به همه زنها در مشرق و مغرب عالم اعلام كن

بعد از پیروزی انقلاب اسلامی وقتی امام خمینی(ره) روز میلاد حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها) را روز «زن» نامید، همه زنان مسلمان ایران و حتی زنان مسلمان بسیاری از کشورها از این ابتکار استقبال کردند.

ابتکار امام عزیز(ره) برای این انتخاب، هم باعث توجه دادن بانوان به سوی تعالی و رشد شخصیتی آنها می شد و هم مردان را متوجه عظمت وجودی بانوان سرزمین مان می کرد؛

عظمتی که برگرفته از نگاه پرکرامت قرآن و اسلام به «زن» است؛ اسلامی که در برابر مطالبه گری به حق زنان نقش حمایتی دارد.

نشانه های روشن این حمایت را در تاریخ صدر اسلام باید دید.

                                          ***

در طول تاریخ 23 سال پیامبری حضرت رسول ختمی مرتبت (صلی الله علیه و آله) چندین دفعه پیش آمد که بانوانی از ایشان درباره حقوق خود مطالبه گری کردند. در مقابل این مطالبه گری، هم آیاتی در حمایت از ایشان نازل شد و هم پیامبر مهربانی ها با کلام شان از زنان حمایت کردند و پاسخ شان را با کرامت و تمجید از آنها بیان کردند.

اما دو نمونه از آن مطالبه گری ها:

 

پس سهم زنان چه می شود؟

روزی «امّ سلمه» همسر مومن و بزرگ رسول خدا از ایشان پرسید: مردان از ثواب جهاد و هجرت بهره مند هستند، پس سهم زنان در هجرت و جهاد چه می شود؟

در پاسخ این مطالبه گری امّ سلمه آیه 195 سوره آل عمران نازل شد:

«پس پروردگارشان دعاى آنان را اجابت كرد که من عمل هيچ صاحب عملى از شما را از مرد يا زن كه همه از يكديگريد، تباه نمى ‏كنم. پس كسانى كه هجرت كرده و از خانه ‏هاى خود رانده شده و در راه من آزار ديده و جنگيده و كشته شده‏ اند بديهاي شان را از آنان مى‏ زدايم و آنان را در باغ هايى كه از زير آن نهرها روان است درمى ‏آورم، [اين] پاداشى است از جانب خدا و پاداش نيكو نزد خداست[1].»

 

من نماينده تمام زنان هستم

اسماء دختر یزید انصاری از صحابه پیامبر گرامی اسلام و از راویان حدیث است. به جهت شخصیت محکم و حکیمانه صحبت کردنش به او لقب «خطیب زنان» داده شده است.

این بانو روزی به نمایندگی از زنان مسلمان خدمت رسول خدا رسید و پرسید:

«یا رسول الله! پدر و مادرم و وجودم به فدایت.

من نماينده تمام زنان هستم به سوى شما، اين سؤال، تنها سؤال زنان انصار و زنان مدينه نيست، بلكه سؤال همه زنهاست و هيچ زنى در مشرق يا در مغرب نيست مگر اين كه وقتى سخن مرا بشنود آن را مى پذيرد، پس من در حقيقت نماينده همه زنان عالم هستم، زيرا شما پيامبر همه جوامع بشرى اعم از زن ومرد هستيد واين سؤال عموم زنان از شماست.

ما زنها خانه نشين و محصور و حامل فرزندان شما مردان هستيم. و شما مردها بر ما فضيلت داريد، براى اين كه در نماز جمعه وجماعت، در عيادت بيمار، در تشييع جنازه شركت مى كنيد. شما مكرر مى توانيد به حج برويد و بالاتر از همه جهاد فى سبيل الله وظيفه شماست و ما محروميم. شما اگر به عنوان حج يا جهاد حركت كرديد، ما بايد در خانه ها بنشينيم واموال تان را حفظ كنيم، لباسهايت ان را ببافيم، فرزندان شما را تربيت كنيم.

