نوجوانی و تغییرات روانی

سرویس سلامت به دخت/

کسی که در دوران بلوغ قرار می گیرد، بدون اراده، تغییراتی می کند که یک سری طغیان ها و مخالفت ها را موجب می شود که گاه مشکل ساز می شود.

آن چه که نوجوان تا به این سن، در جهت تعامل با دیگران آموخته، به او کمک می کند تا در کنترل رفتار خویش و سازگاری با محیط موفق باشد.

به علاوه، محیط خانواده و آگاهی والدین از این شرایط نیز عامل بسیار مهم و موثری خواهد بود.

توجه به همسالان

کودک مطیع دیروز که به آسانی با پدر و مادر همراه می شد، اکنون به همسالان خود و دنیای بیرون از خانواده توجه بیشتری دارد. در واقع گوش او کمتر به سخنان بزرگترهای خانه است و بیشتر به هم سن و سال ها در فامیل، مدرسه و اطراف خود توجه دارد و گاه همراهی و حتی تبعیت از آنها برایش اهمیت بیشتری می یابد.

دمدمی مزاج

امروز مادر را خیلی دوست دارد و فردا از او خیلی ناراضی است. امروز از فلان تفریح، لباس، کتاب، دوست و یا هر چیز دیگر خوشش می آید و فردا نظرش عوض می شود. گاهی خودش هم از این تغییرات سریع و خارج از اراده خودش ناراحت شده و رنج می برد.

ابراز مخالفت

بیشتر اوقات ساز مخالف می زند. ایکاش بزرگترها می فهمیدند که او لجبازی نمی کند؛ فقط نظر خود را می گوید. و ایکاش نوجوان هم می آموخت که نظرات خود را طوری ابراز نماید که موجب رنجش آنان نشود.

اشتیاق برای تجربه

دوست دارد خودش خیلی چیزها را تجربه کند.

از کجا معلوم! شاید بزرگترها اشتباه کرده باشند. آنها به زمان و مکان دیگری تعلق دارند و او می تواند کشف های زیادی داشته باشد. و دنیای نوی را بسازد.

توجه به دنیای بیرون از خود

دوست دارد در مورد دیگران (بیرون از خانواده) بیشتر بداند و این علاقه در عین این که برای شناخت او از زندگی و محیط لازم است؛ اگر بی مهابا و بدون مشورت افراد با تجربه و خیرخواه او انجام شود ممکن است خطراتی را برایش ایجاد نماید.

علاقه به لحظات تنهایی

تنهایی و فرصتی برای این که با خودش باشد هم لازم است. خود جدیدی که هم از لحاظ ظاهری و هم از لحاظ توانایی و علاقمندی ها متفاوت از گذشته و برای خودش ناشناخته است. خودی که باید با اجتماع بزرگ و جدیدی تعامل داشته باشد.

زودرنجی

با همه اشتباهاتی که ممکن است در این دنیای جدیدی که برایش پیدا شده داشته باشد؛ تحمل انتقاد و تذکر را ندارد و خیلی زود به او بر می خورد و از بزرگترها دلخور می شود. جالب این جاست که از هم سن و سال ها هم دلخور می شود اما نه به اندازه بزرگترهای خانواده

دنیایی جدید و جانگاه من

برحسب این که تا به حال چه نگرشی نسبت به خود و دیگران پیدا کرده باشد ممکن است سعی کند هویتی برای خود قائل شود. فلسفه زندگی و هدف آن، جایگاه او، آرمان ها و ارزش هایش و مسائلی از این قبیل در ذهن او طرح می شوند و به تجزیه و تحلیلی از این مسائل می اندیشد.

توجه به جنس مخالف

به طور طبیعی متوجه جنس مخالف خواهد شد. اما بر حسب زمینه موجود در خانواده، این توجه می تواند کم، زیاد و حتی گاه افراطی باشد.

نیازهای عاطفی برآودره نشده و بی توجهی های درون خانواده به عزت نفس دختران و فقدان روابط محبت آمیز و دوستانه پدران با دخترهایشان از عوامل مهمی است که دختر را به مهرطلبی از پسرها سوق می دهد.

مد و لباس

توجه به سر و وضع و مد و لباس از دیگر ویژگی های این دوران است. توجه به زیبایی و شیک پوشی در حد متعادل نشانه رشد نوجوان است. اما آن چه که برای وی طبیعی است، گاه برای خانواده قابل قبول نیست.

پرسش های بی جواب

سوالات مختلفی برای نوجوان مطرح می شود. مثلا چرا ما دنیا آمدیم، چرا عدالت نیست، چرا بعضی پولدار و بعضی فقیرند، چرا بعضی بیمار به دنیا می آیند، چرا من فلان امکانات را ندارم و دیگری دارد. معمولا پاسخ های اطرافیان برایش قانع کننده نیست. همین طور در مورد تغییرات جسمی، قاعدگی برای دختران و انزال برای پسران، جنس مخالف، روابط دختر و پسر و از این قبیل . . .

بسیاری از موارد منبع موثق و قابل اعتمادی در دسترس آنها نیست و برای یافتن پاسخ از دوستان و یا افراد ناآگاه کمک می گیرند. اطلاعات غلط می تواند نگرش های اشتباه و یک عمر گرفتاری به بار بیاورد.

باز هم در این مورد بیشتر صحبت می کنیم.

دکتر شریفه جعفری/انتهای متن/