنند در هنگام عصبانیت به نوزاد شیر ندهید چون مواد سمی در خون بالا رفته،وارد شیر می شود و کودک را تحت تاثیر قرار میدهد.

 

برگرفته از:

کتاب کودک من

مجله پزشکی مادر

 احادیث بحار الانوار و مسترک الوسائل

/انتهای متن/