عوارض زایمان در منزل

مناطق روستایی وصعب العبور به بیمارستان و پزشک وماما و انجام زایمان توسط فرد دوره ندیده (ماماهای محلی) به دلیل دسترسی نداشتن  ، در موارد متعدد پديده ی طبيعي زایمان ، سبب مرگ مادر و نوزاد مي شود.
امروزه گسترش راه های  روستایی، ايجاد مراکز بیمارستانی و مراکز زایمانی در شهرهاي كوچك، گسترش خدمات بهداشتی ، گسترش امکانات وتجهيزات پزشكي و … کاهش چشمگیر مرگ ومیر مادران باردار را بدنبال داشته است، اما  در بعضی مناطق، بخصوص در روستاهایي كه مركز بهداشت ياخانه ی بهداشت ندارند، و  نیز در روستاهاي صعب العبور هنوز هم زايمان در منزل توسط اطرافيان دوره نديده، جان مادران جوان اين مناطق را  مي گيرد و متأسفانه در اكثر موارد تعداد زيادي كودك بزرگ ترين تكيه گاه عاطفي خود را (مادر)، از دست مي دهند در حالي كه زایمان در بیمارستان به راحتي مي توانست جلوی مرگ اين مادران و فرو ريختن كانون خانواده آنان را بگيرد .
زایمان در منزل توسط فرد دوره ندیده (مامای محلی ) بدلیل مناسب نبودن محل زايمان، امکانات و تجهیزات،ن بودن دارو و نبودن عامل زایمانی دوره دیده( پزشک ومامای تحصیل کرده ) ، باعث افزایش مرگ ومیر مادر و نوزاد وايجاد ناتوانی هاي متعدد در آنها می شود.

عوارض زایمان درمنزل برای مادر
عوارض زایمان در منزل وقتی فرد دوره دیده ای برای زایمان وجود ندارد، این موارد است:
1-پارگی کانال زایمان (محل خروج بچه)
2- عفونت پس از زایمان( دستگاه تناسلی و رحم )
3- خونریزی شدید(از مجرای زایمان) كه مهمترين علت مرگ اين مادران است
4-احتباس ادرار( بند آمدن ادرار)
5- یبوست(سفت شدن مدفوع)
6- بیرون افتادگی رحم
7-احتباس جفت(خارج نشدن جفت و خونريزي به دنبال آن )كه اصلي ترين علت انتقال پرمشقت اين مادران به مراكز درماني است.
عوارض زایمان درمنزل برای نوزاد
1-گریه نكردن نوزاد بلافاصله پس از تولد(به خاطر خارج نشدن ترشحات دهان وبینی)كه مي تواند سبب ايجاد عفونت ريه در اين نوزادان شود.
2-چركي شدن بندناف
3-زردی نوزاد
4-احتمال مرگ جنین حین زایمان یا پس از زایمان و نیاز به بستری شدن نوزاد در بیمارستان بخاطر دريافت نكردن صحيح مراقبت ها در بدو تولد.

اقدامات موثر در کاهش زایمان درمنزل
1-مراجعه ی مادران باردار وشناسایی وانجام مراقبت های دوران بارداری برای آنها توسط تیم های سياری سلامت.
2- آموزش به مادران باردار و اطرافیان وي ، طی دوران بارداری خصوصا ماه های آخربارداری درخصوص خطرات زایمان در منزل  و فواید زایمان دربیمارستان
3- آموزش علائم خطر دربارداری به مادران باردار واطرافیان
4- پیگیری فعال مادر، خصوصا” مادراني كه بيماري يا مشكل ديگري دارندتوسط خانواده وتیم سلامت وهماهنگی با سطوح بالاتر به منظوربرداشتن موانع موجود برسر راه انتقال مادر به مراکز درمانی (موانعی از قبیل نبود راه ماشين رو، نبود خودرو مناسب راه هاي خاكي وبسته بودن راه ها ،برف وبوران و….)
5- معرفی مراکز اورژانس 115 و مراکز بهداشتی و درمانی ،مراكز اسكان موقت، اعضاي تيم سيار و دهیاران به خانواده واطرافیان مادران باردار درمناطق صعب العبورتا درمواقع ضروری با این مراکز و افرادتماس گرفته شود.
6- مادران ارجاع داده شده در سطوح ارائه خدمت ، به هیچ وجه نباید تا پذیرش در بیمارستان رها شوند . ارائه دهندگان خدمت و کارشناسان و در مرحله بعد مدیران شبکه های بهداشت و درمان هماهنگ کننده پذیرش مادران در مراکز زایمانی هستند. با پذیرش فعال مادران مناطق روستايي و صعب العبور، از موارد زایمان در بین راه و خارج بیمارستان کاسته خواهد شد .
7-مادران باردار و خانواده هاي آنان بايستي ماه آخر بارداري در محلي مناسبي سكونت داشته باشند كه به محض وجود علائم زايمان يا هر نوع علامت خط در مادر بتوانند با خودرو به نزديك ترين مركز بهداشتي مراجعه كنند.
8-مادران باردار و خانواده هاي آنان بايد بدانند درنزديكي همه ی بیمارستان ها در شهرستان ها، مكان هايي جهت اسکان موقت مادران باردار آماده شده است كه مادران و همراهان آنها مي توانند با اقامت رايگان در اين مراكز، قبل از زمان زايمان مادر به آنجا مراجعه كنند تا بتوانند در هنگام شروع زایمان فورا به بيمارستان مراجعه كنند.
9-آگاه بودن خانواده ها ومادران باردار درخصوص غیر استاندارد بودن(نداشتن تحصیلات دانشگاهی)  کار ماماهای محلی ومشكلات ايجاد شده براي مادراني كه با اعتماد به ماماهاي محلي زايمان مي كنند اهميت خاصي دارد.
10- در مواردی که امکان تامین خودرو توسط خانواده مادر و یا اهالی روستا برای انتقال مادرباردار مقدور نمی باشد با برنامه ریزی قبلی می توانند با اعضاي تيم سياري سلامت تماس بگيرند تا خودرو مناسب جهت انتقال مادر به بيمارستان، از طريق شبکه های بهداشت ودرمان دراختيار شان قرار داده شود.
11-همكاري لازم فوريت ها و امداد هوايي براي انتقال مادران باردار در مناطق دور از دسترس
تهیه و تنظیم:مینا رحیمی
زلیخانظری کارشناسان برنامه مادران دانشگاه علوم پزشکی لرستان