“آب پریا” با کدام نگاه به محیط زیست می نگرد؟

سرویس فرهنگی به دخت/

از نظر نگارنده این سطور برای امتیاز دادن به انبوهی از سریال ها و برنامه های ترکیبی صداوسیما در ایام نوروز 1392هجری شمسی نیست. چون فی الواقع در میان این همه،  تنها می توان به دو برنامه نمره قبولی داد و از آن به عنوان برنامه ای آموزنده، خلاقانه و جذاب نام برد: یکی سریال «پایتخت 2» به نویسندگی و بازیگردانی و بازیگری محسن تنابنده و کارگردانی سیروس مقدم است؛ و دیگری «کلاه قرمزی 92» محصول مشترک گروه ایرج طهماسب و حمید جبلی. زیرا بقیه سریالها و برنامه های ترکیبی بعضی به شدت ضعیف و کم مایه؛ و برخی علی رغم خوش ساخت بودن! حاوی بدآموزی و مروج بداخلاقی و حمله به مبانی اعتقادی بودند. به عنوان نمونه میتوان از میان سریالهای خوش ساخت و قوی که دارای محتوای انحرافی و شرک آلود بود، به سریال «آب پریا» اشاره کرد.

نکته:

سریالی برای حفاظت از محیط زیست

«آب پریا» سریالی است که مرضیه برومند به همراه گیتی مرتضوی آن را نوشته و کارگردانی کرده است. از ابتدای ساخت سریال سرکار خانم برومند در مصاحبه های مختلف خود اعلام کرده بود که انگیزه شان برای ساخت سریال آب پریا، مسئله محیط زیست و حفاظت و نگهداری از آن است و با ساخت این مجموعه قصد داشته  توجه مردم را به محیط زیست و لزوم آسیب نرساندن به آن جلب کند. مسلماً این دغدغه و انگیزه خانم برومند ارزشمند و قابل تقدیر است.

خانم برومند برای بیان این دغدغه ارزشمند خود، داستانش را در قالب اسطوره ای باستانی طراحی کرده است که در آن، سه خواهر از میان فرشتگان به نام های «برف پری»- نگهبان برف ها و یخ در زمستان و فصل استراحت زمین-، «سبز پری»- نگهبان گیاهان و رویش- و «ابر پری» – نگهبان باران و بارش- به دنبال خواهر دیگر خود یعنی «آب پری»- نگهبان آب ها و رودها- می گردند و می خواهند  او را با کمک انسان ها از دست دیو بدسیرت «هپوش» که باعث آلودگی و کثیفی محیط زیست است، نجات دهند. و درست مشکل از همین بستر داستانی شروع می شود. بستری که در آن تفکرات شرک آلود و مغایر با اعتقادات اسلامی بیان می شود…

سریالی برگرفته از اساطیر زرتشتی 

مبانی داستانی مجموعه «آب پریا» براساس اسطوره های زرتشتی نوشته شده است. اسطوره ها و باورهایی که در اثر گذشت زمان دچار تحریف شده و شرک را وارد این دین الهی کرده است.

قبل از پرداختن به نقد سریال «آب پریا» اشاره به این مسئله ضروری است که ما براساس باورهای دینی مان هموطنان زرتشتی را «اهل کتاب» می دانیم و احترام گذاشتن به آنها و اعتقادات شان را هم واجب…

اولین انحراف و تحریف اعتقادی در دین زرتشتی، ازلی و قدیم شمردن اهریمن است. و این یعنی که اورمزد (آفریدگار جهانیان) آفریننده اهریمن یا همان شیطان نیست. در واقع براساس اعتقادات زرتشتی اورمزد(اهورامزدا) و اهریمن (شیطان) هر دو قدرتی برابر و در عرض هم دارند.  و بر همین مبنا ، زرتشتیان معتقدند که «اورمزد» برای تدبیر امور و مقابله با اهریمن –زرتشتیان اهریمن را از منشاء شر و بدی و زشت خویی می دانند- دست به آفرینش ایزدانی زد که او را یاری و کمک کنند. ایزدانی چون «سروش»، «میترا»، «مهر»، «رئنا» و… که هر یک از این ایزدان، اهورامزدا را در نگاهبانی و تدبیر آفریده های خداوند چون آب، زمین و گیاهان، حیوانات، نور و مهربانی… در مقابل اهریمنی که به دنبال از بین بردن خیر و خوبی هاست، یاری کنند.  آنوقت همین ایزدان هم برای کمک و یاری به اهورامزدا از وجود فرشتگانی استفاده می کنند که در دین زرتشتی به آنها «پری» گفته می شود.

حالا برای درک عمق آموزه های انحرافی این مجموعه صحنه ای از سریال را به یاد بیاورید که در آن سه خواهر برف پری، ابرپری و سبزپری جلوی طاق بستان در کرمانشاه ایستاده اند و ابرپری به شکل مستقیم از ایزد آناهیتا به عنوان مادربزرگ پری ها یاد می کند!. و بعد کل ماجرا بر محوریت این سه پری و یک انسان به نام استاد بهار شکل می گیرد تا آنها به مردم یاد بدهند که چگونه باید از محیط زیست حمایت کنند….

در مقابل این تفکرات –یعنی اعتقاد به ایزد آناهیتا و پری های او- اعتقادات توحیدی قرار دارد. در واقع براساس اعتقادات اسلامی، ابلیس(شیطان) از جنس جنّیان و از آفریده های خداوند یکتاست که به دلیل گرفتار شدن به عُجب و غرور از درگاه حضرتِ حق رانده شد و اینکه او به دنبال گمراه کردن فرزندان حضرت آدم است، ولی هیچ قدرت و سلطه ای جز وسوسه کردن و وعده دروغ دادن به انسان ها ندارد (آیه 65 سوره اسراء) و دیگر اینکه مسلما خداوند بزرگ قادر و مقتدر است و برای تدبیر امور به کمک و یاری هیچکس احتیاج ندارد.

نکته دیگر اینکه در مبانی اعتقادی ما مسلمانان ملائکه (فرشتگان) که مأموران خداوند هستند، اراده ای از خود ندارند و هر آنچه که انجام می دهند فرمان حضرت باریتعالی است.ضمن اینکه از نظر اعتقادات اسلامی فرشتگان به هیچ وجه جنسیت ندارند و تنها در صورت آمدن به عالَم ماده، یعنی زمین، ممکن است به شکل مرد یا زن فرود آمده باشند.( مانند فرشته ای که به شکل مرد برای ابلاغ پیام خدا بر حضرت مریم –سلام الله علیها- وارد شد) و البته  در این سریال پری ها حتی در عالم بالا هم دارای جنسیت بودند.

ای کاش خانم برومند دغدغه ارزشمند خود – یعنی توجه دادن مردم به حفظ محیط زیست- را در قالب داستانی با مبانی درست می ساخت تا در قالب قصه یک فیلم، باورهای غلط دراموری مثل فرشتگان، تدبیر امور عالم و قدرت خداوند وارد ذهن کودکان و نوجوانان نشود.

ممکن است در پایان سریال همه این اتفاق ها، خواب و رویای یک انسان  تلقی شود. ولی این  در اصل ماجرا که ورود بعضی شبهه ها به  ذهن کودکان و نوجوانان تغییری ایجاد نخواهد کرد…

انوشه میرمرعشی/ انتهای متن/