دیگر سالمندی یک معضل نیست

سرویس اجتماعی به دخت/ 

آیا والدین ما دوره سالمندی توأم با توانمندی دارند؟

اختلال حافظه، افسردگي، اضطراب، آرتروز، پوكي استخوان، اختلال خواب و بي اختياري ادرار از جمله مشكلات شايع سالمنديست که لازم است جامعه پزشکی به آن توجه کافی داشته باشد.

هر چند افتتاح نخستین کلینیک تخصصی طب سالمندان بیمارستان آیت ا..طالقانی در سال 1387 یکی از گام های اساسی بوده که در این زمینه برداشته شده است اما به نظر می رسد با توجه به افزایش جمعیت سالمندان در کشورمان ضرورت راه اندازی چنین کلینیک هایی بیش از پیش احساس می شود.

 دکتر پریسا طاهری رئیس کلینیک در مورد فعالیت های این مرکز تو ضیحات مهمی دارد.

پوکی استخوان و آلزایمر در زنان بیش از مردان

طاهری خاطر نشان کرد: با افزايش سن اميد به زندگي و سالمندي مشكلات عديده اي گريبانگير نظام سلامت خواهد شد. به همین خاطر از سال 1387 اولين كلينيك تخصصي دانشگاهي سالمندي در بيمارستان آيت ا… طالقاني راه اندازي شد كه هدف آن ارايه خدمات به سالمندان و افراد بزرگسالي كه در مرحله قبل از سالمندي هستند( ميانسال) است.

وی اضافه کرد: همان طور که پیش از این هم به آن اشاره کردم براي اين كه در آينده سالمندي اكتيو و فعالي اتفاق بيفتد بايد از سال ها قبل به فكر آن باشيم و فرد دوره ميانسالي خود را با توانمندي طي كند تا بتواند سالمندي سالمي را تجربه نمايد. در اين كلينيك تخصصي افراد مورد ارزيابي كامل سالمندي قرار مي گيرند ضمن اين كه به يكسري از سندرم ها و مشكلات شايع سالمندي مثل اختلال خواب، افسردگي، حافظه، مشكلات عضلاني اسكلتي مثل پوكي استخوان و … توجه ويژه مي شود ضمن بيان توصيه هاي ضروري درمان هاي مختلف به مراجعان ارايه مي شود و ضمن غربالگري مشكلات بيماران، پيگيري نيز صورت مي پذيرد و درصورت نياز از مشاوره و همكاري ساير متخصصان نيز استفاده مي شود.

رئیس اداره سلامت سالمندان وزارت بهداشت در ادامه اظهار داشت: بسياري از سالمندان با مشكل اختلال حافظه مراجعه مي كنند که خانواده ها را بسیار درگیر کرده است. نكته بسيار مهم اين است كه در مشكلات اختلال حافظه اگر تشخيص اصلي مشكل دمانس باشد، فقط درمان با دارو نيست بلكه دارو فقط يك قسمت از كل خدماتي است كه مي توانيم به آنها ارايه دهيم، در واقع تكنيك هاي مختلف براي حفظ حافظه و توانمندي فرد وجود دارد.

اختلال حافظه شایع ترین بیماری دوره سالمندی

طاهری ضمن اشاره به اینکه اختلال حافظه يكي از شكايت هاي شايع جامعه امروزي ست ادامه داد: در  واقع می توان گفت اختلال حافظه و آلزایمر از شایع ترین بیماری های این دوران است که پوکی استخوان و بی اختیاری ادرار را هم باید به آن اضافه کرد و آنچه که در این خصوص حائز اهمیت است این است که این بیماری ها در زنان شایع تر است.

وی تصریح کرد: زنان با توجه به شرایط خاصی که نسبت به مردان دارند از جمله دوره یائسگی و زایمان های متعدد شرایط سالمندی متفاوتی را نیز تجربه می کنند و پوکی استخوان در آن ها شیوع بیش تری دارد. البته شرایط اقتصادی آن ها نیز تا حدودی اثرگذار است چراکه نسبت به مردان در شرایط اقتصادی پایین تری قرار دارند.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی اضافه کرد: البته ناگفته نماند نكته مهم اين است كه در بسياري از افراد بزرگسال مثلا 50 ساله يك اختلال حافظه شروع شده اما مورد بي توجهي قرار مي گيرد يا اينكه فرد سالمند داراي يك اختلال حافظه است كه از سوي خانواده اين اختلال مورد بي توجهي قرار گرفته و همه اين مشكلات را به سالمندي وي ارتباط مي دهند مثلا اختلال حافظه، درد اعضاي بدن، عدم حضور در جمع خانواده و… را مربوط به پيري و سالمندي وي مي دانند كه اين يكي از مشكلاتي است كه ما با آن مواجه هستيم.

