صد اشرفی صدقه برای سلامتی فاطمه

سرویس فرهنگی به دخت؛انوشه میرمرعشی/

وقتی نام همسر امام حسن مجتبی(ع) به میان می آید، اول نام «جعده» دختر اشعث بن قیس به ذهن انسان می رسد. اما جعده –این زن نابکار و دنیاطلب- تنها همسر امام حسن مجتبی نبود. بلکه امام دوم شیعیان چند همسر دیگر هم داشته اند که تعدادی از آنها کنیز بوده اند. آن وقت دشمنان دین و ائمه به امام حسن تهمت های زیادی وارد کرده اند تا شاید به گمان خود از عظمت ایشان کم کنند و شأن امام را در میان مردم خدشه دار کنند. که قطعا  «العِزَّةُ لله جمیعاً»…

 جعل کنندگان حدیث و کاتبانِ تاریخ جعل کن دربار بنی امیه، تهمت های فراوانی به امام حسن مجتبی زده اند و این امام را –نعوذ بالله- مردی هوس باز معرفی کرده اند که تا 600 همسر داشته است! مطلبی که علمای بزرگ اسلام از شیخ صدوق و شیخ مفید گرفته  تا علمای هم عصر ما با دلیل و برهان  دروغ بودن آن را اثبات کرده اند.

به هرحال امام حسن مجتبی به غیر از جعده چند همسر دیگر داشته که بیشتر آنها را به خاطر مسائل سیاسی(مثلا عدم شورش پدران شان در دوره پنج ساله خلافت امیرالمومنین علی علیه السلام) به همسری گرفته بودند. یعنی هدف از آن ازدواج ها ایجاد آرامش سیاسی در حکومت بوده و چه بسا همسرانی در حدّ و شأن امام نبوده اند. قدر مسلم  امام رنج هایی هم از این همسران متحمل شده  که جز صبوری از او چیزی در تاریخ ثبت نشده است. بعضی همسران ایشان هم از کنیزان بوده اند که این امر  درآن روزگار در خانه همه بزرگان رواج داشته است. منتها موقعیت و شرایط این کنیزان در خانه ائمه معمولا با خانه های دیگر متفاوت بوده است. این است که می بینیم که اکثر امامان ما، مادرانی داشته اند که کنیز محسوب می شدند و در عین حال به لحاظ قدر و مرتبه معنوی و جایگاه اجتماعی بسیار مورد احترام بوده اند.

حاج شیخ عباس قمی  به نقل از شیخ مفید تعداد کل فرزندان امام حسن مجتبی را هشت پسر و هفت دختر می شمارد. اتفاقا فرزندان بسیار خاص ایشان از کنیزانی مومن، معتقد و عفیف متولد شده اند. به طور مثال سه فرزند ایشان که در کربلا و در رکاب امام حسین(ع) شهید شدند یعنی عمر، قاسم و عبدالله از کنیزی متولد شده اند که به «امّ ولد» معروف است.

از دیگر فرزندان بسیار خاص امام حسن، می توان به «فاطمه» اشاره کرد که مادرش کنیز بوده است. این دختر عزیز امام حسن مجتبی –علیه السلام- بانویی دانشمند و پرهیزگار بود که بعد از شهادت جانگداز پدرش، امام حسین(ع) او را برای فرزند عزیزش علی اوسط –امام زین العابدین- (ع) به همسری گرفت. بانویی که به سبب ایمان و پاکدامنی و معرفتش لیاقت دختری، همسری و مادری سه امام را پیدا کرده بود.

«فاطمه بنت الحسن» مادر چهار تن از پسران امام سجاد بود که به ترتیب امام محمد باقر(ع)، حسن، حسین و عبدالله الباهر نام داشتند. لقب وی «اُمّ عبدالله» بوده است.

امام باقر درباره مادرشان نقل می کنند که روزی مادرم در زیر دیواری نشسته بود که ناگهان صدایی آمد و نزدیک بود که دیوار بر سر مادرم خراب شود. مادرم با دست اشاره کرد و فرمود: «نباید فرود آیی. قسم به حق مصطفی-صلی الله علیه و آله- که حق تعالی رخصت نمی دهد تو را در افتادن». پس آن دیوار معلق در میان زمین و هوا معلق باقی ماند، تا مادرم از آنجا گذشت. وقتی پدرم ماجرا را شنید برای سلامتی مادرم صد اشرفی صدقه داد.

امام جعفر صادق-علیه السلام- درباره مادربزرگ شان یعنی فاطمه بنت الحسن فرمود: «جدّه ام صدیقه بود و در آل حسن زنی به درجه و مرتبه او نرسید»

و در بزرگی این بانو همین بس که دو امام او را بلند مقام و ارجمند بنامند….

منابع:

1-منتهی الآمال –زندگانی چهارده معصوم-، نوشته حاج شیخ عباس قمی، با ویرایش کاظم عابدینی مطلق، انتشارت علویون، پاییز ض1388.ش، صفحات 331، 335 و 765

2-حبیب السیر، نوشته غیاث الدین بن همام الدین الحسینی(خواندمیر)، جلد 2، کتافروشی خیام، چاپ 1362.ش، ص 32

/انتهای متن/