پیامبری برای تمامی فصول

 نوشتن داستان زندگی پیامبران همیشه برای نویسندگان مذهبی و خواندن شان برای مردمی که دغدغه های دینی دارند جذاب بوده است. زندگی انسان کامل، زندگی تنها انسانهایی که با آسمان در ارتباط بوده اند و خدا به ایشان راه را می نمایانده تا به دیگران بنمایانند. زندگی پیامبر عظیم الشان در عرصه داستان  از مظلوم ترین موضوعات است، شاید به آن علت که دست یازیدن به حقیقت زندگی آن پیامبر خاتم از دیگران سخت تر بوده است.

 

در مورد نویسنده

محمدرضا سرشار مشهور به رضا رهگذر سال 1332 در کازرون متولد شد. وی در سال 1350، با رتبه اول، دیپلم فنی و در سال 1351، دیپلم ریاضی گرفت. پس از طی دوران سربازی، به صورت سرباز معلم، در سال 1354، با قبولی در رشته مهندسی صنایع دانشگاه علم و صنعت ایران، به تهران آمد و از همان زمان تا کنون، ساکن این شهر است.

نخستین آثار قلمی او در سال 1352، در یکی از مجلات هفتگی ادبی، و اولین کتابش در سال 1355 به چاپ رسید. در مجموع، چهار عنوان کتاب و چند داستان کوتاه از سرشار، در دوران پیش از انقلاب منتشر شد.

سرشار فعالیت سیاسی در دوران سلطنت پهلوی را با داستان‌های خود پی می‌گرفت. با وجود این، در دوران اوج گیری انقلاب ۵۷، در اواخر دوره صدارت تیمسار ازهاری دستگیر و اوایل نخست وزیری شاهپور بختیار، همراه با خیل زندانیان سیاسی کشور آزاد شد.

آثار سرشار تاکنون، دست کم ۲۶ جایزه را در سطح کشور به خود اختصاص داده وبرخی از آنها، در داخل و خارج کشور، به زبان های انگلیسی و اردو ترجمه شده‌است. نشریه ی بین المللی     who is  who   نام وی را  عنوان یکی از مشاهیر فرهنگ ایران به ثبت رساند.

 

داستان کتاب

کتاب آنک آن یتیم نظر کرده، شرح داستان خردسالی پیامبر(ص) است که به دست زنی به نام حلیمه از قبیله بنی سعد بکر هوازن سپرده می شود تا کودکی خود را در آن قبیله و دور از آب و هوای نامطلوب مکه سپری سازد. کتاب با شرح برکت زندگی حلیمه و قبیله او ادامه می یابد.

شرح چگونگی بازگشت کودک به مکه پایان بخش این روایت بازآفریده از کودکی پیامبر(ص) است.

 

طرح اولیه ی کتاب

سرشار در مورد طرح اولیه ی کتاب می گوید :

” این مجموعه را من اول به صورت كتاب و به نیت چاپ شدن می‌‌نوشتم، و بعد آن را به صورت یك متن رادیویی تنظیم می‌‌كردم. همچنین این كار، كاملا پیوسته نوشته نشد. یعنی وقتی 44 برنامه رادیویی (دوازده مجلد از این مجموعه) نوشته شد، تا مدتی نتوانستم كار را ادامه دهم. (تقریبا یك سالی فاصله افتاد) بعد هم كه 33 برنامه دیگر را نوشتم، كه دو مجلد آخری این مجموعه شد، باز كار متوقف ماند.”

 

کتابی از پیامبر برای نوجوانان

محمدرضا در مورد این اثر ارزشمند می گوید:

” فکر نوشتن از سرزمین نور از سال 1359 در ذهن من افتاد. اولین موجبش این بود که می دیدم هیچ کتاب داستانی ارزشمندی در مورد زندگی پیامبر (ص) برای نوجوانان ما منتشر نشده است. دوم اینکه می دانستم که اگر چنین کاری صورت بگیرد، در نگاه خواننده ی نوجوانان این اثر نسبت به دین شان یک تحول اساسی مثبت به وجود خواهد آمد. ضمن آن که زندگی پیامبر ما آنقدر دلنشین و پرکشش است که جدا از جنبه ی الهی و دینی آن، به خودی خود، می تواند موضوع یک داستان بسیار جذاب و پرهیجان باشد؛ به شرط آنکه این موضوع، در دست یک نویسنده، به معنی درست کلمه، قرار بگیرد. و البته، طمعِ بردن ثواب و اجر آخرتی نیز، در این کار بی تاثیر نبود”.

