مد و لباس اسلامی از جشنواره تا فرهنگ سازی

سروسی اجتماعی به دخت؛ سها آبادیان/

ایران پس از سال‌ها سكوت در حوزه مد و لباس اولين گام‌ها را عليرغم مشكلات شدید در این حوزه بر می‌دارد, البته قدم‌هایی که هنوز با آزمون و خطا همراه است و نتوانسته در زمینه مد اسلامی به پای ترکیه و مالزی برسد.

 پس از تصویب قانون ساماندهی مد و لباس در مجلس هفتم هر ساله نمایشگاه مد و لباس به همت وزارت فرهنگ و ارشاد و با معرفی برترين طرح‌های مانتو و پوشش سر،برگزار می شود ولی متاسفانه تاثیر ناچیزی در نوع طراحی های موجود در بازار داشته است؛ چراکه طراحی های ارائه شده در نمایشگاه مد و لباس نه تنها مورد استقبال جامعه و تولیدکنندگان قرار نمی گیرد بلکه به زودی از یاد رفته و طراحی های با الگوی غربی جای خود را پررنگ تر نشان می دهد.

اگر اين طرح ها را محصول فعالیت چندساله كارگروه ساماندهی مد و لباس، شامل برگزاری چندين نمايشگاه مد و لباس از جمله نمايشگاه مد و لباس فجر، همچنين راه‌اندازی نمايشگاه دائمی مد و لباس، طراحی شناسه شيما با هدف ثبت و شناسنامه‌دار كردن لباس‌های طراحی شده، گردهم آوردن و شناسايی طراحان، توليدكنندگان و دست‌اندركاران صنعت پارچه و مسئولان بخش فرهنگی طراحی مد و لباس و ده‌ها اقدام ديگر كه با هدف سامان دادن به پوشش بانوان ايرانی انجام داده است، بدانيم، بايد گفت به نظر می‌رسد طراحان ايرانی در حال گام نهادن در مسير طراحی مد و لباس اسلامی ـ ايرانی هستند ولی تا رسیدن به نقطه مطلوب فاصله زیادی دارند.

دردی که جشنواره‌های مد و لباس درمان نکرد

جشنواره‌های مد ولباس هر ساله با هدفی مشخص شروع می‌شود و بدون برآورده‌کردن نیازها و پاسخگویی به مطالبات به پایان می‌رسد، مثلادر نمايشگاه‌ مد و لباس فجر که اسفندماه سال گذشته برپا شد، بيشترين چيزی كه در طراحی مانتو وجود داشت، طراحی ثابت مانتوها بدون تقريباً هيچ تغييری در برش و دوخت بود و در حقيقت طراحان فقط حاشيه‌ها و تزئيناتی به مانتوهای قبلی و معمول در كشور اضافه كرده بودند؛ حاشيه‌هايی كه تلاش رو به افراطی برای سنتی جلوه دادن طرح مانتو در آنها مشهود بود.

متاسفانه در زمینه رنگ پوشش نیز هنوز شاهد استفاده از رنگ های تیره هستیم و در نمایشگاه ها و فروشگاه ها اغلب رنگ های مشکی و سرمه ای و قهوه ای دیده می شود، البته ناگفته نماند که زنان و دختران جامعه ما نیز علاقه زیادی به پوشیدن رنگهای تیره دارند.

از دیگر مسایلی که در این طرح‌ها به چشم می‌خورد, عدم تنوع و نوآوری در پارچه‌هاست و این نقص‌ها مدام در طراحی‌های لباس به چشم می‌خورد و این‌گونه می‌شود که مالزی و ترکیه در مد و پوشش اسلامی از ما پیشی گرفته‌اند.

 در مورد طراحی روسری نیز هنوز طرح‌هايی كه در نگاه اول فاقد عنصر راحتی بودند دیده می‌شد و اگر نگوييم همه طرح‌ها، می‌توان ادعا كرد اغلب طرح‌های شال و روسری برای خانم‌هايی كه از چادر استفاده نمی‌كنند طراحی شده است.

چرا طرح های نمایشگاهی وارد بازار نمی‌شود؟

کمی از نمایشگاه‌های مد و لباس اسلامی دور می‌شویم و سری به میدان هفت‌تیر بورس مانتو و روسری می‌زنیم؛طبق معمول اثری از مد و لباس اسلامی در این بازار وجود ندارد.

