سلامتی و روزه داری

دکتر شریفه جعفری/

 هرکس باید از وضع خود باخبر بوده و به فراخور حال خود به روزه گرفتن  اقدام نماید. افراد بالای 50 سال چه در ماه مبارک و چه غیر آن باید در فواصل معین آزمایشات معمول را زیر نظر پزشک انجام دهند و کسانی که در بستگان درجه اول خود بیماران قلبی، دیابتی و یا بعضی بیماری های دیگر دارند باید در سنین پایین تر آزمایشات روتین را انجام دهند  و هنگام روزه هم به غذای خود توجه ویژه داشته باشند.

افراد روزه دار را باید به دو دسته مهم تقسیم کرد:

• کسانی که از سلامتی خود، باخبر و آگاه هستند. این افراد اگر هم ناراحتی داشته اند با انجام آزمایشات و درمان، از بهبودی و یا کنترل بیماری خود مطمئن شده اند.
• کسانی که دچار بیماری هایی مانند بیماری گوارشی، کلیه، فشارخون، بیماری قلبی، دیابت، افزایش چربی خون، افزایش وزن، کبدچرب و غیره هستند اما خودشان خبر ندارند.

بیماران

کسانی که دچار بیماری اند و یا در سلامت کامل نیستند (مثل اشخاص چاق) حتما باید قبل از ماه مبارک رمضان به دکتر مراجعه کنند. پس از کنترل بیماری خود و با مشورت وی برای روزه گرفتن تصمیم بگیرند. روزه باعث غلیظ شدن خون می شود (بخصوص در سال های اخیر که مصادف با تابستان شده و طولانی ترین و گرم ترین روزها را دارد) و غلظت چربی، املاح و سایر ترکیبات را به هم می زند و زمینه سکته مغزی یا قلبی را به دنبال لخته شدن خون و یا تشدید بیماری های کلیوی، گوارشی، دیابت و بیماری کبدی را فراهم می کند. در واقع، لازم است که این افراد قبل از ماه رمضان به فکر باشند و رمضان این وجه مثبت را برایشان داشته باشد که بیماری خود را کنترل کنند.

 اشخاص سالم

اشخاص سالم هم دو دسته اند:

• کسانی که به ظاهر سالم هستند؛ اما بیمار بوده و از بیماری خود آگاه نیستند. مثل بسیاری از کسانی که دچار دیابت، فشارخون، چربی بالا، بیماری کبدی، بیماری کلیوی هستند اما چون تا به حال ناراحتی نداشته اند به دکتر مراحعه نکرده اند. این دسته از بیماری ها که در دهه های اخیر در سراسر جهان رو به گسترش هستند؛ بیماری های متابولیک نامیده می شوند. بیماری متابولیک علائمی مشابه آن چه که ما معمولا می شناسیم، مثل تب و درد و ورم و از این قبیل، ندارد و لازم است اطلاعات ما کمی بیشتر باشد تا متوجه شده به دکتر برویم. بیشترین خطر در روزه داری متوجه این افراد است که بیماری مهمی دارند اما از آن خبر نداشته و در نتیجه ممکن است برای ثواب کاری بکنند اما کباب شوند.
• دسته دوم کسانی هستند که از سلامتی برخوردارند و با آزمایشات از این موضوع خاطر جمع شده اند.

توصیه های لازم:

برای این که هم روزه بگیریم و هم منافع آن نصیب ما شود، لازم است به این نکات دقت کنیم:

