پروژه خرید سیسمونی را باید مدیریت کرد

مشکات سخاوتی/

مصرف کننده حقوقی دارد یعنی او باید از کالایی با قیمت و کیفیت مناسب بهره‌مند شود و فروشنده و عرضه کننده کالا نیز باید در زمینه‌ی شرایط و نوع تهیه کالا اطلاعات کافی را در اختیارش قرار دهند تا او بتواند خرید خوب و قابل قبولی انجام داده و در نتیجه از رضایت نسبی برخوردار شود. سری زده ایم به بازار لوازم و پوشاک کودک تاببینیم حقوق مصرف کننده در این بازار چقدر مورد توجه و رعایت است.
در میان خانواده‌های ایرانی مرسوم است که همان طور که برای دخترشان که به خانه بخت می رود، جهیزیه تهیه کنند، برای اولین فرزند دخترشان هم سیسمونی تدارک ببینند یعنی مجموعه ای از لوازم ضروری برای نوزاد. بگذریم که این رسم خوب مثل خیلی رسم های دیگر به دلیل افراط ها و چشم و هم چشمی ها تبدیل به یک بار سنگین برای خیلی خانواده هایی شده که درآستانه نوه دارشدن هستند.
به نظر می رسد که مادربزرگ های دست اندرکار خرید سیسمونی و هم مادران جوانی که دنبال لباس و لوازم کودک در بازارهستند، مشکلات زیادی را با قیمت و کیفیت اجناس دارند.
البته همه از قبل شنیده‌ اند و بعضی تجربه های محدود را هم داشته اند که بدانند لوازم کودک بسیار گران است و حتی گاهی گران تر از پوشاک و وسایل بزرگسال ! اما شنیدن کِی بود مانند دیدن! وقتی به سراغ بازار و خرید می روند، حکایت قیمت ها و جنس های نه چندان مطمئن و مرغوب، حکایتی است شنیدنی که در این رابطه با چند مادر جوان صحبت‌های جالبی داشته ایم.

محدودیت مراکز خرید لوازم کودک
زهره که یک نوزاد چهار ماهه دارد می‌گوید: «وقتی با مادرم برای خرید سیسمونی رفتیم، اختلاف قیمت اجناس مشابه حتی در مغازه‌های هم‌جوار هم بسیار زیاد بود و به نظر می‌رسید کالاها یک نرخ معین و مشخصی برایشان تعیین نشده و فروشنده‌ها نسبت به این مسأله سلیقه‌ای عمل می‌کنند. از طرفی لباس‌های بچه حتی در مقایسه با بزرگسالان بسیار گران است، البته شاید این مسأله به دلیل سخت‌تر بودن شرایط دوخت لباس برای کودکان یا بالا بودن هزینه تولید و واردات مواد اولیه‌ی این لباس‌هاست. هم‌چنین وسایل بچه در همه محله‌ها و مناطق نیست و بورس لوازم کودک عموما در مکان‌های خاصی وجود دارد.»

ناچار بودم به تبلیغات فروشندگان اعتماد کنم!
این مادر ۳١ ساله ادامه داد: «مسلما در زمان خرید بیشتر کیفیت کالا برای مان مهم بود، یعنی کم خریدیم اما کیفیت و قیمت مناسب را لحاظ کردیم. البته اجناسی هم بود که با وجود گران بودن ولی به دلیل ضرورت، آن‌ها را خریداری کردیم. البته من سعی کردم جذب تبلیغات جذاب و گاهی فریبنده فروشندگان نشوم اما چون اطلاعات زیادی در حوزه وسایل کودک نداشتم و اماکن خرید برای کودک محدود است، باز هم در برخی موارد ناچار بودم به حرف فروشنده ها اعتماد کنم و کالاهایی را که بهتر معرفی می کردند خریداری ‌کردم. بعدا هم فهمیدم که در بعضی موارد اشتباه کرده ام. مثلا وسیله‌ای را گران هم خریده بودیم اما پس از چهارماه از دست مان افتاد و خراب شد. این نشان می‌دهد، کیفیت و دوام کالاها برخلاف تبلیغی که فروشندگان می‌کنند، چندان خوب نیست. یا وقتی به یک مغازه‌ اسباب بازی مراجعه کردم، این را می‌دانستم که فلان اسباب بازی قیمت واقعی اش خیلی پایین‌تر از قیمتیست که به ما می‌فروشند و سود زیادی بالای اجناس کشیده شده اما مجبور بودم که بخریم.»

