فسخ نکاح با طلاق فرق دارد؟
عقد ازدواج پیوندی را بین زوجین برقرار می کند و فسخ و طلاق هردو باعث جدایی می شود. این دو از جهاتی به هم شباهت و ازجهاتی هم تفاوت دارند.
سرویس اجتماعی به دخت/
عقد ازدواج پیوندی را بین زوجین برقرار می کند .اما گاهی به دلایلی این رشته پیوند گسسته می شود. درقانون این گسستن ممکن است با فسخ نکاح یا طلاق صورت گیرد. فسخ ازدواج قواعد مخصوص به خود را دارد. به طوری که اگرزن و شوهر دارای یک سری عیب هایی باشند و یا ازدواج بر پایه تدلیس و فریبکاری یکی از طرفین صورت گرفته باشد، قانون به زیان دیده حق می دهد تا ازدواج را به هم بزند. یعنی طرفی که از وجود این عیب متضرر می شود، می تواند به دادگاه مراجعه کند و دیگر ادامه ندهد.مثلا همسری که فریب خورده یا ندانسته با دیوانه ای ازدواج کرده ، می تواند ازدواج را بهم بزند. البته قانون این موارد را جدا کرده است. فسخ و طلاق هردو باعث جدایی می شود. این دو از جهاتی به هم شباهت و ازجهاتی هم تفاوت دارند.
اما چه مواردی به طرفین حق گسستن پیوند ازدواج را می دهد.
عیوب مشترک زن و مرد
- جنون: دیوانه شدن. چه کسی که مستمرا سلامت عقل را از دست داده و چه کسی که گاه گاهی دچار این وضعیت می شود.
عیوب مرد که می تواند موجب فسخ نکاح شود(م1112ق_م)
- عنن: ناتوانی جنسی مرد
- خصاء[1]
- مقطوع بودن آلت تناسلی
در مورد ناتوانی جنسی ممکن است زن فورا به دادگاه مراجعه کند و یا مثلا بعد از یک سال، در صورت عدم درمان، دادگاه می تواند به مرد فسخ نکاح را اعلام کند. البته چنانچه مرد نتواند وظایف دیگر زناشویی را انجام دهد، موجب فسخ نکاح است.
عیوب زن(م1123ق_م)
- قَرَن: استخوان در دستگاه تناسلی زن که مانع ارتباط زناشویی می شود
- جذام : نوعی بیماری است
- برص: لکه های سفید یا سیاهی که در بدن زن نمودار می شود
- اخضاء[2]
- زمین گیر شدن
- نابینایی از دو چشم
تدلیس
یکی دیگر از موارد فسخ نکاح تدلیس است م1128ق-م:هر گاه در یکی از طرفین صفت خاصی شرط شده و بعد از عقد معلوم شود که طرف مذکور فاقد وصف مقصوده بوده ،برای طرف مقابل حق فسخ خواهد بود ……. درازدواج، تدلیس ،یعنی یکی از طرفین با اعمال متقلبانه،نقص و عیب خود را پنهان نموده باشد و یا خود را دارای صفات کمالی معرفی می نماید که در واقع فاقد آن صفات بوده باشد. متاسفانه مردم زیاد دروغ می گویند . اگر مردی خود را پزشک معرفی کرده و بعدا معلوم شود نیست، زن می تواند ازدواج را به هم بزند .البته به شرطی که این خصوصیت صریحا وارد عقد شود و یا بنای طرفین بر آن باشد که نگفتنش مساوی است با گفتنش. مثلا مردی که به خواستگاری دوشیزه ای آمده، بنای خانواده دختر بر این است که مرد قبلا ازدواج نکرده و دارای فرزندانی نمی باشد. مجازات تدلیس کننده از 6 ماه تا دو سال حبس و جبران خسارت وارده است و حتی اگر از حق فسخ استفاده نکند، حق جبران خسارت برای او محفوظ است.
با وجود این عیوب فرد متضرر می تواند به دادگاه مراجعه کند و پس از اثبات ، ازدواج را به هم زند. اما فسخ نکاح با طلاق چه شباهت ها و چه تفاوت هایی دارد.
وجوه اشتراک فسخ نکاح و طلاق
- هر دو به رابطه زوجیت خاتمه می دهند.
- عده نگهداشتن برای زن در هر دو یکسان است.
وجوه اختلاف فسخ نکاح و طلاق
- در طلاق تشریفاتی هست که در فسخ نکاح و جود ندارد .در طلاق باید حتما صیغه طلاق خوانده شود. حضور دو شاهد هم الزامی است. درطلاق گواهی عدم سازش از سوی دادگاه صادر می شود ولی در فسخ نکاح این مسئله وجود ندارد د:طبق ماده 645 ق_م_ا عدم ثبت طلاق .رجوع و ازدواج دائم دارای محکومیت تا یک سال حبس تعزیری می باشد.این در حالی است که قانون نسبت به رای عدم ثبت فسخ نکاح سکوت کرده است.
- طلاق مختص مرد است و متعلق به او در حالی که فسخ نکاح با محقق شدن شرایط متعلق به هر دوی آن هاست(زوج و زوجه)
- در طلاق رجعی را بطه زوجیت به کلی قطع نمی گردد . م1148ق_م:در طلاق رجعی برای شوهر در مدت عده حق رجوع است. م1109ق_م:(نفقه مطلقه رجعیه در زمان عده بر عهده شوهر است مگر این که طلاق در حال نشوز واقع شده باشد. لیکن اگر عده از جهت فسخ نکاح ویا طلاق بائن باشد، زن حق نفقه ندارد مگر در صورت حمل از شوهر خود……)
- صحت طلاق منوط به این است که در موقع طلاق زن در طهر (فاصله بین دو عادت زنانگی) باشد.البته در اینجا منظور طهر غیر مواقعه است.( یعنی زن از حیض و نفاس پاک باشد و مرد با او ارتباط نداشته باشد) در حالی که در فسخ نکاح چنین شرطی مطرح نیست.
- هر گاه طلاق قبل ازارتباط زناشویی واقع شود، مهریه نصف می شود. م1092ق_م.در حالی که در فسخ قبل ازارتباط زناشویی زن حق مهر ندارد .جز در ناتوانی جنسی(عنن)که موردی خاص است و در این صورت زن مستحق نصف مهر است م1101ق_م.
همانطور که بیان شد ،در قانون مدنی یک سری عیوب مشترک بین زن و مرد برای فسخ نکاح وجود دارد و یک سری عیوب اختصاصی را برای مرد قرار دادند که موجبات فسخ را برای زن فراهم می کند و یک سری عیوب اختصاصی را برای زن قرار دادند که موجبات فسخ را برای مرد ایجاد می کند.
در مطلب آینده به مبحث طلاق می پردازیم.
[1] – فردی که دارای حالت خصاء باشد کسی است که اخته شده باشد. خصاء زمانی موجب حق فسخ برای زن خواهد بود که پیش از عقد موجود بوده و زن نیزجاهل به آن بوده باشد ، هر چند مانع از ایفای وظایف زناشویی نباشد.
2 – اخضاء به معنی اخته کردن زن است .
آخوندان/ انتهای متن/