خانمی چادری را می‌بینیم که برای دختر چهارده- پانزده ساله‌اش به دنبال مانتویی مناسب می‌گردد ولی انگار آن چیزی که می‌خواهد پیدا نمی‌کند.

او می‌گوید: همیشه باید برای خرید مانتو برای دخترم مدت‌ها بازار را بگردم و دست آخر هم مجبور می شوم برای او مانتو بدوزم. هیچ‌وقت مخصوص سن او مانتو مناسبی در بازار پیدا نمی‌کنم، همه طرح‌ها یا تیره است یا آنقدر تنگ و کوتاه است که نمی‌توان آن را پوشید.

فروشنده یکی از مانتو فروشی‌های هفت تیر نیز در پاسخ به سئوال خبرنگار به‌دخت در رابطه با عدم استقبال بازار از طرح‌های نمایشگاه مد و لباس اسلامی می‌گوید: تولیدی‌ها ترس دوخت مانتوهای بی‌خریدار را دارند, به همین دلیل است که مانتوهای عرضه شده در نمایشگاه وارد بازار نمی‌شوند ولی اگر حمایتی از طراحان و تولیدکنندگان صورت گیرد، قطعا این مانتوها به بازار راه پیدا می‌کند.

به طراحی لباس اسلامی از منظر اقتصادی نگاه نشده

علاوه بر مردم و فروشندگان و تولیدکنندگان، نمایندگان مجلس نیز از اجرای نادرست قانون ساماندهی مد و لباس گلایه دارند و دولت را مقصر این امر می‌دانند.

سید امیرحسین قاضی زاده نماینده مردم مشهد و عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی با اشاره به سط امیرحسین قاضی زاده نماینده مردم مشهد و عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی با حی‌بودن فعالیت‌ها در زمینه طراحی مد و لباس می‌گوید: طراحی لباس ایرانی اسلامی به صورت فعالیت فرهنگی پراکنده در نمایشگاه‌ها وجود دارد و از منظرِ کاری اقتصادی و سودآور به آن نگاه نشده است.
وی می‌افزاید: علت این که بر روی طراحی لباس ایرانی اسلامی سرمایه گذاری نشدهاین است که، بودجه‌های فرهنگی دولت در این زمینه بسیار است، اما برنامه‌ریزی مناسب برای تولید و استفاده از این لباس‌ها نیست.
عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی اظهار می‌دارد: درباره طراحی مد و لباس و تغییر ذائقه مردم برای استفاده از مد و لباس و حجاب مناسب نیاز به کار فرهنگی کارشناسی است و باید ذهنیت مردم برای استفاده از پوشش مناسب آماده شود.

سرگذشت قانون ساماندهی مد و لباس

البته عضو بنیادملی ساماندهی مد و لباس برخلاف قاضی زاده معتقد است که مد و لباس را نمی‌توان در حوزه دولتی پیگیری کرد.

فرحناز قندفروش در خصوص ضرورت طراحی مد و لباس اسلامی می‌گوید: بحث مد و لباس تقریبا بعد از بیانات مقام معظم رهبری در مورد طراحی و ارائه لباس‌های ملی توسط خودمان، از سال 85 در مجلس مطرح شد و بعد از دولت نهم به نظر رسید با توجه به رویکردهایی که این دولت دارد و وضعیتی که در جامعه مشاهده می‌شد، بتوان موضوع حجاب و مد و لباس را به صورت جدی‌تری پیگیری کرد.

این فعال حوزه زنان ادامه می‌دهد: بنابراین کمیسیون فرهنگی مجلس در سال 85 شروع به بررسی طرحی کرد که از طرف دونفر از نماینده‌ها ارائه شده بود و نهایتا در سال 86 به صحن مجلس آمد و تصویب شد.