برخی وسایل سیسمونی لوکس و غیر قابل استفاده است
او در رابطه با ضرورت برخی وسایل برای نوزاد هم گفت: «خرید برخی وسایل نوزاد واقعا ضروری است و نمی‌توانی از خرید آن‌ها صرف نظر کنی. مثلا نوزاد نیاز به چند دست لباس دارد و اگر هم جنس بی‌کیفیت بخری، بدن کودک چون بسیار حساس است، سریع آسیب می‌بیند بنابراین باید کم بخری اما جنس خوب را انتخاب کنی حتی اگر قیمت بالایی داشته باشد. گاهی گران بودن اجناس نشان از کیفیت بالای آن‌ها هم هست اما همیشه این‌طور نیست. قبول دارم که برخی وسایل سیسمونی لوکس و غیر قابل استفاده است و اگر خریداری شود بلااستفاده می‌ماند و در این مدت من این را تجربه کردم. در کل تنها راه مقابله با گرانی لوازم کودک و سوء استفاده فروشندگان، نظارت دولت بر قیمت‌هاست؛ یعنی اختلاف قیمت بین مغازه‌ها باید کنترل شود. شاید نخریدن مصرف کنندگان هم کارساز باشد یعنی تا جایی که می‌توان باید به تبلیغات افراطی فروشندگان گوش نداده و براساس نیاز واقعی و شرایط اقتصادی مان خرید کنیم.»

هر گرانی‌ای دلیل کیفت خوب نیست
خانم رنجبر هم که به تازگی طعم شیرین مادری را چشیده، از خرید لوازم برای فرزندش این‌چنین گفت: «دوستانم برای فرزندان شان از چند مکان مشخص خرید کرده بودند و من هم از تجربه آن‌ها استفاده کرده و لوازم مورد نیاز فرزندم را با راهنمایی‌های آن‌ها خریداری کردم. به نظر من همیشه گران بودن کالا نشان از کیفیت خوب آن‌ها نیست البته برخی لباس‌ها نخ خالص هستند و گرانی آن‌ها طبیعی است چون واقعا کیفیت بالایی دارند. مثلا چند تکه لباس ارزان برای دخترم خریده بودم که خیلی زود از بین رفت و زیاد مورد استفاده‌ام قرار نگرفت اما معمولا آن‌هایی را که گران‌تر بوده بهتر و بیشتر استفاده می‌کنم. از طرفی برخی از لوازم را با قیمت مناسب و نسبتا ارزان خریدم و وقتی دیگران دیدند، تعجب کردند چون آن‌ها همان کالا را در جای دیگر، گران‌تر خریده بودند.»

فروشندگان که سوءاستفاده می کنند
وی افزود: «پس از گذشت این چند ماه به این نتیجه رسیدم که حتی برخی وسایلی که خریدم اضافی بوده یا برخی کالاها را گران‌تر از حد طبیعی خریدم و نباید هزینه‌ی اضافی می‌کردم. با این‌که در حین خرید تمام تلاشم را کردم که علاوه بر کیفیت کالاها به قیمت آن‌ها نیز توجه کنم اما متوجه بودم که بسیاری از فروشندگان گران‌فروشند و تبلیغ غیرمعقول می‌کنند و گاهی واقعا مدیریت خرید از دست من خارج می‌شد. البته فروشندگان می‌دانند که من نیاز دارم که برای کودکم وسایل لازمش را بخرم و آن‌ها نیز نهایت سوء استفاده را می‌برند. یا مثلا در بسیاری از لباس‌های کودک، نخ خالص به کار برده نشده و بخشی از آن از جنس پلاستیک است اما می‌دیدم که آن‌ها را به عنوان کالای با کیفیت بالا عرضه می‌کنند و مصرف‌کننده چون اطلاعات و تجربه ندارد مجبور به خرید می‌شود. حتی تعدادی از وسایلی که خریدم بلااستفاده مانده و اگر باز آگاهی بیشتری داشتم آن‌ها را نمی‌خریدم، چون خرید برخی وسایل برای بچه واقعا غیر ضروری است و به کار نمی‌آید.»

