دختران حسین(ع) در کربلا

سرویس فرهنگی به دخت؛ انوشه میرمرعشی/

آمنه بنت الحسین

دختر بزرگ امام حسین-علیه السلام- که تولد او را در سال 47 قمری روایت کرده اند، «آمنه» نام داشت. مادرش «رباب» دختر امروء القیس –مادر حضرت علی اصغر- بود. به این دختر عزیز لقب «سکینه» را داده بودند و به همین دلیل هم نام ایشان در تاریخ با این لقب شهرت یافته است. البته امام حسین به این دختر گرانقدرشان در روز عاشورا لقب «خیرة النسوان» را هم دادند. حضرت سکینه دارای طبع شعر بود و در ادبیات عرب تبحری مثال زدنی داشت.

در واقعه ی کربلا این بانوی گرانقدر در همسری پسرعموی شان «عبدالله بن حسن» بوده اند. مسلم اینکه در قضیه ی کربلا مصیبت های بسیاری را تحمل کرده اند و همه ی ما تا حدود زیادی آنها را می دانیم. اما مصیبت های این بانو بعد از واقعه کربلا را شاید بتوان شدیدتر و بالاتر دانست.

حضرت «سکینه» بعد از واقعه ی کربلا و شهادت همسرشان و پشت سر گذاشتن روزهای اسارت و سختی، همراه خاندان خود به مدینه مراجعت کردند. اینجاست که مصیبتی سخت بر ایشان وارد می شود؛ آن هم مصیبت ازدواج با «مصعب بن زبیر».

در تاریخ به دروغ ازدواج های متعددی را به حضرت سکینه نسبت داده اند و خواسته اند که این شخصیت بزرگ و عزیز را در اذهان شیعیان بشکنند. اما چون راوی اصلی این تهمت «زبیر بن بکار بن زبیر» -برادر زاده مصعب بن زبیر- است و او جزء راویان کذاب و نابکار است، دیگر لازم نیست در دروغ بودن تهمت های او تلاش زیادی بکنیم…

اما درباره ی ازدواج این بانو با مصعب بن زیبر!

 بعد از واقعه ی کربلا زبیریان –عبدالله پسر زبیر- توانستند بر منطقه ی «حجاز» تسلط پیدا کنند و مکه ی مکرمه را هم دارالخلافه قرار دهند. در دشمنی عبدالله بن زبیر و برادرانش با خاندان اهل بیت و به ویژه «امیرالمومنین علی»-علیه السلام- هیچ شکی نیست. مثلا عبدالله بن زبیر دستور منع فرستادن صلوات فرستادن بر رسول ختمی مرتبت را به این دلیل داد که از نظر او با ذکر صلوات، خاندان حضرت رسول-صلی الله علیه و آله و سلم- سرفراز می شوند! زندانی و شکنجه کردن محمد بن حنفیه و حسن مثنّی –پسر امام حسن مجتبی- از دیگر کارهای زبیریان علیه خاندان رسالت بوده است…

به هرحال بنا بر روایات محکم، از جمله روایت «سبط بن الجوزی» در کتاب «تذکرة الخواص» -صفحه 249- حضرت سکینه از روی اجبار با مصعب بن زبیر ازدواج کرد و حاصل این ازدواج هم دختری به نام فاطمه بوده است.

حالا تنها کافی است که با خود فکر کنیم این بانوی بازگشته به مدینه، که کوله باری از مصیبت های کربلا را به دوش دارد، در خانه ی مصعب بن زبیر چه مصائبی را تحمل کرده است؟ مصعبی که دشمن اهل بیت است و در هم کوبنده ی قیام مختار ثقفی و… گرچه همین دشمن اهل بیت چند سال بعد توسط دشمنان دیگراهل بیت یعنی آل مروان کشته شد.

فاطمه بنت الحسین

دختر کوچکتر امام حسین-علیه السلام- «فاطمه» نام داشت. مادر ایشان «امّ اسحاق» همسر امام حسن مجتبی-علیه السلام- بود که بعد از شهادت ایشان به ازدواج امام حسین درآمد. در برخی از روایات سال تولد ایشان سال 51 قمری و برخی سال 52 قمری آمده است. یعنی ایشان در عاشورای 61 حدود 9 تا 10 ساله بوده اند. در واقعه ی کربلا این بانو در عقد پسر عموی شان «حسن بن حسن»-معروف به حسن مثنّی- بودند. همسرشان در جریان جهاد علیه یزیدیان سخت مجروح شد و جزء معدود مردان بازمانده از واقعه کربلاست. البته گفتن این مطلب ضروری است که مادر حسن مثنّی کنیزی به نام امّ ولد بود.

فاطمه بنت الحسین دارای طبع شعر بود و با اشعار خود واقعه ی روز عاشورا را برای مردم شرح می داد و در رثای سالار شهیدان نوحه سرایی می کرد. در ضمن در دوران آل مروان و عباسیان همسر و فرزندان این بانو به مبارزه با این حاکمان جور پرداختند و بیشتر فرزندان و نوادگان ایشان هم در این راه به شهادت رسیدند. این بانو تا سال 117 قمری در قید حیات بودند و توانستند محضر امام صادق-علیه السلام- را درک کنند. در ضمن این بانو از راویان حدیث و نیز راوی حادثه کربلاست.

حضرت رقیه

بنا بر نظر کارشناسی اکثر رجالیون و به استناد روایت های ثقه –روایت هایی که راویان آنها مطمئن و از راستگویان و درستکاران هستند- حضرت رقیه از عائله ی امام حسین است نه دختر ایشان. یعنی احتمالا برادرزاده و یا نوه ی ایشان بوده اند. برای اطلاع بیشتر در این زمینه می توانید به فصل آخر از جلد اول “دانشنامه امام حسین” مراجعه فرمایید.

منابع:

1-«دانشنامه امام حسین-علیه السلام-»، جلد اول و هشتم، نوشته محمد محمدی ری شهری با همکاری حجج اسلام آقایان طباطبائی نژاد، سیدطبائی و مسعودی، چاپ پژوهشکده علوم و معارف دارالحدیث، 1388.ش، -جلد اول صفحات 351، 363 تا 365 و جلد هشتم، صفحه 211

2-«منتهی الامال»-زندگانی چهارده معصوم-، نوشته حاج شیخ عباس قمی، انتشارات علویون، چاپ 1388.ش، صفحات 636 تا 638

3-«تاریخ تشیع»، نوشته دکتر محمدکاظم خواجویان، انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد، چاپ اول 1376.ش، صفحات 79، 111 و 112

4-«فرهنگ عاشورا»، جواد محدثی، نشر معروف(قم)، چاپ دوازدهم 1387.ش، صفحات 246 و 365

 /انتهای متن/