دختر ایرانی به دنبال اعتماد به نفس بالاست

اعظم صفایی/

اعتماد به نفس به معنی ایمان و اعتماد یک فرد به داشته‌ها، توانایی‌ها و ظرفیت وجودی خودش است که درصورت عدم برخورداری از آن زندگی فردی و اجتماعی او با مشکلات متعددی روبرو خواهد شد، که کمترین آن عدم دستیابی به موفقیت‌های اجتماعی و شکوفایی‌های فردی است.
پرورش اعتماد به نفس درست از زمانی آغاز می‌شود که کودک سنین نونهالی را پشت سر گذاشته و قادر به انجام برخی از کارهاست. متاسفانه رشد اعتماد به نفس در کودک در دو جنس دختر و پسر، یکسان نیست؛ بطوری‌که در برخی از جوامع نظیر جامعه کنونی ما به دلایل مختلف تفاوت بارزی میان اعتماد به نفس زن و مرد وجود دارد و این موضوع قطعاً ریشه در مسائل جامعه شناختی، تربیتی و روان‌شناختی دارد.
برای آشنایی بیشتر با عوامل بازدارنده رشد اعتماد به نفس در زنان و فراگیری راه‌کارهای تقویت اعتماد به نفس در دختران، به سراغ دکتر الهه میرآخورلی، روان‌شناس تربیتی رفته‌‌ایم.

دوسالگی سنگ بنای اعتماد به نفس گذاشته می شود
دکتر میر‌آخورلی درخصوص زمان شکل‌گیری اعتماد به نفس در کودک گفت: اعتماد به نفس در کودک از سنین دو سالگی شکل می‌گیرد، در این زمان است که کودک استقلال پیدا کرده و تمایل دارد برخی از فعالیت‌ها نظیر غذاخوردن، بالارفتن از پله و لباس پوشیدن را به تنهایی انجام بدهد. ریشه و پایه اعتماد به نفس در کودک از همین لحظه گذاشته می‌شود. نوع برخورد والدین با کودک، در شکل‌گیری بهینه اعتماد به نفس او تاثیر بسیاری خواهد گذاشت. اگر والدین به دلایل گوناگون از جمله ترس از آسیب به کودک او را بیش از اندازه محدود کنند، اعتماد به نفس را در او از بین خواهند برد.

پاسخ‌دهی درست به کنجکاوی و رشد خلاقیت کودک
وی افزود: با رشد کودک و در سنین چهارسالگی به بعد حس کنجکاوی در او افزایش می‌یابد و تمایل به انجام کارهایی دارد که ممکن است به او آسیب برساند. اگر پاسخ والدین به کنجکاوی کودک مناسب باشد، خلاقیت و اعتماد به نفس در او رشد می‌یابد و برعکس اگر رفتار آن‌ها با تنبیه و فشار آمیخته باشد، کودک احساس گناه‌کرده و اعتماد به نفس در او از بین می‌رود.
میرآخورلی ضمن بیان این نکته که در سنین بالاتر یعنی زمانی‌که کودک پا به مدرسه می‌گذارد، چگونگی رفتار معلمین و دوستان با او در افزایش و کاهش اعتماد به نفس او موثر است، عنوان کرد: احساس کارا بودن و موفقیت در دروس نکته مهمی است که در این دوران به شکل‌گیری درست شخصیت کودک کمک می‌کند. نحوه رفتار معلمین و والدین در مواجهه با شکست‌های تحصیلی و موفقیت‌ها بسیار تعیین کننده است. اگر این رفتارها همراه با تمسخر، تهدید و تنبیه کودک باشد وی مدام احساس حقارت کرده و این حس دقیقا مقابل اعتماد به نفس است.
چرا اعتماد به نفس دخترها کمتر است؟
این روان‌شناس تربیتی درخصوص دلایل کمی اعتماد به نفس در دخترها نسبت به پسرها گفت: از زمان تولد تفاوت بسیاری در میان دو جنس وجود دارد. دختران از لحظه تولد به لحاظ رشدی از پسران جلوتر هستند. این مسأله باعث می‌شود در سال‌های ابتدای زندگی موفقیت‌های بیشتری کسب کرده و رفتارهای مناسب‌تری نشان دهند، پس به‌طور طبیعی باید اعتماد به نفس بالاتری داشته باشند؛ درحالی‌که در جامعه ما این موضوع مشاهده نمی‌شود و اعتماد به نفس دخترها کمتر از پسرهاست. این مسأله علت‌های زیادی دارد و بخشی از آن به پیشینه فرهنگی-ت اریخی ما باز می‌گردد.
وی در ادامه گفت: ایجاد یک سری تفاوت‌های فرهنگی برای کودکان و افتراق بین فرزند دختر و پسر، سبب می‌شود تا دختران در جایگاه پایین‌تری نسبت به پسران قرار بگیرند و این مساله بر اعتماد به نفس آن‌ها تاثیر منفی خواهد گذاشت. بر اساس این فرهنگ، دختران به وابسته بودن تشویق می‌شوند و به دلیل ظرافت‌های دخترانه‌شان، ضعیف و وابسته بشمار می آیند. این درحالی‌است که برخورد با پسرها درست برعکس این رفتار است و آن‌ها از کودکی مظهر قدرت و استقلال معرفی شده و حس استقلال‌طلبی و قدرت در آن‌ها تقویت می‌شود که این امر باعث افزایش اعتماد به نفس می‌شود.

