ما درمان می کنیم، اما نه همه دردها را

سرویس اجتماعی به دخت/

 بلایی که فقر به سر مردم این گوشه از شهر آورده، گفتنی نیست. تا نبینی باور نمی کنی. اینها دیده اند و آمده اند تا کمی از این بار سنگین محرومیت و فقر را از گرده مردم  بردارند. دیو فقر در این کوچه های تنگ و باریک و در هر خانه محقرش تنوره می کشد و نفس کش می طلبد و اینها آمده اند به جنگ این دیو . در این جنگ اما کمک می خواهند و جنگ افزار. یک تنه و دست خالی که نمی شود جنگید با این  دیو چند سر که مردم این محله را اسیر کرده …

هنوز صدای خنده های دخترک با موهایی بلند رها شده در گوشم مانده است، با لباسی کهنه که بزرگتر از اندازه و دمپایی های لنگه به لنگه. و تصویر زنی با چادر رنگی از پیش چشمم نمی رود، که کودک دو ساله اش را با پای برهنه در کوچه می کشد و می برد.
در این کوچه ها تصویر های آشفته از زنان و مردان ، خانه های قدیمی که هر اطاقش برای یک خانواده چند نفریست، زیاد می بینی . کوچه هایی که بوی فقر و نداری می دهند و بهترین پاتوق برای خلاف و  جرم هم هست. پچ پچ زنان محله با هم و نگاه خسته مردانی که زیر سایه به دیوار تکیه داده اند، سنگینی حضور را برای ناشناس ها در محله سخت تر می کند .

 این کوچه و خیابان ها محل عبور هرروزه افرادی است که عاشق خدمتند به همین مردم.  گروهی پزشک که  دور هم جمع شده اند تا سروسامانی به وضع بهداشت و درمان این منطقه بدهند.
یکی از  از مؤسسین و اعضای هیأت امنای درمانگاه خانمی که ترجیح می دهد نامش را نبریم، می گوید:  جرقه این کار در نمازخانه یک مدرسه قدیمی در منطقه 12 زده شد. برای کمک در امور درمانی درآن نمازخانه چند پزشک جوان به نوبت ارائه خدمت می کردند. اما معلوم شد که این کار از نظر قوانین وزارت بهداشت خلاف به حساب می آید. پس تصمیم گرفته شد که درمانگاهی تأسیس شود. برای این منظور با مسئولین شهرداری منطقه 12 صحبت شد، خوشبختانه با این پیشنهاد خیلی  مثبت برخورد و همراهی کردند. مخصوصا که اهالی منطقه هم قبلا درخواست درمانگاه کرده بودند. شهرداری با تغییر کاربری  این ساختمان  که دراصل برای کتابخانه ساخته شده بود، موافقت کرد و درمانگاه “منتظران اباصالح المهدی(عج)” در سال 89 پا گرفت.

سطح پایین امنیت
درمورد نحوه کار درمانگاه می گوید:  این درمانگاه شبانه روزی بوده، اما عملا با توجه به شرایط محله که ناامن است، فقط تا ساعت 4 بعدازظهر می تواند کارکند.
می پرسیم: کاری برای بهبود وضع از لحاظ امنیت محل  کرده اید؟
می گوید: درابتدای هر دوره جدید کاری درمانگاه، از مسئولین نیروی انتظامی دعوت کرده ایم تا بیایند و شرایط درمانگاه را ببینند، شاید کاری کنند؛ که متأسفانه تا بحال تغییری در امنیت محله پیدا نشده است.

اول خدمات فرهنگی بعد خدمات درمانی
دکتر لادن سیفی ، پزشک متخصص زنان و رئیس هیأت مدیره درمانگاه در مورد وضعیت منطقه ای که درمانگاه درآن قرار دارد و نیازهای آن  می گوید : این منطقه بیش از خدمات درمانی  به خدمات آموزشی و فرهنگی نیاز دارد.  یعنی صرف فعالیت بهداشتی ما برای منطقه کارساز نیست .مشکلات این منطقه فراتر از کاریست که ما می توانیم در درمانگاه انجام دهیم. دختران و پسران این محله نیاز به آموزش فرهنگی و تحصیلی دارند. فرهنگ پایین مردم و بی سوادی بالا درمنطقه موجب بسیاری از بیماری ها در این محله شده است.

