علی البدل، پیام خوب و پرداخت بد

نفیسه ترابنده/

خلاصه داستان:

این سریال داستان اتفاقات روستای چشمه قل قل را روایت می کند. نوذر آبناری(مهدی هاشمی) و نریمان آبیاری(مهدی فخیم زاده) دو خان روستا هستند که سال ها با دوز و کلک بر مردم حکومت کرده اند. در جریان قصه خبر می رسد که رئیس جمهور قصد دارد به روستا سفر کند. این خبر موجب تکاپو و جنب و جوش در میان اهالی روستا می شود و به تدریج مردم با رهبری علی البدل(احمد مهران فر)  به شخصیت حقیقی خان ها پی برده و باهم متحد می شوند. در پایان پدر رئیس جمهور بدون هیچ هیاهو و اطلاعی در غیاب اکثر مردم روستا وارد آبادی می شود.

بیش از این در نوروز سال 93 تعارضات دیدگاه‌های مردمان یک روستا و درگیری های خوانین در کمدی-سیاسی”ایران برگر” ساخته”مسعود جعفری جوزانی” به تصویر کشیده شده بود و امسال در قالب یک سریال 14 قسمتی سیروس مقدم با داشتن زمان کافی به سراغ این موضوعات رفته است.

“علی‌البدل ” در قالبی طنز و با استفاده از شخصیت های کمدی در آستانه انتخابات ریاست جمهوری 96 اثری مملو از نمادها و المان های سیاسی محسوب می شود که با انتخاب ناکجاآباد به عنوان رویدادگاه داستان این سریال سعی دارد با زبانی شیرین و طنزگونه فضای سیاسی حاکم بر جامعه را به تصویر بکشد و کنایه ای به عملکرد مسئولان سیاسی کشور داشته باشد.

در نگاهی کلی می توان نوذر و نریمان را به عنوان دو خان آبناری و آبیاری نماد دو جناح سیاسی کشور، آغاسی (محسن تنابنده) را نماد نفوذ عناصر خارجی و منفعت طلب و علی البدل را نماینده سیاست‌مداران فراجناحی و دلسوز مردم دانست که زورگویان و منفعت طلبان سعی در نادیده گرفتن و حذف او از صحنه دارند.   

شخصیت های سریال

شخصیت های  اصلی سریال “علی البدل” مردان هستند که اغلب از منطق و درک درست بی بهره اند و بلکه دچار حماقتی افراطی اند؛  شخصیت هایی دورو، اهل زد و بند، پنهان کار و دروغگو. در کنار این مردان شخصیت های زن نیز حضور دارند که چندان نقش پررنگی را در پیشبرد داستان ایفا نمی کنند و بیشتر سرگرم امور روزمره و دغدغه های خاله زنکی و دم دستی هستند. در این میان “آناهیتا اقبال”(سیما خضرآبادی) موثرترین شخصیت زن داستان “علی البدل” می باشد.

 اقبال از طریق وبلاگ علی البدل با روستای چشمه قل قل آشنا شده و برای انجام تحقیقات پروژه فوق لیسانسش بر روی منابع طبیعی به ویژه آب معدنی به این روستا سفر می کند.  اهالی روستا با گفته آغاسی او را با نماینده فرد مورد نظر(رئیس جمهور) اشتباه گرفته و پذیرایی بسیار گرمی از او به عمل می آورند. این دختر دانشجو به تدریج با آداب و رسوم بعضا عجیب و غریب اهالی روستا آشنا می شود.

علی البدل تنها فردی است که پس از آنکه درمی یابد خانم اقبال یک فرد معمولی است بازهم  در کنار او می ایستد و تمام تلاشش را می کند تا تحقیقات او به طور کامل و دقیق انجام شود. شکل گیری رابطه میان خانم اقبال و علی البدل بسیار دلنشین و گام به گام است. علی البدل که پسری سر راهی است، به گفته خودش چون از شیر تمام زنان روستا خورده است و با تمامی دختران ده محرم و برادر رضاعی می باشد، می خواهد از میان آنها  زن نگیرد. . این پسر به تدریج خانم اقبال را به زوایای زندگی شخصی خود وارد می کند و او را شریک دغدغه های خود قرار می دهد. خانم اقبال نقشی بسیار پررنگ و موثر در شکل گیری شخصیت جدید علی البدل دارد، شخصیتی که از حالت تو سری خور و بی عرضه و نوکر خان ها و اهالی شورای روستا بیرون آمده و به فردی مقتدر و ناجی اهالی روستا تبدیل می شود. خانم اقبال با شناخت شخصیت صاف و ساده ی علی البدل دلسوزانه او را در انجام مسئولیت خطیر خود و احقاق حق اهالی روستا و رسوایی دو خان یاری می کند.  در پایان علی البدل با اهدای کادویی به خانم اقبال که نشانگر علاقه به اوست، وی را بدرقه می نماید.

