اگر قرار است مشاور سکاندار زندگی مردم باشد…

 فرزانه حکمت/

دکتر محبوبه آیت الله زاده، متخصص روان شناسی آموزشگاهی و فارغ التحصیل دانشگاه ایالتی ایندیانای امریکا، به این سوالات پاسخ داده است.

در خیلی موارد مشاوره به نظر لازم می آید که مشاور وقتی با مراجعه کننده خانم صحبت کرد، حتما باید با شوهرش هم  صحبت کند. آیا این کار می تواند به حل مشکل کمک کند؟

–         البته صحبت با طرفین یک رابطه مشکل دار قطعا کمک موثریست به حل مشکل. اما یک مشاور خوب می تواند حتی اگر شوهر هم نباشد، خانم مراجعه کننده را طوری راهنمایی کند که مشکلش حل شود. چند سال پیش یکی از دانشجویانم با من صحبتی داشت و از شوهرش خیلی گله گرد . به من گفت که شوهرش وقت زیادی را به عبادت می گذراند و اصلا به من وبچه ها وقتی اختصاص نمی دهد و با بچه اصلا بازی نمی کند.همین موجب گله بچه می شود. پرسیدم: تو چه می کنی وقتی بچه گله می کند؟ گفت: خب حرف بچه را تایید می کنم. گفتم: با این جواب که به بچه می دهی، چه مشکلی حل می شود ؟ فکری کرد و گفت: هیچ. گفتم: در حالی که اگر به بچه بگویی نماز خواندن پدرت باعث می شود که چیزهای خوبی در خانه اتفاق بیفتد و اگر ما باعث شویم که نماز را زودتر تمام کند، ممکن است اوقاتش تلخ شود و … ممکن است بچه هم نگاه بهتری به قضیه داشته باشد و دیگر گله ای نکند. گفت: ولی من هیچ وقت اینطوری به نماز شوهرم نگاه نکرد.

–   مشخصا مهم ترین نقش های مثبتی که مشاور می تواند داشته باشد، چیست؟

–    مشاور می تواند مسائل مهم و غیر مهم را از هم جدا کند . ممکن است بموقع به شما مسائل مهمتر را بفهماند و کمک کند که تصمیم درست بگیرید و نه اینکه بجای شما تصمیم بگیرد و احیانا قرار باشد عواقب تصمیم را هم خودش تحمل کند. بعضی چیزها هم اصولا قابل تغییر نیست و مشاور باید همین موارد را هم برای مراجعه کننده روشن کند. مشاور باید به مراجعه کننده تفهیم کند که به زندگی نه سیاه نگاه کند ونه سفید، چون زندگی یک طیف است و باید این طیف را دید. باید مسائل را در کفه های عقل و منطق و اخلاق  گذاشت وسنجید و در تصمیم گیری ها منافع فرد و مجموعه ای را که به آن تعلق دارد، با هم دید و در نظر گرفت.

–    خصوصیات یک مشاور خوب را اگر بخواهید بشمارید، مهم ترینش کدام است؟

–    مشاور خوب باید کمک کند که فرد مسائل را خوب ببیند و تعریف کند و راه حل برایش پیدا کند. اگر هم راه حلی نیست باید به فرد طریق کنار آمدن با مسائل را نشان بدهد و چنین توانایی هایی  فقط در جریان آموزش و کار و تجربه برای مشاور حاصل می شود. البته در هر حال ممکن است مشاوره برای بعضی گروه ها بهتر و کارسازتر باشد و برای بعضی نباشد. اما بی سامانی در امر مشاوره این است که به هیچ کدام از این اصول توجه نشود. من بعضا می بینم که کارشناس ارشد علوم تربیتی به کار مشاوره می پردازد. در حالی که اینها در طی تحصیلات شان درس هایی که برای این کار آماده شان کند، نخوانده اند. وقتی قرار است مشاور بنوعی سکان زندگی مردم را به دست بگیرد، نمی شود نیرویی را به کار گرفت که در جریان تحصیلش برای مشاوره چیزی یاد نگرفته است.

–     در نهایت اگر قرار باشد یک تعریف مختصر و مفید از کار مشاور بدهید، این تعریف چیست؟

–     مشاور کارش باز کردن مسائل و کمک به مراجعین برای بهتر دیدن مسائل و پیدا کردن راه های کنترل و بهره مندی از عواطف آنهاست تا مراجعین  مدیریت و کنترل عواطف و احساسات شان را یاد بگیرند. البته خیلی بهتر است که این مدیریت احساسات و هیجانات از کودکی در کودکستان و مهد کودک به بچه ها آموزش داه شود که راهی خوب برای کنار آمدن با عواطف است.

–    در مجموع به نظر شما وضع مشاوره در ایران در حال حاضر چگونه است؟

–    به نظر من درخیلی موارد متاسفانه  ساختارهای و بسترهای مشاوره خوب که باید باشد، در ایران وجود ندارد. ولی اگر اصولی که اشاره کردیم بر کار مشاوره و مشاورها حاکم شود، می توان امیدوار بود که وضع مشاوره بهتر شود و از این رهگذرکمک بیشتری به مردم درحل مشکلات شان صورت بگیرد.

قسمت سوم

مشاوره با مسال ازدواج مجدد چگونه برخورد کند؟

/انتهای متن/