او اضافه می کند: در عین حال ما به عنوان گروهی پزشک که توانایی کارهای درمانی – بهداشتی را داشتیم، وضع منطقه را بررسی کردیم و به این نتیجه رسیدیم که متخصص بهداشتی در این محله بسیار کم است. با اینکه یاد دادن اصول بهداشتی به زنان این منطقه خیلی کار راحتی نیست، اما ما فکر کردیم لازم است که این کار شروع شود. به همین جهت  با کمک عده ای خیر و امکاناتی که شهرداری در اختیار مان گذاشت، توانستیم این درمانگاه را در این محله تأسیس کنیم  تا متخصصین حوزه بهداشت و درمان با ارائه خدمات تخصصی سطح سلامت افراد را درمنطقه بالا ببرند. الان در این درمانگاه متخصص زنان، متخصص داخلی ،متخصص سونوگرافی، متخصص چشم پزشکی، متخصص اطفال، دندانپزشک، پزشک عمومی و کارشناس مامایی حضور دارند.
وی با اشاره به اینکه درمانگاه  روزانه 30 مراجعه کننده دارد، اضافه می کند: وجهی که از مراجعه کنندگان دریافت می شود طبق تعرفه خیریه  است که این نرخ پایین تر از تعرفه نظام پزشکی است.

نبود داروخانه مشکل ساز است
دکتر سیفی از پیشرفت کارهای درمانگاه چندان راضی نیست و می گوید: داروخانه  و آزمایشگاه یکی از اولویت های اصلی هر مرکز بهداشتی است. متاسفانه این مرکز داروخانه ندارد. البته شهرداری ملک داروخانه را ساخته است، اما چون این ملک پشت درمانگاه است، دکتر های داروساز با ما همکاری نمی کنند. ما از شهرداری توقع داریم برای کمک به این منطقه محروم مجوز داروسازی هیأت امنایی را برای این درمانگاه اخذ کند .

زنان نیازمندترند
زنان و دختران این محله بیشترین مراجعه کننده به درمانگاه هستند. آنطور که مدیران این درمانگاه می گویند بیش از 50 درصد مراجعین به این درمانگاه را افغان ها تشکیل می دهند که بی سوادند .
 دکتر سیفی در این باره  اینطور نظر می دهد: مادری که بی سواد است ، کودک 10 ساله اش را به مدرسه نمی فرستد و دختر 14 ساله اش را شوهر می دهد، اول به کار فرهنگی نیاز دارد.  ضمن اینکه آموزشهای بهداشتی را هم نیاز دارند. مثلا متأسفانه زنان منطقه آموزش لازم را درباره روش های باروری ندیده اند. در این مورد باید توجه لازم را به آنان داد. همچنین این زنان جزو زنان آسیب پذیر جامعه هستند. سن ازدواج در خانوادهایشان بسیار پایین است  و برخی از دختران شیوه های همسر گزینی و همسرداری را نمی دانند. به همین علت ما تأکید می کنیم زنان این منطقه باید آموزش های لازم را در زمینه مهارت های زندگی ببینند.

کاربا عشق
پزشکانی که در درمانگاه منتظران اباصالح  دور هم جمع شده اند فارغ از انگیزه  مادی آمده اند تا خدمتی کنند به مردمی که محرومیت مادی و فرهنگی و بهداشتی تا عمق زندگی شان رسوخ کرده .
دکتر حجت مادرشاهی پزشک عمومی سه سالی می شود که با درمانگاه همکاری می کند. او درباره فعالیتش در این مجموعه می گوید: پزشکانی که درس پزشکی را با  انگیزه  کمک به همنوعانشان می خوانند، برای دادن خدمات در چنین مراکز درمانی حاضرند. حتی بسیاری از پزشکان متخصص حاضر شده اند که بدون دریافت پول در این محل خدمت کنند . این نشان می دهد این تصور که پزشکان فقط با انگیزه پولدارشدن درس می خوانند و کار می کنند، در مورد همه صادق نیست.

