چه نکرده ایم؟!

سرویس فرهنگی به دخت/

نیکولای تولستوی در بیست و هشتم اوت سال1828 در ده کوچکی به نام “یاسنایاپولینا ” واقع در جنوب مسکو به دنیا آمد. خانواده ی وی از اشراف زادگان روسیه به حساب می آمدند. او نویسندگی را از سال1852 آغاز کرد. تولستوی کتاب “چه باید کرد” را چند سال بعد از نگارش جنگ و صلح و آناکارنینا به رشته ی تحریر در آورد این کتاب در نمای کلی در مورد بیان وضع قشر ضعیف و بینوای روسیه است. نویسنده در مورد تفکرات و اقدامات خود بعد از مشاهده  آنان وسعیی که در از بین بردن مشکلات این قشر کرده است، توضیحاتی داده است. او در این کتاب با دیدی صادقانه داستان بازدیدهای خود از خانه ی فقرا را بیان  می کند. او در این حرکت نه تنها به مشکل بزرگتری در زندگی فقرا بر می خورد، که نگاهش نسبت به زندگی خودش هم کاملا عوض می شود.

تولستوی در کتاب چه باید کرد به میان مردم فقیر می رود و با نگاهی موشکافانه و هوشمندانه به زندگی آنان و علت های اصلی رنج آنان، که مهمترینش فقر فرهنگی و نگاه غلط به مسئله کار و قناعت است، برمی خورد. در قسمتی از کتاب می نویسد:

” من چگونه می توانستم نگاه آنان را نسبت به زندگی عوض کنم، گو اینکه درخواست آنان از زندگی این بود که با رنج کمتر لذت بیشتری ببرند، درست مثل نگاه اطرافیان خودم به زندگی.”

تولستوی در قسمتی از مشاهدات خود نوک پیکان را به سمت قشر خودش می کشاند و فساد و بی تفاوتی ثروتمندان را در بیراهه رفتن فقرا محکوم می کند.

وی بعد از ساعتها تحقیق و تفکر متوجه می شود که علت اصلی مشکلات مشترک در زندگی مردم جدای از فقیر و غنی بودن ، رها کردن ریسمان الهی و تخلف از دستورات خداوند است. تولستوی در جایی می گوید:

” اگر همانطور که خداوند تعلیم داده، می زیستیم ،هیچ گاه بدی و پلیدی به وجود نمی آمد.”

وی خاطر نشان می کند که بعد از دقت و مو شکافی در زندگی دو قشر فهمیدم که هر دو از یک بیماری رنج می برند، تنها اسمی که هر یک روی آن گذاشته اند متفاوت است. “مادران ما آگاهانه فرزندان شان و مادران نسل بعد را با روش غلط خود تربیت می کنند. در تعداد زیادی از خانواده های فقیر مادر فرزندش را برای رفتن به قهوه خانه پرورش می دهد و در قشر ثروتمند مادر دختر را به مجلس رقص هدایت می کند. این دو مادر زندگی را یکسان می نگرند. هر دو فکر می کنند که زن باید شهوت مرد را سیراب کند و در عوض بخورد، بپوشد و ناز و نوازش شود که این تفکر هرگز موجب تغییر در زندگی مردم نمی شود.”

کتاب چه باید کرد با توصیفات صادقانه و با صراحت، وضع دلخراش طبقه محروم روسیه را به تصویر می کشد. این کتاب نشانه عشق و علاقه ی نویسنده به مردم است. تولستوی به خاطر رنجی که از دیدن وضع زندگی بینوایان بر وجودش چیره گشته است، سعی در واکاوی و تشریح علل این بی عدالتی و فساد دارد. تولستوی در این کتاب نه با حرف و سخن که با عمل به میان معرکه می رود و سعی در بهبود وضعیت حاکم دارد. به خاطر همین هم او  به خوبی موفق به توصیف قشری از جامعه، که فاصله زیادی با قشر خودش دارد،می شود.

فاطمه قاسم آبادی/انتهای متن/