 

برنامه رادیویی پر اقبال

” من فكر می‌‌‌‌كنم توجه به كتاب «آنك آن یتیم نظركرده» نه به خاطر خود اثر بوده و نه به خاطر نویسنده اثر، بلكه صاحب اثر یعنی وجود پیامبر(ص) باعث شده در این سال به این كتاب توجه شود…. برنامه رادیویی «از سرزمین نور» كه براساس این كتاب تهیه می‌‌شد، به طور مستقیم با استقبال مردم روبه ‌‌رو می‌‌شد. مردم تماس می‌‌گرفتند و می‌‌گفتند كه آدم‌‌ها و حوادث داستان را در هنگام روایت داستان می‌‌بینند. و این باعث شده بود مخاطبان با این برنامه و این اثر ارتباط برقرار كنند. وقتی تماس‌‌های مردم را می‌‌شنیدم حس می‌‌كردم آرزوی من برآورده شده است.”

 

ترجمه به زبان های دیگر

این کتاب توسط منصوره مشکین‌فام، عضو هیئت علمی دانشگاه الزهرا به زبان عربی برگردانده شده است. ترجمه عربی کتاب در سال ۱۳۹۰ برنده جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران شد. عنوان عربی کتاب‌ها “هو الیتیم فی عین الله “(اویتیمی است در چشم خدا)نام دارد.

نسخه‌های فارسی، انگلیسی و ترکی استانبولی این اثر هم در سایت آمازون عرضه شده است. ترجمه ترکی کتاب در ۵۶۰ صفحه توسط انتشارات «کوسر» ترکیه منتشر شده است.

کتاب همچنین به زبان اردو نیر منتشر شده است

. چاپ مجلد اول ترجمه عربی آن در لبنان توسط انتشارات دارالتراث العربی و رونمایی از این ترجمه در کویت انجام شد و مورد استقبال مخاطبان عرب زبان واقع شد.

جیمز کلارک، مترجم و نویسنده آمریکایی این کتاب را به زبان انگلیسی ترجمه کرده است.

 

ترجمه ی قوی عربی

سرشار در مورد ترجمه هایی که از کتابش به عمل آمد گفت :

“از خوش اقبالی بزرگ من است که ترجمه عربی کتاب سال گذشته برنده جایزه کتاب سال شد و این اقبال را هر کسی ندارد. جالب‌تر اینکه تألیف این کتاب برگزیده جایزه کتاب سال نشد اما ترجمه‌اش این جایزه را برد و نشان می‌دهد که در جایزه ترجمه کتاب سال افراد ادیب‌ تری وجود دارند.

وی افزود: ترجمه انگلیسی کتاب خیلی زود انجام شد و من باور نمی‌کردم که ترجمه به این زودی انجام شود ضمن اینکه ترجمه به زبان عربی بسیار دشوار است چون مدعی بسیاری دارد و زبان جزء بسیار مهمی از زندگی عرب‌ها است و آنها به آسانی از یک خطا هم نمی‌گذرند. اینکه عرب زبان‌ها و اساتید زبان عربی این ترجمه را تأیید کردند موفقیت بسیار بزرگی است.”

 

نظر منتقدین

کتاب اینک آن یتیم نظر کرده، سرشار از اطلاعات تاریخی، تشبیهات زیبا و نثری بی‌پیرایه است و از مزایای دیگر این اثر، توصیف بسیار زیبا و دقیق برخی از صحنه‌های داستان است که مخاطب خود را در صحنه حاضر می‌بیند، به‌ ویژه زمانی که نویسنده امور ذهنی را عینی می‌کند؛ مثل داستان دیدار آمنه از قبر عبدالله.