وی تصریح می‌کند: قانون ساماندهی مد و لباس بسیاری از مجموعه‌هایی را که می‌توانستند در این مورد فعالیتی کنند مشخص کرده بود و وظایفی برای آنها تعیین کرده بود که این مجموعه‌ها باید در مسیر پوشش قابل قبول در کشور فعالیت بکنند تا در نهایت تغییر پوشش افراد کشورمان را و بخصوص در زنان داشته باشیم. تهیه و تصویب شیوه‌نامه اجرایی این قانون در وزارت ارشاد که من هم عضو گروه تهیه‌کننده آن بودم، مقداری طول کشید اما بالاخره در اردیبهشت سال 87، این شیوه‌نامه آماده شد و به کارگروه ساماندهی مد و لباس که رئیس جمهوری، وزیر فرهنگ و ارشاد را به عنوان رئیس آن معرفی کرده بود و وظیفه اصلی پیگیری وضعیت مد و لباس را به عهده ایشان گذاشته بود، ارائه شد.

قندفروش اضافه می‌کند: به دنبال آن، دستگاه‌های مختلف هم موظف شدند که در جلسات این کارگروه شرکت کنند.جلسات این کارگروه هم مرتب تشکیل می‌شد اما به هرحال تصویب آن در این کارگروه، مدتی طول کشید و در نهایت در اوایل تابستان 87، این شیوه‌نامه به صورت رسمی به مجموعه‌ها ابلاغ شد و بالاخره مسیری را برای حرکت مشخص کرد.

دولت حامی باشد نه متولی

وی می‌افزاید: از آن سال تا کنون حرکتهایی شد و خود من سه دوره نمایشگاه زنان سرزمین من را برگزار کردم اما تمام این سالها متوجه شدم که لباس و مد را نمی‌توان در حوزه دولتی پیگیری کرد بلکه دولت باید تسهیل‌کننده و نظاره‌گر باشد تا از قانون تخطی نشود نه اینکه هم عرض ما قرار گیرد.یعنی دولت به جای ورود مسقیم تسهیل‌کننده و حامی باشد.

چرا تولیدکنندگان از طرح‌های داخلی استفاده نمی‌کنند؟

عضو بنیاد ملی ساماندهی مد و لباس در پاسخ به این سئوال که چرا تولیدکنندگان از طراحان داخلی استفاده نمی‌کنند و مدها را از کشورهایی چون ترکیه کپی‌برداری می‌کنند، اظهار می‌دارد: بحث فرهنگی و تجاری کاملا با هم متفاوت است. تولیدی‌ها به دنبال پوشش بازار با لباس‌های ساده و ارزان هستند تا بتوانند بازار را برای اقشار خاص حفظ کنند از سوی دیگر بسیاری از طراحان با استفاده از پارچه‌های گران قیمت که عموما سنتی هستند تولیداتی را ارائه می‌دهند که قیمت‌هایی کاملا متفاوت از بازار را دارند و قابل استفاده برای همه اقشار نیستند.

بنیاد ملی مد و لباس هم آمد!

وی در خصوص نقش بنیاد ملی مد و لباس اسلامی گفت: با توجه به اینکه به نظر می‌رسید کارگروه ساماندهی مد و لباس نمی‌تواند در این حوزه به صورت اجرایی ورود پیدا کند، نیاز به ایجاد تشکیلاتی منسجم احساس شد که فارغ از برخی سیستم‌های اداری و دولتی که در برخی از موارد کار را کُند می‌کنند، ‌شروع به فعالیت کرده و به صورت عملیاتی وارد حوزه مد و لباس شود؛ از این رو بنیاد ملی مد و لباس تأسیس شد. این بنیاد در وزارت ارشاد مستقر است و با افراد حقیقی و حقوقی ارتباط دارد که این روند باعث می‌شود تا در آینده شاهد سامان گرفتن بیشتر قضیه مد و لباس در کشور باشیم چرا که با وجود قانون مجلس مبنی بر تشکیل کارگروه ساماندهی مد و لباس و ابلاغ آن توسط دولت که وزارتخانه‌ها را موظف به عضویت در این کارگروه می‌کرد، در خصوص ساماندهی وضعیت مد و لباس در جامعه خروجی مناسبی را مشاهده نمی‌کردیم. با تشکیل بنیاد ملی مد و لباس، طراحی که توان و خلاقیت بسیار دارد اما توان مالی مناسبی برای ارائه کار خود ندارد همچنین تولیدکننده نیز از طرح او خبر ندارد، با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کنند همچنین تمام افراد پرتوان در حوزه طراحی لباس‌های مناسب، شناسایی شده و مورد حمایت قرار می‌گیرند.

