زنان و سی و پنجمین جشنواره فیلم فجر

نفیسه ترابنده/

سی و پنجمین جشنواره فیلم فجر، از ۹ تا ۲۲ بهمن ۱۳۹۵ در تهران برگزار شد. در این دوره از جشنواره ۴۴ فیلم بعنوان چشم‌انداز سینمای ایران به نمایش در آمدند. از نکات جالب توجه جشنواره امسال حضور پررنگ زنان بود، زنانی که یا در قالب دست اندرکاران تولید فیلم حضور داشتند و یا نقش شخصیت های تأثیر گذاری را در فیلم ها ایفا نمودند.

فیلم سازان زن در جشنواره
در جشنواره امسال زنان در قالب نویسنده، تهیه‌کننده یا کارگردان نقش و حضور پررنگ و جدی داشتند. امسال در غیاب چهره های شاخصی چون” تهمینه میلانی” ،”رخشان بنی اعتماد” و” انسیه شاه حسینی” و در کنار فیلمساز کهنه کاری چون پوران درخشنده که با فیلم ” زیر سقف دودی”در جشنواره حضور داشت، فیلمسازان جوانی حاضر بودند که اغلب اولین تجربه خود را در معرض نمایش گذاشتند؛ فیلمسازانی چون: آیدا پناهنده با فیلم” اسرافیل”، “نگار آذربایجانی” با فیلم” فصل نرگس”، “رقیه توکلی”با فیلم” مادری”، “مریم دوستی”با فیلم ” دریاچه ماهی” ،”منیر قیدی” با فیلم” ویلایی ها” “.”بهنوش صادقی” با فیلم” خانه دیگری”در جشنواره امسال شرکت کردند.

در میان این فیلمسازان مریم دوستی و منیر قیدی در اولین تجربه بلند سینمایی خود به سراغ ژانر دفاع مقدس رفته اند. تلاش آنها در به تصویر کشیدن دفاع مقدس و حال و هوای آن دوران از دیدگاه زنانه بسیار ارزشمند است، چراکه زنان نیز باید دیدگاه خود را نسبت به جنگ بیان کنند و سینما یکی از بهترین ابزار برای بیان دیدگاه هنرمندانه زنان است.
نویسندگی این فیلم ها هم بر عهده زنان بوده است:” رگ خواب” نوشته” معصومه بیات”،”پشت دیوار سکوت” نوشته” سحر جعفری جوزانی”،” ماجان” نوشته” لیلا لاریجانی”.

تهیه کننده این فیلم ها نیز زن بوده اند:
” آذر” به تهیه کنندگی” نیکی کریمی”، “اسرافیل” به تهیه کنندگی” مستانه مهاجر”.
پرکارترین بازیگران زن سی و پنجمین جشنواره فیلم فجر
در میان بازیگران زن “شقایق فراهانی” با بازی در فیلم های”دعوتنامه”، “پشت دیوار سکوت”، “انزوا” و “چراغ‌های ناتمام” پرکارترین بازیگر زن جشنواره امسال محسوب می‌شود. پس از او “پریناز ایزدیار” که سال گذشته با حضور در فیلم درخشان “ابد و یک روز” موفق به دریافت سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن جشنواره سی و چهارم شد، امسال با سه فیلم “یک روز بخصوص”، “ویلایی‌ها” و “تابستان داغ” در جشنواره حضور داشت.

فیلم هایی با نام زنانه
از نکات قابل توجه در جشنواره امسال حضور فیلم هایی با نام زنانه بود، فیلم هایی شخصیت محور که هر کدام روایتگر زندگی بخشی از زنان جامعه بودند، فیلم هایی چون”آذر”،” نگار”، ” سارا و آیدا”،”آبا جان”، ” فصل نرگس”، “ماجان”،”شماره 17 سهیلا” و .”سوفی و دیوانه”

بررسی شخصیت های زن
با نگاهی به فیلم های جشنواره امسال شخصیت های زن داستان ها را می توان در چند دسته طبقه بندی نمود:
الف) زنان حامی خانواده و مسئولیت پذیر: همچون “آذر”( نیکی کریمی) در فیلم”آذر”، “سارا”( غزل شاکری) در فیلم” سارا و آیدا”،”آباجان” ( فاطمه معتمد آریا) در فیلم” آباجان”،”نگار”(پریوش نظریه) در فیلم” ترومای سرخ”.”ماجان”( مهتاب کرامتی) در فیلم” ماجان”
ب)زنان تنها، افسرده و گاه روان پریش: همچون:”صحرا مشرقی” ( الناز شاکر دوست)در فیلم” خفه گی”،”مهتاج”( مریلا زارعی) در فیلم” اسرافیل”،”نگار”( نگار جواهریان) در فیلم”نگار”،”سهیلا”( زهرا داوود نژاد) در فیلم” شماره 17 سهیلا”،”سوفی”( به آفرین غفاریان) در فیلم” سوفی و دیوانه”،”لیلا”( لیلا حاتمی) در فیلم” رگ خواب”،”برفا” ( سارا بهرامی)در فیلم” ایتالیا ایتالیا”.”تیارا”( میترا حجار) در فیلم ” یادم تو را فراموش”.
در میان فیلم های امسال برخلاف دوره های گذشته دختران فراری نقش کمرنگی داشتند و تنها فیلم ” فراری” ساخته” علیرضا داوود نژاد” موضوع اصلی خود را داستان یک دختر فراری قرار داده است.

برندگان سیمرغ بهترین بازیگر زن
در جشنواره امسال” مریلا زارعی” برای بازی در فیلم” زیر سقف دودی” به همراه” لیلا حاتمی” برای بازی در فیلم” رگ خواب”سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن و “ثریا قاسمی برای فیلم” ویلایی ها” سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل زن را به دست آوردند.
مریلا زارعی ایفاگر نقش “شیرین” زنی میانسال است که در زندگی¬ یکه و تنهاست و هیچ¬کس به او اهمیت نمی¬دهد نه پسرش که عمری را صرف توجه افراطی به او نموده است و نه همسرش.
لیلا حاتمی در نقش” لیلا” زنی است که به تازگی به زندگی زناشویی‌اش خاتمه داده و می‌خواهد مستقل شود و روی پای خودش بایستد. فیلم روایتگر تلاش های درونی این زن شکست خورده برای بازیابی خود است.
ثریا قاسمی ایفاگر نقش”عزیز خانم”مادری است که چشم به راه فرزندش است. وی به عنوان مام وطن و مادر بزرگ به عنوان مربی نسل بعد، به خوبی صلابت زن مسلمان ایرانی را در پاسداری از کیان جامعه ی اسلامی خویش به نمایش می گذارد.

کلام آخر
در پایان باید گفت حضور زنان در عرصه های مختلف هنری نشان دهنده رشد و بالندگی حرفه ای و تخصصی جامعه زنان است. زنان به عنوان نیمی از جامعه با حضور در این عرصه ها بهتر از مردان می توانند مشکلات و دغدغه های جامعه زنان را به تصویر بکشند. خوشبختانه جشنواره سی و پنجم از حیث حضور زنان در سمت های مختلف، جشنواره پرباری بوده است. بسیاری از فیلم اولی ها زنان بودند که این امر نوید بخش آینده ای روشن در سینمای ایران است.
 امید است که زنان فیلمساز با دوری از ژست های روشنفکرانه و بیانیه های فمینیستی بتوانند به خوبی مشکلات جامعه زنان را فارغ از هرگونه اغراق و سیاه نمایی به تصویر بکشند.

/انتهای متن/