فرزند پسر عزیزتر است؟
این استاد دانشگاه افزود: عامل مهم دیگری که در کاهش اعتماد به نفس دختران نقش به‌سزایی دارد، ریشه‌های فرهنگی جامعه است. هنوز هم عده‌ای فرزند پسر را عزیزتر می‌دانند. این طرز فکر بر روی رفتار و گفتار والدین هم اثر می‌گذارد؛ درنتیجه تاثیر نامناسبی بر کودک می‌گذارد. اگرچه در این زمینه یک سری تغییرات مثبت ایجاد شده اما به اندازه ای نیست که قادر به حل تمامی این رفتارهای نادرست باشد.

اختلالات اضطرابی
میرآخورلی درادامه گفت: شاید برخی از افراد گمان کنند که کمبود اعتماد به نفس در بیماری‌های روانی ریشه دارد، درحالی‌که عکس این مساله صادق است. به این معنی که کمبود اعتماد به نفس، در آینده منجر به بروز اختلال‌های روان شناختی خواهد شد. بسیاری از اختلال‌های اضطرابی وناراحتی‌های روانی نظیر افسردگی ریشه در کمبود اعتماد به نفس دارند. درصد بالای افسردگی در زنان به واقع گویای این مسأله است.

بی‌قید و شرط محبت کنید
وی در خصوص راهکار مقابله با کاهش اعتماد به نفس در دختران عنوان کرد: والدین از ابتدا باید دنبال روش‌هایی باشند که اعتماد به نفس را در دختران افزایش دهند برای این کار چند پیش شرط وجود دارد . اولین شرط داشتن محبت بی قید وشرط برای کودک است. این کار اعتماد به نفس را به‌طور ریشه‌ای در آن‌ها افزایش می‌دهد.
این روان‌شناس مسئولیت ‌دادن به کودک متناسب با توان او را دومین اقدام معرفی کرد و اظهار داشت: ایجاد زمینه برای موفقیت‌ کودک و تشویق او ، نقش موثری در ایجاد حس خودباوری در کودک داشته و به افزایش اعتماد به نفس او کمک می‌کند. تشویق کودک در بیان احساسات اقدام مناسبی است که این مساله را تقویت می‌کند. توصیه می‌شود والدین با رعایت این نکات در پرورش صحیح کودک کوشا باشند و اگر تاکنون رفتار مناسبی با کودک مخصوصا دختربچه ها نداشته‌اند درصدد حل آن برآیند.

از تلاش و زیبایی دخترها تعریف کنید
آخورلی در ادامه با بیان این نکته که یک سری از راه‌کارها به‌طور اختصاصی درمورد دختران باید اعمال شود گفت: تعریف و تمجید از تلاش‌، زیبایی‌ و موفقیت‌های دختران به‌طور مداوم باعث تقویت اعتماد به نفس در آن‌ها می‌شود. عدم مقایسه با دیگران به‌ویژه غیرهمجنسان کودک اهمیت بالایی دارد. کمک به شناسایی توانایی‌ها و استعدادهای دختران و احترام به سلایق آن‌ها بسیار ضروری است. متاسفانه عده‌ای از والدین، برطبق سلیقه شخصی خودشان، برخی فعالیت‌های دختران را مردانه می‌دانند درحالی‌که در فرهنگ عمومی جامعه غیر از این است؛ ممانعت دختران از انجام کارهای مورد پسندشان موجب کاهش اعتماد به نفس آن‌ها می‌شود.

تشویقش کنید تا در جمع صحبت کند
وی افزود: امکان ابراز وجود در جمع نکته مهمی است که در پرورش اعتماد به نفس دختران موثر است. تشویق والدین به صحبت کردن کودک در جمع بسیار حائز اهمیت است و در نهایت عاملی که درافزایش اعتماد به نفس زنان مهم است آموزش دفاع از خود در مقابل زورگویی وآزار دیگران است. دفاع از حقوق شخصی به دختران از ابتدای کودکی اهمیت دارد و همان‌طورکه ما به کودکان پسر این آموزش‌ها را می‌دهیم و قدرتمند بودن را در آن‌ها طبیعی می‌دانیم، درمورد فرزند دختر هم باید به این مسائل بها دهیم.
میرآخورلی تصریح کرد: آشنا ساختن دختران با زندگی‌نامه زنان موفق نیز در خودباوری آن‌ها موثر بوده و دختران را متوجه این نکته خواهد کرد که موفقیت در زندگی مختص به جنس خاصی نیست و امکان پیشرفت برای همه باز است.

وظیفه جامعه چیست؟
وی در پایان درخصوص وظیفه ای که جامعه در قبال افزایش اعتماد به نفس در زنان دارد گفت: مهمترین وظیفه در این‌باره بر عهده جامعه است؛ چراکه دستیابی به اطلاعات مفید تنها از طریق رسانه‌های ارتباط جمعی قابل دریافت است. نهادهای مختلف که وظیفه اطلاع رسانی راجع به مسائل تربیتی را دارند، مانند آموزش و پرورش و موسسات فرهنگی و روان‌شناسی و درنهایت هر بخشی که به نوعی وظیفه فرهنگ رسانی را دارد در این مورد مسئولیت دارد و باید در جهت تغییر نگرش غلط مردم درمورد فرق گذاشتن میان دو جنس کوشش کند تا سطح اعتماد به نفس میان دو جنس برابر شود.
/انتهای متن/