بعضی کالاهای ایرانی بسیار خوب است
این مادر جوان ضمن اشاره به این نکته که فروشندگان اصولا هدف شان فقط فروش کالای شان است، اظهار کرد: «خریداران باید دقت بیشتری داشته باشند، یعنی کالایی را بخرند که با توجه به قیمتش کارایی هم داشته باشد. حتی در خرید برخی کالاهای خارجی نیز باید دقت کرد چون صرف خارجی بودن، نشان از خوب بودن نیست و بعضی کالاهای معادل ایرانی سال‌هاست جواب پس داده و بسیار هم خوب بوده‌اند. فکر می‌کنم خانم‌هایی که قصد خرید سیسمونی و وسایل کودک را دارند بهتر است با افرادی که در این زمینه تجربه و اطلاعات بیشتری دارند به مراکز خرید بروند تا بتوانند خرید مناسب‌تری انجام دهند و شاید تنها راه مقاومت ما به عنوان مصرف کننده در برابر این فروشندگان سودجو، نخریدن است.»

چشم و هم چشمی مادران برای خرید سیسمونی!
او در آخر اضافه کرد: «متاسفانه چشم و هم چشمی در بین خانواده‌ها و خانم‌ها زیاد شده و فکر می‌کنند فرزندشان نباید از بچه‌های دیگر کم داشته باشد. به نظر من هر چیزی را نباید از همان ابتدا برای کودک خریداری کرد یعنی جز لوازم ابتدایی و ضروری، حداقل تا یک یا دوسال، بقیه وسایل را می‌توان در آینده خرید مثلا خرید اسباب بازی زیاد فقط هدر دادن پول و اسراف است چون به بهانه‌ها و مناسبت‌های مختلف می‌توان برای بچه خرید کرد و اتفاقا هر چه بچه بزرگتر شود، خرید کردن برایش قابل فهم‌تر و لذت‌بخش‌تر است. در کل این گرانی وسایل بچه باعث شده که من از فرزند بیشتر داشتن منصرف شوم چون غیر از خرید وسایل سیسمونی و …بچه‌ها پس از به دنیا آمدن نیز مخارج زیادی دارد مثلا ماهانه ٤٠٠ الی ٥٠٠ هزار تومان بابت خرید پوشاک، شیرخشک و… هزینه می‌کنیم.»

مصرف کننده باید دقت خود را بالا ببرد
فروغ خانم هم که تا چند ماه دیگر فرزند دوم خود در آغوش می‌کشد می‌گفت:
1. «تا چند سال قبل که برای فرزند اولم سیسمونی خریدم، قیمت‌ها بهتر بود اما به نظر می‌رسد هر چه می‌گذرد،تورم و اوضاع قیمت‌ها بدتر می‌شود. هم‌چنین وقتی به قیمت‌ها اعتراض می‌کنی برخی فروشندگان می‌گویند که ما اجاره مغازه‌های مان بالاست و مجبوریم سود بیشتری روی کالای مان بکشیم. اما باز قیمت کالاها به منصف بودن فروشنده بستگی دارد چون یک وسیله مشخص و مشابه را در چند جا قیمت می‌کنی هر کدام به دلایل خاص خودشان یک قیمت می‌دهند. بنابراین فکر می‌کنم تجربه و اطلاعات هر کس برای خرید بسیار مهم است چون به هر صورت همه فروشندگان قصد دارند به هر شکلی که شده کالای خود را به فروش برسانند پس این ما هستیم که به عنوان مصرف کننده کالا باید دقت بیشتری به خرج دهیم تا از خریدمان پشیمان نشویم. البته فروشندگانی هم هستند که در زمینه خرید راهنمایی‌های خوب و کابردی‌‌ای می‌کنند و به جای این‌که فقط به فکر فروش و سود کردن خود باشند، حتی گاهی می‌گویند این وسیله در اولویت است و می‌توانی فلان وسیله را در آینده بخری.»