• گاهی روزه گرفتن، در غیر از ماه مبارک و در طی سال، کمک می کند که بدن ما به تحمل تشنگی و گرسنگی اندکی عادت کند. چنانچه دچار ناراحتی، بیش از کمی تشنگی و گرسنگی و یا کمی ضعف، می شوید باید به دنبال کشف علت و آشنایی با بدن خود باشید.
• این که خوردن سحری مستحب است ولو نوشیدن یک لیوان آب، نکته ای بسیار پرمعنی است. زیرا بر اهمیت رساندن آب به بدن تاکید دارد؛ بخصوص این سال ها که روزها بسیار گرم و طولانی هستند. ضمن این که خوردن سحری کمک می کند که انسان اول صبح انرژی لازم برای کار و فعالیت داشته باشد وکسل و بی انرژی نباشد. نوشیدن آب و مایعات در فاصله افطار تا سحر کمک می کند که مایعات لازم تامین شود.
• سعی کنید در طول روز از عبور و مرور غیرضروری در خیابان های شلوغ و پر ترافیک و گرم خودداری کنید تا بدن شما آب کمتری از دست بدهد و قند خون هم کمتر کاهش بیابد.
• با یک نوشیدنی ولرم و کمی شیرین افطار کنید. بهترین کار فاصله انداختن بین نوشیدن مایعات و خوردن غذاست زیرا با نوشیدن مایعات ولرم و کم شیرین، نه تنها عطش شما فرو می نشیند بلکه کم آبی عارض شده به آرامی برطرف شود، غلظت خونی که ایجاد شده کاهش یابد و معده ای که ساعات طولانی تحت فشار اسید معده بوده به آرامی شروع به کار کند. به علاوه، وقتی که ما گرسنه می شویم و غذا می خوریم حدود 20 دقیقه طول می کشد که مغز پیام خوردن غذا را دریافت کند و احساس گرسنگی را کاهش دهد. چنانچه بتوانیم حدود یک ساعت بعد از آشامیدن نوشیدنی کم شیرین شروع به غذا خوردن کنیم بهترین شرایط را برای بدن خود فراهم کرده ایم. در آن صورت بدن ما آرام گرفته، ولع خوردن سریع مایعات و غذا کم می شود.
• تا جایی که می توانید به آرامی افطار کنید. این کار را تجربه کنید و از آرامشی که به دست می آورید لذت ببرید.
• از پرخوری، بخصوص خوردن غذاهای چرب و شیرین خودداری کنید.
• یک نتیجه مفید این گونه خوردن این است که در بسیاری از موارد مانع از ضعف شدیدی می شود که خیلی ها بعد از افطار پیدا می کنند.

چند نکته در مورد غذاها:

• بهتر است غذاهای متداول پر چرب و شیرین مثل زولبیا و بامیه و حلوا را به حداقل کاهش دهید.
• یکی از عوارضی که خیلی ها مبتلا می شوند یبوست است. برای پیشگیری از یبوست، حتما سبزیجات (اعم از خام یا پخته) و میوه ها را در برنامه سحر و افطار لحاظ کنید. انجیر و آلوی خشکی که چند ساعت در آب خیس خورده باشند، شربت خاکشیر و نوشیدن شش الی هشت لیوان آب تا سحر مفید هستند.
• وقتی که بدن ما هنگام روزه دچار کم آبی و غلظت ترکیبات شده، در اثر پرخوری هنگام افطار ممکن است مجددا دچار غلظت بعضی مواد شود و این می تواند بخصوص در افراد بیمار، خطر آفرین باشد.
• فست فودها غذاهای مناسبی برای روزه داران نیستند. از فست فودها، مواد فرآوری شده مثل سوسیس و کالباس و انواع سس ها بخصوص سس قرمز جدا پرهیز کنید.
• با نوشیدنی خیلی سرد و یا خیلی گرم افطار نکنید و اگر می خواهید با مایع گرم شروع کنید، از آب ولرم و یا چای کم رنگ همراه خرما استفاده کنید.
• سعی کنید در برنامه افطار، سوپ و یا آش سبک و رقیق حاوی سبزیحات مختلف از جمله هویج، پیاز، کلم، بروکلی، نخودسبز، اسفناج، سایر سبزیجات و حبوبات را به تناوب بگنجانید.
• میوه های متنوع بخورید.

/انتهای متن/