پروین، دختر دانشور ایران

 سرویس اجتماعی به دخت/

25 اسفند روز تولد شاعره ی نامدار معاصر ایران ” پروین اعتصامی” است.

رخشنده اعتصامی مشهور به “پروین اعتصامی” از شاعران قدر اول زبان فارسی، در روز 25 اسفند سال 1285 (ه ش ) در تبریز به دنیا آمد.  پدرش که اهل آشتیان بود، از نویسندگان و دانشمندان بزرگ آن دوران به شمار می رفت. پروین در کودکی به همراه خانواده اش به تهران آمد. ادبیات فارسی و  عرب را نزد پدر آموخت و در محضر اساتید و شاعرانی مانند استاد علی اکبر دهخدا، ملک الشعرای بهار، عباس اقبال آشتیانی، سعید نفیسی و نصر الله تقوی که از دوستان پدرش بودند، بهره ها یافت. او از همان هشت سالگی با سرودن شعر، استعداد خارق العاده اش را به اثبات رساند.

از آن جایی که خانواده ی او اهل مطالعه بودند، پروین از کودکی با مطالعه آشنا بود و بیشتر کتب ادبی و اشعار شاعران و نویسندگان معروف ایرانی را مطالعه کرده بود.

او شعر ” ای مرغک ” را در 12 سالگی سرود و در سن 18 سالگی، زمانی که فارغ التحصیل شد، می توانست کتاب ها و داستان های مختلفی را به زبان اصلی ( انگلیسی ) بخواند. مهارت او در این زبان به حدی رسید که دو سال در مدرسه قبلی خودش  که مدرسه ویژه امریکایی بود، ادبیات فارسی و انگلیسی تدریس کرد.

و در طول سال های پربار زندگی اش، به سرودن و جمع آوری اشعارش پرداخت. اما به خاطر مخالفت پدرش آنها را چاپ نکرد.

پیش از ازدواج، پدرش با چاپ مجموعه اشعار او مخالف بود و این کار را با توجه به اوضاع و فرهنگ آن روزگار، درست نمی دانست. او فکر می کرد که دیگران ممکن است چاپ شدن اشعار یک دوشیزه را، راهی برای یافتن شوهر به حساب آورند!

اما پس از ازدواج پروین و جدایی او از شوهرش، به این کار رضایت داد. نخستین مجموعه شعر پروین، حاوی اشعاری بود که او تا پیش از 30 سالگی سروده بود و بیش از صد و پنجاه قصیده، قطعه، غزل و مثنوی را شامل می شد. دیوان او بعد از چاپ، خوانندگان بی شماری پیدا کرد؛ به طوری که اداره ی فرهنگ آن زمان به این زن شاعره، جایزه ادبی اعطا کرد، اما پروین از پذیرفتن آن امتناع کرد.

گفته شده که پروین حتی پیشنهاد رضا خان را، که از او برای ورود به دربار و تدریس به ملکه و ولیعهد وقت دعوت کرده بود، نپذیرفت.

سرانجام چراغ زندگی این بانوی شاعره در سن 34 سالگی در نیمه شب شانزدهم فروردین 1320  به علت بیماری حصبه خاموش شد و پیکر پاکش در آرامگاه خانوادگی اش در شهر قم و کنار مزار پدرش در جوار حضرت معصومه (س) به خاک سپرده شد.

دیوان قصائد و مثنویات و تمثیلات و مقطعات پروین، شامل 248 قطعه شعر می باشد که از آن میان 65 قطعه به صورت مناظره است. اشعار پروین بیشتر در قالب قطعات ادبی است که مضامین اجتماعی را با دیده ی انتقادی به تصویر کشیده است.

ملک الشعرای بهار، در مورد او چنین گفته است:

” خانم پروین، در قطعات خود مهر مادری و لطافت روح خود را از زبان طیور، مادران فقیر و بیچارگان بیان می کند. گاه مادری دلسوز و غمگسار است و گاه در اسرار زندگی با ملای روم وعطار و جامی سر همقدمی دارد.”

و دکتر عبدالحسین زرین کوب؛ در توصیفش چنین نوشته است.

” همدردی صمیمانه با طبقات محروم جامعه، پروین را مورد علاقه ی کسانی که از زبان این طبقات سخن می گویند و به هر عنوان که هست حق پایمال گشته ی آن ها را مطالبه می کنند، می دارد.”

پروین دراشعارمختلف به مسائل زنان اشاره داشته كه بعضی از آنها مشخصاً باعنوان زنان است از جمله «زن در ایران » كه درسال 1314 به مناسبت رفع حجاب گفته است و دیگری «فرشته انس » كه بدون شك یكی از شاهكارهای پروین اعتصامی است. پروین در این قطعه هنرشاعری خود را به خوبی نشان داده است و یكی ازمحكم ترین و استوارترین اشعارخویش را سروده است؛ اشعاری که از نظر مضمون هم از هر نظر تازگی دارد. شاید تاكنون زنی نتوانسته باشد به این خوبی درباره ی زن و هدف ها و بزرگی هایش سخن بگوید و این همه مضمون بكر و عالی بسازد.

م. ج/ انتهای متن/