“فروغ”-همسر نریمان خان- از دیگر زنان نسبتا برجسته داستان است؛ زنی با هیکلی بزرگ و قلبی دلسوز و مهربان. فروغ در تمامی مراحل سخت پشت سر شوهرش است و با راهنمایی هایش سعی می کند تا نریمان بر نوذر همیشه پیروز باشد. این زن با وجود آنکه شوهرش به امید بچه دار شدن چندین بار ازدواج کرده، شوهر و زندگی خود را دوست دارد و به خرم-برادر زاده نریمان- همچون فرزند نداشته اش رسیدگی می کند. فروغ با وجود تمامی اختلافات و رقابت ها میان شوهرش و نوذر خان با مهربانی و انصاف به نریمان اجازه نمی دهد تا پشت سر سوسن- دختر بزرگ نوذر- نزد بخشدار بدگویی کند و آینده این دختر را به خطر بیندازد. او حتی گاهی در حق سوسن و سرو و سنبل- دختران نوذرخان- مادری می کند. یادمان بیاید ماجرای برملاشدن ازدواج دوم نوذر خان را.

“پریوش”- زن دوم نوذر خان- از دیگر زنان این مجموعه است که به ویژه در قسمت های پایانی حضور پررنگی دارد، زنی آسیب دیده، تنها ، مطلقه است که گرفتار اعتیاد هم بوده است. او به پیشنهاد و اصرار پسرخاله اش –آغاسی- به همسری نوذرخان در می آید تا سروسامان گرفته و از تنهایی نجات یابد اما به تدریج در می یابد نقش طعمه را برای آغاسی ایفا کرده است تا او بتواند نوذرخان را تیغ زده و به از او سوء استفاده مالی نماید. پری گرچه در ابتدا ظاهری خشن و بدجنس دارد اما در عمل قربانی هم نوذر خان و هم آغاسی شده است. او بارها بعد از برملاشدن ازدواجش با نوذر بیان می کند که نمی دانسته هنگام ازدواج، زن نوذرخان هنوز زنده  بوده و نوذر به دروغ گفته که زنش در اثر بیماری فوت کرده است. پری در قسمت پایانی در حالی که دوباره باردار است، پس از آنکه نمی پذیرد همراه نوذر و دخترانش از آبادی فرار کند و تصمیم می گیرد دوباره به خانه تنهایی خود برود ، با لحنی شماتت بار به آغاسی می گوید:« زندگی منو نابود کردی هیچی، چرا سه تا دختر نوذر را به جونش انداختی؟ چرا یک آبادی را به هم ریختی؟»

“علی‌البدل “ در یک نگاه

“علی البدل” روایتگر قصه زندگی مردم یک آبادی با تمام رسم و رسومات آنهاست؛ مردمی که حضور فیزیکی دارند اما در تصمیم گیری ها به کار گرفته نمی شوند؛ مردمی که همیشه بین رقابت ها و حسادت های سردمداران شان تحت فشار قرار می گیرند؛ مردمی که همچون مهره هایی در دست دو خان برای رسیدن به اهداف آنها به بازی گرفته می شوند. البته  در حقیقت هیچ مشکلی با یکدیگر ندارند و در وقت نیاز یار و یاور یکدیگر هستند.

پیام نهایی سریال که پیروزی مردم با رهبری فردی دلسوز و از خود گذشته ای چون علی البدل بر حاکمان جور و ستم است ارزشمند می باشد اما سریال در پرداخت دارای نقاط ضعف است.

شخصیت های “علی البدل” بر خلاف مجموعه پایتخت اغلب دوست نداشتنی و منفور هستند، به ویژه آغاسی، نوذر خان و نریمان خان. این شخصیت ها که بیشتر تیپ به حساب می آیند و فاقد جزئیات هستند، در کنار فضای پربازیگر و شلوغ و خرده داستان های متعدد موجب شده اند تا سریال در جذب مخاطب چندان موفق نباشد. همچنین برخلاف سایر ساخته های سیروس مقدم هیچ خانواده سالم و منسجمی در فیلم وجود ندارد، از خانواده نوذر گرفته که ازدواج پنهانی او موجب اختلافش با سه دخترش می شود تا نریمان خان که با اینکه چهار بار ازدواج کرده و هنوز قبول ندارد مشکل بچه نداشتن از اوست نه همسرانش. آغاسی هم خانواده ای ندارد و فقط به دنبال تلکه کردن اطرافیانش و کسب سود است. تنها روزنه امید به تشکیل خانواده ای سالم و همدل ازدواج علی البدل و خانم اقبال می باشد که فیلمساز سرنوشت آنها را هم باز گذاشته است.

/انتهای متن/