سیاحت امت من در مساجد است

زینب اسکندری/

التَّائِبُونَ الْعَابِدُونَ الْحَامِدُونَ السَّائِحُونَ الرَّاكِعُونَ السَّاجِدُونَ الْآمِرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَالنَّاهُونَ عَنِ الْمُنكَرِ وَالْحَافِظُونَ لِحُدُودِ اللَّـهِ  وَبَشِّرِ الْمُؤْمِنِينَ (توبه-١١٢﴾

(مومنان کسانی هستند که) توبه کنندگانند و عبادتکاران و سپاس گویان و سیاحت کنندگان و رکوع کنندگان و سجده آوران و آمران به معروف و نهی از منکر و حافظات حدود ( و مرزهای ) الهی و بشارت بده ( به این چنین ) مومنان.

صفات نه گانه ی مومنین مجاهد

«سائح» در اصل از ماده «سیح» و «سیاحت» به معنی جریان و استمرار گرفته شده است. همان گونه که روش قرآن مجید است که در آیه ای سخن را به اجمال برگزار می کند و در آیه ی فوق مومنان را که فروشندگان جان و مال به خدا هستند را با نه صفت بارز معرفی می کند.

1- “آن ها توبه کارانند” و دل و جان خود را به وسیله آب توبه از آلودگی گناه شستشو می دهند. (التائبون)
2- “آن ها عبادت کارانند” و در پرتو راز و نیاز با خدا  پرستش ذات پاک او خودسازی می کنند. (العابدون)
3- “آن ها در برابر نعمت های مادی و معنوی پروردگار سپاس می گویند”. (الحامدون)
4- “آن ها از یک قانون عبادت و پرستش به کانون دیگری رفت و آمد دارند”. (السابحون)

به این ترتیب برنامه های خودسازی آنان در پرتو عبادت، در محیط محدودی خلاصی نمی شود و به افق خاصی تعلق ندارد، بلکه همه جت کانون عبودیت پروردگار و خودسازی و تربیت برای آن ها است و هرکجا درسی در این زمینه باشد، طالب آن هستند. منظور از سائح در آیه فوق با توجه به ائصافی که قبل و بعد از آن برشمرده شد، سیر در میان کانون های عبادت است. در حدیثی از پیامبر (ص) می خوانیم:
“سیاحه امتی فی المساجد: سیاحت امت من در مساجد است.”

5- “آن ها که در برابر عظمت و بزرگی خدا رکوع می کنند”. (الراکعون)
6- “آن ها که سر به آستانش می سایند و سجده می آورند”. (الساجدون)
7- آن ها که مردم را به نیکی دغوت می کنند”. (الامرون بالمعروف)
8- “آن ها که تنها به وظیفه ی ذعوت به نیکی قناعت نمی کنند بلکه با هرگونه فساد و منکری می جنگند”. (والناهون عن المنکر)
9- “و آن ها که پس از ادای رسالت امر به معروف و نهی از منکر به آخرین و مهم ترین وظیفه ی اجتماعی خود یعنی حفظ حدود الهی و اجرای قوانین و اقامه حق و عدالت قیام می کنند”.

(و الحافظون لحدود الله)

پس از ذکر این صفات نه گانه، خداوند بار دیگر چنین مومنان راستین و تربیت یافتگان مکتب ایمان و عمل را تشویق می کند و به پیامبرش می گوید: « این مومنان را بشارت ده » و از آنجا که بشارت به طور مطلق ذکر شده است مفهوم وسیعی را می رساند که هر خیر و سعادتی را در بر می گیرد، یعنی آن ها را به خیر و سعادت و هرگونه افتخار بشارت ده.
توجه به این نکته لازم است که شش صفت اول مربوط به جنبه های خودسازی و تربیتی افراد است و دو صفت هفتم و هشتم به وظایف حساس اجتماعی و پاکسازس محیط جامعه اشاره می کند و آخرین صفت حکایت از مسئولیت های همگانی در مورد تشکیل حکومت صالح و شرکت فعالانه در مسائل مثبت سیاسی دارد.

برگرفته از تفسیر نمونه / انتهای متن/