زیبایی نه جذابیت‌ جنسی

قندفروش در ادامه با اشاره به راهکارش در زمینه ساماندهی مد و لباس اسلامی تاکید می‌کند: به باور من، برای مسئله‌ی مد و لباس، بیش از هر چیز باید در حوزه فرهنگ و هنر به دنبال پاسخ باشیم و با دعوت به زیبا پوشیدن، مخاطب حجاب گریزمان را به پوشش دعوت کنیم.

وی ادامه می‌دهد: به باور من، کسی که در حوزه فرهنگ مشغول به کار است باید زیرکی‌های لازم را در این زمینه داشته باشد تا بتواند هدفش را در چارچوب شرع دنبال کند و هیچ‌کدام از کارهایی که ما انجام دادیم، مخالف شرع نبود. مد، برای هر کس که بتواند از آن استفاده کند یک فرصت و ظرفیت است. برد ما این است که جذابیت‌های جنسی را از لباس بگیریم و زیبایی را به لباس بازگردانیم. زیرا مخاطب ما باید با چیزی خود را راضی کند. گاهی لباس بلند و گشاد است، اما انقدر زیباست که مخاطب آن را می‌پسندد. پس اینکه بپنداریم مردم منتظر می‌مانند تا ببینند خروجی کارگروه مد و لباس چیست، اشتباه بزرگی است.

در ساماندهی مد و لباس ملاک وضعیت کنونی جامعه است

قاضی‌زاده نیز در زمینه فراگیرشدن مد و لباس می‌گوید:کارشناسان و متخصصان باید زمینه‌ای را فراهم کنند که لباس‌های متناسب با طراحی ایرانی اسلامی، ضمن داشتن قیمت مناسب و کیفیت بالاتر، نسبت به دیگر لباس‌ها به مردم ارائه شود که معیار زیبایی در آن‌ها لحاظ شده باشد.

وی ادامه می‌دهد: درباره اجرایی‌شدن قانون ساماندهی مد و لباس باید گفت که اگر ملاک، وضعیت کنونی جامعه است به جرأت می‌توان گفت که قانون ساماندهی مد و لباس در جامعه اجرایی نشده است.

وی خاطرنشان می‌کند: برپایی نمایشگاه‌های معدود و گذری که چند تن از مسؤولان از آن دیدن کنند، نمی‌تواند زمینه‌ساز فرهنگ پوشش مناسب باشد، هر چند که عده‌ای از افراد را به خود جذب کند.

شعارزده شدیم

سخنگوی کمیسیون اجتماعی شعارزدگی را عامل عقب‌ماندگی جامعه دانسته و می‌افزاید: در قضیه پوشش و لباس دچار شعارزدگی هستیم و برنامه‌ای عملیاتی برای اصلاح آن نداریم وگرنه تاکنون باید عوامل ناشی از تمایل به بی‌حجابی را آسیب‌شناسی می‌کردیم و به تبع آن، مشکل درونی افراد را حل می‌کردیم.

قاضی زاده تصریح می‌کند: در زمینه طراحی لباس و پوشش باید اندیشمندان حوزه و دانشگاه مسائل مربوط به آن را توسط نظریه‌پردازی مناسب و کارشناسانه، حل کنند تا بتوانیم به طور واقعی به این مشکل بپردازیم.

چاره کار  جشنواره و نمایشگاه نیست

هنوز معلوم نیست تا چه زمانی باید برای اجرای قانونی که قرار بود مد و لباس را احیا کند، صبر کنیم ولی مسئولان باید بدانند که ساماندهی مد و لباس موضوعی نیست که با برگزاری چند نمایشگاه و ایجاد یک بنیاد رخ دهد و یا متوحل گردد بلکه تا آن زمان که دختران و پسران ما از دوران مدرسه نحوه درست لباس پوشیدن را نیاموزند این به نقطه صفر رسیدن‌ها همچنان ادامه خواهد داشت. تا وقتی که مادران در استفاده از مدهای غربی پیشتاز هستند نمی توان مد و لباس اسلامی را برای یک دختر نوجوان تبیین کرد و تا زمانی که ذوق و شوق مد اسلامی در میان طراحان و تولیدکنندگان کور باشد ، وضعیت به همین منوال است پس لطفا بودجه‌های تخصیص‌یافته را در برای فرهنگسازی هزینه کنید, نه دکور جشنواره و نمایشگاهی که اثری کوتاه مدت دارد.

 /انتهای متن/