نويسنده برای این کتاب تحقیقات زيادي كرده است، يعني منابع زيادي را مورد مطالعه قرار داده ‌ و بعضي از وقايعي را كه ذكر مي‌كند؛ وقايعي است كه جزء وقايع دم‌دستي و ساده نيست. بنابراين، از اين نظر، امتياز خوبي دارد و قابل استناد است.

البته نثر دشوار این کتاب هم یکی از ایراداتی است که می توان به این اثر گرفت، چرا که خواننده ی امروز ترجیح می دهد با نثر روان تری کتا ب بخواند .

خود نویسنده در مورد لحن سخت و دشوار اثر می گوید:

“این نثر از برنامه رادیویی همین کتاب است منتها10 درصد آسانتر شده و اگر آن را با 14 جلدی که کانون منتشر کرده، مقایسه کنید به تفاوت آن پی می‌برید. زمان انتشار کتاب مقام معظم رهبری به من گفتند که متن سخت است و من آن را آسانتر کردم، البته یکی از دوستان شاعر باز هم متن مرا در کتاب دیگری آسانتر کرده است.”

 

استقبال بی نظیر از کتاب

در مورد استقبال بسیار زیاد از این اثر می توان موضوعیت آن را عنوان کرد . عطش بسیار زیاد مردم جهان در حال حاضر نسبت به اسلام و به طبع آن شناخت پیام آور بزرگ این دین باعث شده است که استقبال از آثاری که با ریزبینی و سندهای معتبر به شرح زندگی این پیامبر بزرگوار می پردازد بسیار زیاد باشد و همین نکته می تواند برای مخاطب بسیار جذاب و سرگرم کننده باشد.

البته این رمان علاوه بر سرگرم کننده بودن آن مخاطب را با مقطعی از تاریخ اسلام آشنا می‌کند، ایجاد جذابیت برای داستان‌های تاریخی که مخاطب از قبل اطلاع از وقایع دارد کار سختی است اما این اثر به خوبی توانسته جذابیت ایجاد کرده و مخاطب را با خود همراه سازد.

 

قسمتی از متن کتاب

“بر دل مکیان بیمی بزرگ افتاد. چه، از طایف تا مکه، دوازده فرسنگ پیش راه نبود.

از بزرگان عرب، جمعی سوی ابرهه شتافتند و گفتند: سه یکِ دام‌ها و چهارپایان و جمله داراییِ دیگر ما و قبیله‌مان را بستان، و از ویرانی کعبه دست بردارد.

لیک، ابرهه رضا نداد.

بیش از همه، سخنِ پیلان بود. بیشتر عربان، تا بدان روزگار پیل ندیده بودند. از همین رو، در نظر ایشان بس شگفت می‌آمد. یکی می‌گفت: «پیکرش چونان یک تپه، و بلندای قامتش چند عمارتی است.» دومی می‌گفت: «پاهایش به ستون‌هایی عظیم همانند است.» آن دیگر می‌گفت: «بینی‌اش را می‌گویند همچون لوله‌ای است کلفت؛ و چندان دراز که تا زمین می‌رسد. چون در خشم شود، با آن درختان تناور را از ریشه برمی‌کند و به دورها می‌افکند.» یا: «دو دندان دارد؛ در بزرگی، چند یک شمشیر» برخی نیز از نعره‌اش می‌گفتند، که از بیم، بند از دل مردان مرد می‌گسست.

قصه کوتاه… چندان از هیبت پیلان گفتند، که باقی‌مانده‌ی دلیری مردان نیز رفت؛ و جمله، نومید و ترسان و درمانده شدند. پس، اغلب چهارپایان و ابزارهای زندگانی خویش را برگرفتند و رو به جانب کوه‌های پیرامون مکه نهادند.

گاهِ آزمایشی دشوار فرا رسیده بود. نیایت، عبدالمطلب، مردم را به پناه بردن به کعبه می‌خواند. او تا بیم از دل ایشان بَرَد،‌ قصه‌ی آن سه شاه پیشین یمن را می‌گفت که آنان نیز قصد کعبه را داشتند؛ لیک این مکان را نیافتند… در آن هنگامه‌ی هول و خطر اما، هیچ کس گوشی شنوا برای این سخنان نداشت.”

/انتهای متن/