کلینیک حافظه

دکتر طاهری با تأکید بر اینکه برای پیشگیری از ناتوانی در دوره سالمندی باید از سال ها قبل اقدام کرد، ابتدا  به افتتاح کلینیک حافظه که زیر شاخه کلینیک تخصصی طب سالمندان بیمارستان طالقانی است،  اشاره می کند و می گوید: با توجه به شیوع بیماری های حافظه به ویژه آلزایمر افتتاح بخش حافظه در این کلینیک بسیار حائز اهمیت بود که ما موفق شدیم در سال 91 به این مهم دست یابیم. گرچه مطمئناً برای پیشگیری از ناتوانی در دوره سالمندی باید از سال ها قبل اقدام کرد و اگر این کار صورت نگیرد و فرد دیر مراجعه کند، متأسفانه کار زیادی برای او نمی توانیم انجام دهیم و اقدامات پیشگیرانه جواب نخواهد داد.

وی ادامه داد: امروزه با توجه به روند رو به رشد جمعیت سالمندی کشور نیاز به ارائه خدمات تخصصی برای این قشر بسیار احساس می شود، لذا راه ندازی کلینیک های تخصصی همانند کلینیک طب سالمندان و کلینیک حافظه و سایر کلینیک ها گامی به سوی رفع این نیاز است.

این متخصص طب سالمندان در ادامه ضمن اشاره به اهدافی که این کلینیک برای بیماران دنبال می کند تصریح کرد: افزایش کیفیت زندگی، اجراء روند درمانی تقویت حافظه، پیگیری روند درمانی ومونیتورینگ وضعیت سالمند، کاهش استرس خانواده وحفظ بهداشت روان مراقبین سالمند، ارتقاءاستقلال سالمند، کاهش مشکلات حیطه های جسمی، روانی و اجتماعی سالمند، آموزش به خانواده و کاهش سر درگمی خانواده در برابر بیماری آلزایمر و دمانس از مهم ترین اهداف کلینیک حافظه است.

برچسب پیری

طاهری خاطر نشان کرد: درست است كه با مساله پيري يك سري تغييرات فيزيولوژيك در بدن رخ مي دهد اما فاصله اي بين اين تغييرات فيزيولوژيك و مشكلات پاتولوژيك وجود دارد و بايد اين دو را از يكديگر تفكيك كرد و اگر مشكلي وجود دارد، بايد تشخيص تفاوت اين دو را برعهده پزشك گذاشت و خانواده ها بر اين افراد مارك پيري نزنند، چراکه پيري مساوي با بيماري و ناتواني نيست بلكه قسمتي از زندگي است كه هركسي شانس رسيدن به اين دوره را ندارد.

سالمندان زن بیشترند

این متخصص طب سالمندی ضمن اشاره به اینکه امید به زندگی در زنان بیش تر است گفت: با توجه به این امر بنابراين در آينده تعداد خانم هاي سالمند زيادي خواهيم داشت و اگر آنها به سلامت خود دقت نكنند در آينده دچار مشكل خواهند شد.

وی ادامه داد: بطور مثال خانمي كه دچار يائسگي زودرس شده و آن را طبيعي دانسته و پيگيري نكرده است نمي داند كه در آينده دچار مشكلات زيادي از جمله پوكي استخوان و… در دوره سالمندي خواهد شد. به همين خاطر توصيه مي كنم تمام افراد بزرگسال و ميانسال براي ارزيابي به كلينيك سالمندي مراجعه كنند و كساني كه نيازمند به بررسي بيشتر هستند خدمات لازم را دريافت خواهند كرد.

آرتروز و افسردگی در زنان سالمند

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی همجنین به بروز آرتروز و افسردگی در زنان سالمند اشاره کرد و افزود: جدای از آنچه گفته شد همان طور که گفتم زنان به دلیل شرایط خاصی که دارند از جمله خانه داری و انجام کارهای یدی و یا از دست دادن همسر و تنها شدن بیش تر دچار آسیب هایی مثل آرتروز و افسردگی در دوران سالمندی خود می شوند البته به طور قطع نمی توان گفت که تمام زنان سالمند به این امر دچار خواهندشد اما شواهد نشان می دهد که رشد این مشکلات برای زنان بیش از مردان است که باید مورد توجه قرار گیرد.