دکتر مادرشاهی اضافه می کند :مردم این منطقه واقعا محرومند. پزشکی که در این درمانگاه کار می کند، گاهی بجز درمان، باید گوش شنوایی هم برای درددل بعضی  بیماران داشته باشد. ما اینجا می شنویم و می بینیم که زندگی مردم این منطقه با چه مشکلاتی همراه است. ما نمی توانیم بی تفاوت از کنار این همه سختی و مشکلات در زندگی این مردم بگذریم. این است که سعی می کنیم اقلا در حدی که به درمان ناراحتی ها و دردهای جسمانی شان مربوط می شود، کاری برای شان بکنیم و این خدمت درمانی را واقعا از دل وجان انجام می دهیم و وظیفه خودمان می دانیم.
دکتر حسین خداداد  دو سال است در درمانگاه فعالیت می کند، از طریق یکی از همکاران پزشکش با این مجموعه آشنا شده است.  او درباره شکل  ورودش به این مجموعه می گوید: وقتی اولین بار وارد این مجموعه شدم و محرومیت و فقر مردم منطقه را دیدم،  دیگر نتوانستم این منطقه را فراموش کنم. به جرأت می گویم بسیاری از همکارانم با کمک به چنین مراکزی نشان می دهند که  مدرک پزشکی گرفتن می تواند با انگیزه های انسانی باشد. یعنی یک پزشک مسئول می تواند عاشق پزشکی باشد به عنوان راهی برای  خدمت به مردم .
دکتر خداداد  تأکید می کند :هستند پزشکانی که به خاطر آلوده نشدن به مسائل مادی در مطب خودشان کمتر حاضر می شوند و بیشتر سعی دارند که در مناطق محروم خدمت کنند و فکر می کنم همکارانم در این مجموعه عملا  این موضوع را ثابت کرده اند.
این گفته های دکتر خداداد مرا به سمت همان تصویر اول در کوچه های این محله می کشاند دخترانی پا برهنه که در کنار جوی آبی کثیف در حال بازیهای کودکانه خود هستند همان های که سالها بعد تبدیل به مادرانی می شوند که کودکی شان همانند کودکی فرزندانشان است.

مشکلات خیلی  زیاد است
مسئولان این درمانگاه می گویند که عمده ترین خدمات این درمانگاه ارجاع بیماران به مراکز تخصصی ،همکاری با مراکز حمایتی منطقه ، آموزش موضوعات سلامتی و پزشکی، تأمین هزینه بیماران نیازمند و ویزیت رایگان آنان است.
دکتر علی اشرف مدرسی هم متخصص داخلی است و سالهاست که در بیمارستانها و درمانگاه های همین منطقه کارکرده . او به کوچه پس کوچه های این منطقه بسیار آشناست . از کوچه غربتی ها گرفته تا کوچه مرغی ها و سوسکی ها و …او با عمق و وسعت محرومیت و مشکلات منطقه کاملا آشنا شده و شاید بخاطرهمین آشنایی است که بیشترپای بند خدمت به این مردم شده است.
دکتر ناطقی زاده متخصص کودکان درمانگاه است و خودش را بچه همین محل معرفی می کند و می گوید: دور ایران را گشته و در خیلی جاها خدمت کرده ام. و حالا دوباره برگشته ام به همین محل. او از سوء تغذیه به عنوان یکی از رایج ترین مشکلات اطفال محله می گوید .
و بالاخره دکتر رستم زاده مدیر درمانگاه از مشکلات و آسیب هایی که منطقه را به لحاظ فرهنگی، اجتماعی و بهداشتی تهدید می کند، این طور می گوید:
متأسفانه ما در این منطقه بر اثر فقر مادی شدیدی که حاکم است با آسیب های اجتماعی زیاد  و مشکلات جدی فرهنگی هم روبرو هستیم. وقتی در یک خانه که شامل یک دالان است و یک سری اتاق کوچک و محقر، یک جمعیت زیاد با هم زندگی می کنند، بی توجه به موازین اخلاقی و بهداشتی، معلوم است که ما باید منتظر مشکلاتی مثل اشاعه وسیع بیماریهایی از قبیل ایدز و هپاتیت درمنطقه باشیم.  کلا در این نوع محلات پابپای فقر، جرم و خلاف هم رشد می کند و اثرات نامطلوبش را روی ساکنان اینجا مخصوصا روی جوانها می گذارد. ما امیدواریم این خدمات بهداشتی درمانی که درمانگاه ما به این مردم ارائه می دهد، قدمی باشد در رفع این همه فقر و محرومیت.

و حرف آخر که از کلام همه دست اندرکاران وپزشکان درمانگاه برمی آید، این که :
همه تلاش درمانگاه خیریه منتظران اباصالح المهدی(عج) این است که قدمی بردارد برای بهبود اوضاع سلامت و بهداشت در این محله؛ آنها درمان می کنند، اما نه همه دردها را . برای بقیه مسائل و مشکلات ریز و درشت این مردم قرار است چه کاری شود ؟
این گزارش دنباله دارد، اگر مسئولین بخواهند پاسخی به این سؤال بدهند.
هدی هاشمی/انتهای متن/