مدیریت خرید در بازار متنوع و جذاب وسایل کودک
این بانوی ۳۳ ساله از تجربیات خرید برای فرزند اولش نیز حرف زد: «برای مثال در زمان خرید برای فرزند اولم این را تجربه کردم که وسایلی را که کمی گران‌تر اما با کیفیت بهتری خریده بودم، کارایی بیشتری داشته و آن‌ها را هنوز نگه داشته‌ام تا برای فرزند بعدی‌ام نیز از آن‌ها استفاده کنم. البته زمانی که برای فرزند اولم خرید می‌کردم دقت و آگاهی امروز را نداشتم و بسیاری از وسایلی که دوست داشتم اما شاید کارایی زیادی هم نداشت را خریدم. به عبارتی تنوع و جذابیت وسایل کودک زیاد است و اگر بخواهی بدون مدیریت و کنترل خرید کنی، این فروشندگانند که سود می‌برند و تویی که به عنوان خریدار و مصرف کننده ضرر خواهی کرد.»

لوازم بی استفاده را نخریم
او هم‌چنین ضمن این‌که داشتن تجربه و اطلاعات کافی قبل از خرید را بسیار مهم دانست، گفت «من همیشه به مغازه‌ها و مراکز خرید مختلف سر می‌زنم و با شناخت از این‌که کدام مغازه یا فروشگاه اجناس با کیفیت‌تر و با قیمت مناسب‌تری را عرضه می‌کند، خریدم را انجام می‌دهم. حتی قبل از خرید برای فرزند دومم، ابتدا در خانه وسایلی که مورد نیازم بود را یادداشت کردم تا از خرید اضافی بپرهیزم و برحسب نیازم خرید کردم. مثلا بسیاری از وسایل را خیلی دوست داشتم بخرم اما چون احساس کردم نیاز زیادی به آن‌ها پیدا نمی‌کنم، از خریدشان منصرف شدم. فروشندگان لوازم بچه لیستی را در اختیار خریدار قرار می‌دهند اما لزومی ندارد ما به عنوان مصرف کننده لوازم اضافی و بی‌کاربرد را خریداری کنیم و باید قبل رفتن به بازار و خرید با افراد باتجربه مشورت کرد. برای نمونه من برای فرزند اولم دو عدد شیشه شیر بزرگ و کوچک خریدم درحالی‌که او اصلا از هیچ‌کدام استفاده نکرد یا مثلا برخی وسایل به بعد از دو سالگی کودک مربوط می‌شود که لزومی ندارد از همان بدو تولد همه‌ی وسایل را بخریم.»
وی در رابطه با گرانی لباس کودک هم به نکات خوبی اشاره کرد: « از دلایل گرانی لباس کودکان می‌توان به سخت بودن دوخت لباس آن‌ها اشاره کرد البته گاهی هم کیفیت بالا و نخ و پنبه بودن لباس نوزاد می‌تواند دلیل دیگری باشد ولی در این رابطه متأسفانه بیشتر به نظر می‌رسد، تولید کنندگان و فروشندگان وسایل و پوشاک کودک، خریدار را به نوعی ناچار و ناگزیر برای خرید می‌دانند بنابراین تا می‌توانند سوء استفاده می‌کنند تا سود بیشتری ببرند.»
از مجموع صحبت‌های مادران می‌توان به خوبی این مسأله را درک کرد که متأسفانه مسئولین ذی ربط نظارت دقیقی بر محصولات کودک ندارند یعنی این اختلاف قیمت مغازه‌ها و مراکز خرید لوازم کودک ناشی از سلیقه‌ای رفتار کردن فروشندگان و تولیدکنندگان است. از طرفی شاید ضرورت خرید برخی لوازم نوزاد در بدو تولد، عرضه‌کنندگان این محصولات را برای سوء استفاده بیشتر وسوسه می کند!
اما آن‌چه بیشتر از همه باید مورد توجه مصرف کنندگان قرار گیرد این نکته است که آن‌ها باید با درایت و دقت بالای خود تا جایی که می‌توانند بر سودجویی فروشندگان غلبه کنند. اگر مصرف کننده خودش با آگاهی و دقت به بازار نرود و خرید نکند بعید است فروشنده یا هیچ دستگاه نظارتی بتواند حقوق او را در نظر بگیرد. اگر افراد با بهره‌گیری از راهنمایی و تجربیات دیگران و توجه به نیازهای واقعی و نه چشم و هم چشمی روانه بازار شوند، از صرف خیلی هزینه‌های گزاف و اسراف های مختلف جلوگیری می شود .
خلاصه کلام این که بخش مهمی از حقوق مصرف کننده از طریق کنترل در خرید و بالابردن آگاهی و شناخت صحیح خود او در بازار باید ادا شود.

/انتهای متن/