وی بیان داشت: نقش خانواده ها را نباید در توانمند کردن سالمندان نادیده گرفت چراکه تغذیه مناسب، گذراندن میانسالی در محیطی آرام و همراه با عطوفت و توجه به دردها و اختلالات و مراجعه به پزشک می تواند بسیار کمک کننده باشد البته نقش خود افراد سالمند هم مهم است.

وقتی سالمندی یک معضل نیست

طاهری اضافه کرد: نكته ديگر اين است كه برخي موضوع افزايش سالمندي را يك معضل تلقي مي كنند، البته با دو نگاه مثبت و منفي مي توان به اين موضوع نگاه کرد. اگر براي اين كه در آينده سالمندان توانمندي داشته باشيم برنامه ريزي كنيم، سالمندان گوهر هاي گرانقدري هستند كه مي توان از آنها بهره برد،  اما اگر بدون برنامه ريزي پيش رويم و در جامعه ما هيچ گونه بستر سازي براي اين سالمندان صورت نگيرد آن وقت بايد ترسيد كه با اين خيل عظيم سالمندان بايد چه كنيم.

رئیس اداره سلامت سالمندان وزارت بهداشت در ادامه اظهار داشت: نکته قابل توجه دیجگر تعامل بخش هاي مختلف براي ارايه خدمات به سالمندان است که بسيار اهميت دارد گرچه وزارت بهداشت مسئول و متولي سلامت جامعه است اما به تنهايي نمي تواند تمام خدماتي كه سالمندان نياز دارند را ارايه دهد و حتما بايد تعامل بين بخشي براي ارايه خدمات وجود داشته باشد.

وی با تأكيد بر ضرورت آموزش هاي مورد نياز به سالمندان يادآورشد: یکی از آموز ش هایی که به سالمندان باید ارائه

شود سیستم آموزش تغذیه سالم است. متأسفانه پزشكان ما با تخصص سالمندي در دنيا ناآشنا هستند، باید این فاصله را كم كنيم تا بتوانيم خدمات جامعي به سالمندان ارائه دهيم و در اين راستا وزارت بهداشت باید تمام توان خود را به كار گيرد.

طاهری تصریح کرد: يك بعد قضيه نگاه و وظيفه اي است كه ما مسئولان در قبال سالمندان داريم، اما سالمندان نيز در قبال خودشان مسوول هستند و بايد چهارسرمايه را با خود داشته باشند تا زماني كه به دوره سالمندي مي رسند سالمند موفقي باشند يعني همگي ما بايد آويزه گوشمان باشد كه اين چهار سرمايه بايد همراه خود داشته باشيم تا در آينده سالمند موفقي باشيم.

مهارت ارتباط با سالمند

این متخصص طب سالمندی ادامه داد: اول سرمايه جسماني است، يعني چه بايد انجام دهيم كه در آينده سالمندي باشيم كه از نظر جسماني حداقل مشكلات را دارا باشيم، دوم به روز نگه داشتن خرد و دانش است، سوم بايد يك پس انداز اقتصادي قابل قبول داشته باشد تا وقتي به دوره سالمندي مي رسد يك پشتوانه قوي داشته باشد که البته این مورد گاهی در خصوص زنان اتفاق نمی افتد چراکه معمولاً مردان نان آور خانه هستند و زنان اقتصاد مستقلی ندارند و موضوع چهارم پشتوانه عاطفي است كه بايد سالمند ارتباطات عاطفي خود را حفظ كند و ارتباطاتي كه در دوره قبل از سالمندي براي خودشان برقرار مي كنند يك بانك معنوي و عاطفي است كه در آينده و در هنگام نياز قابل برداشت است.

عضو هیئت علمی بیمارستان طالقانی در پايان با بيان اين كه در مورد بهبود رفتار با سالمندان در سطوح مختلف جامعه نياز به همت ملي داريم تا به هدف غايي خود برسيم، اظهار داشت: بايد همه افرادي كه به نوعي با سالمندان در ارتباط هستند، مهارت هاي رفتاري را فراگيرند.

سمیه سمیعی/ انتهای متن/