پس ما زنها با شما مردها در هيچ يك از فضيلت ها شريك نيستيم؟»

رسول خدا رو به اصحاب خود کردند و فرمودند: شما تاكنون زنى به اين فضيلت ديده ايد كه در مسائل دينى اينچنين سؤال كند؟

اصحاب گفتند: ما فكر نمى كرديم زن به اين مقام برسد.

 

پاسخ به سوال خطیب زنان

آن وقت پیامبر(ص) پس از تحسین از نحوه سؤال کردن او، در پاسخ فرمودند:

«اى زن برگرد به همه زنهايى كه تو نماينده آنهايى، چه در مشرق و چه در مغرب، اعلام كن:

كه مسئوليت تربيت خانواده و تشكيل خانه، شوهردارى، حسن تبعل كه چشم شوهر در بيرون به گناه گشوده نشود و گوشش در بيرون منزل به گناه و آهنگ باطل باز نشود، و دستش به خيانت باز نشود، نيك شوهردارى كردن و خانواده را حفظ كردن و اركان خانه را به دوش كشيدن، حفظ اولاد واموال و تامين آبرو، معادل همه آن فضائل است كه بر شمردى.»

                                              ***

و همین دو نمونه نشان می دهد که اسلام با در نظر گرفتن همه شئون آفرینش و خلقت به نیازهای مادی و معنوی زن، توجه کرده و بهترین پاسخ را داده است.

پیامبر اسلام از مطالبه گری به حق زنان دفاع و حمایت می کند و برای آنان شأنی عظیم قائل است که نه تنها او را همطراز مردان، بلکه به سبب داشتن مقام مادری، بالاتر از مردان قرار داده است. ضمن این که سیره عملی پیامبر و دختر بزرگوارش فاطمه (س) نشان می دهد که زنان ضمن این که دانرمدار خانواده طراز اسلام بوده اند و این کانون حیاتی برای ادامه بقای مادی و معنوی جوامع را حفاظت می کنند، در همه عرصه ها و امور اجتماعی و سیاسی و نظامی و اقتصادی دخیل بوده اند، البته با حفظ همان دائرمداری در خانواده،  که اگر جز این باشد هیچ نقش آفرینی زنان در عرصه های عمومی به ثمری شایسته نخواهد رسید. زیرا که مبنای همه حرکت ها و پیشرفت ها در جامعه بشری انسان های مهذب و توانا هستند که جز از دامن زنان لایق و توانمند بیرون نمی آیند.

 

منابع:

1- کتاب «زن در آینه جمال و جلال»، آیت الله عبدالله جوادی آملی، انتشارات اسراء، چاپ 1378.ش، ص 229 و 230

2- کتاب «اعلام النساء المومنات»، نوشته محمد حسون و ام علی مشکور، نشر اسوه، چاپ 1379.ش، ص 149 و 150

3- کتاب «شأن نزول آیات»-برگرفته از تفسیر نمونه-، به کوشش محمد جعفر امامی، نشر مدرسه علی بن ابیطالب، چاپ اول، ص 127

 

[1] -«فَاسْتَجَابَ لَهُمْ رَبُّهُمْ أَنِّي لَا أُضِيعُ عَمَلَ عَامِلٍ مِنْكُمْ مِنْ ذَكَرٍ أَوْ أُنْثَى بَعْضُكُمْ مِنْ بَعْضٍ فَالَّذِينَ هَاجَرُوا وَأُخْرِجُوا مِنْ دِيَارِهِمْ وَأُوذُوا فِي سَبِيلِي وَقَاتَلُوا وَقُتِلُوا لَأُكَفِّرَنَّ عَنْهُمْ سَيِّئَاتِهِمْ وَلَأُدْخِلَنَّهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ ثَوَابًا مِنْ عِنْدِ اللَّهِ وَاللَّهُ عِنْدَهُ حُسْنُ الثَّوَابِ»