رویه های اشتباه فرهنگی، عزت نفس دختران را کم می کند

در جامعه ایرانی زنان از امکانات تحصیلی، شغلی وپایگاه اجتماعی مشخصی برخوردارند لیکن اینکه جایگاه فعلی زنان ایرانی  تا چه میزان متناسب است با توانایی ها و استعدادهای فردی و جمعی آنان، مساله ای قابل تامل و بررسی است. برخی از کارشناسان معتقدند یکی از دلایل شیوع افسردگی در زنان واعتماد به نفس کم آنها به نسبت مردان وجود تبعیض میان زنان و مردان و کوچک انگاری زنان است. به منظور بررسی مشکلات روانی پیش روی زنان در آستانه روز زن با یکی از متخصصان علم روان شناسی به گفتگو نشستیم .

دکتر بهاره محمد یوسف روان شناس عمومی ،برطبق پژوهش ها ومطالعاتی که  طی سالها در این خصوص انجام داده است، اطلاعات ونکات مهمی  را در باره زنان ایرانی مطرح کردند که در این گفتگو می خوانید.

 

تفاوت تربیت کره ای وایرانی

دکتر محمد یوسف در خصوص یکی از پروژه های مطالعاتی  خود که نقش بسیاری در شناخت نقاط ضعف تربیتی در فرهنگ ایرانی برای او به همراه داشت گفت: 

یکی از پروژه های مطالعاتی من در خصوص تفاوت آی کیوی  ایرانیان با آی کیو ی کره ای ها بود که این مطالعه سه سال به طول انجامید ولی دنیایی از تجربه برای بود.در این مطالعه ساعاتی از روز را در منازل کره ای ها همراه با آنها زندگی کردم تا از طریق مشاهده  تجربی ومیدانی اطلاعات موثری از نحوه تربیت وزندگی کره ای ها به دست آورم.

وی افزود:

 اولین نکته جالب این که منازل کره ای ها به هیچ عنوان به شکل خانه های ایرانی نیست  واین خانه هاعاری از تجمل وساده در عوض پر از کتابخانه بودکه نشان از جایگاه کتاب در زندگی خانواده های کره ای دارد. نحوه تربیت  فرزندان کاملا متفاوت با نحوه تربیت ایرانیان است به شکلی که فرزندان به جای سروکار داشتن با وسایل الکترونیکی نظیر موبایل و..بیشنتر با کتاب مأنوس هستند. در این مطالعه متوجه شدم که فرزندان کره ای هر روز موظف به خواندن کتاب بودند واین کتاب خوانی از طریق مشاهده مادر خانواده برای آنها به شکل الگو در آمده بود . جالب این است که بعد از خواندن کتاب  باید نظر خود را راجع به آن بیان می کردند . نکات ارزشمند دیگری که در تربیت  کره ای وجود داشت که متأسفانه در در تربیت ایرانی کمتر دیده شده است نحوه ارتباطی است که پدر خانواده با فرزندان دخترداشت به طوری که پدر خانواده در بدو ورود از محل کار نخست به سراغ فرزندان دختر می رفت ومدتی را با آنها صرف می کرد ومعتقد بود که دلیل این کار او این است که دختران ازابتدای صبح با مادر خانواده که همجنس خود هستند، وقت گذرانده اند ونیاز دارند که محبت غیر همجنس خود را داشته باشند.

 

 در خانواده کره ای، پدر خانواده در بدو ورود از محل کار نخست به سراغ فرزندان دختر می رود ومدتی را با آنها صرف می کند تا نیاز آنها به  محبت غیر همجنس خود را برطرف کرده باشد.

 

نقش پدر در سیرابی عاطفی دختران

 این روان شناس عمومی ضمن بیان این مسأله که یکی از نتایج مهم مطالعه بر نحوه زندگی کره ای ها تقدم در ابراز عواطف فرزند دختر بر فرزند پسر توسط پدرخانواده است که در شکل گیری شخصیت آینده وسیرابی عاطفی زنان نقش مهمی دارد افزود: متأسفانه در فرهنگ ایرانی عکس این مسأله صادق است واز قدیم والدین به فرزند پسر ارج نهی بیشتری نهخاده اند ودختران همیشه نفر دوم بوده اند در حالی که در میان کره ای ها این برتری به نفع دختران است .

 

مطالعه بر روی دختران فراری

وی در ادامه در خصوص یکی دیگر از پروزه های مطالعاتی خود گفت:

همزمان با این پروژه بر روی دختران فراری مطالعاتی داشتم ودر مرکزی فعالیت می کردم که دختران فراری را نگهداری می کرد. متأسفانه 99 درصد دختران معتاد بودند وبسته به زمان مصرف واینکه سرپرستی داشته باشند، دو هفته تا یک ماه در مرکز نگهداری می شدند  ومن به عنوان مشاور مرکز فعالیت داشتم. در مقایسه ای که بین این دختران با دختران کره ای انجام دادم متوجه شدم متأسفانه دختران وزنان ایرانی عزت نفس وحرمت نفس زنان کره ای را ندارند وتفاوتی هم نمی کند که بگوییم تنها این مسأله در دختران فراری قابل مشاهده است زیرا تمامی ما به عنوان جنس مونث در جامعه مان  امکان آسیب پذیر بودن را از این بابت داریم.

 

 مطالعات ما بر روی دختران فراری ایرانی نشان داد که دختران کره ای عزت نفس وحرمت نفس بیشتری دارند و این مسأله تنها شامل  دختران فراری نیست و متاسفانه در مورد کل دختران ایرانی صادق است.

 

به دختران بها نمی دهند

دکتر محمد یوسف افزود:

یکی از نتایج مشابه جلسات مشاوره با دختران فراری این بود که اغلب از بی مهری عاطفی وبها نگرفتن از والدین شکایت داشتند  ومتأسفانه این مشکلی است که در اغلب زنان ودختران ایرانی دیده می شود. کمااینکه بر طبق تحقیقی که به تازگی صورت گرفت تا کیفیت زندگی زنان ایرانی را مورد سنجش قرار دهد،  به نتایج مشابهی از طیف های مختلف زنان اعم از پزشک، مهندس، استاد دانشگاه وخانم های خانه دار رسیدیم به صورتی که اغلب این افراد رضایت از زندگی را منوط به عوامل دیگر می دانستند. به طور نمونه جراحی که مهارت در کار را اصل زندگی خود می دانست که بدون وجود آن جایگاهی در زندگی به عنوان یک انسان نخواهد داشت ویا مادری که همسر وخانه دار خوب بودن را تنها راه پذیرش خود توسط اطرافیان می داند. در واقع در این نگرش از سوی زنان  نوعی نارضایتی از زندگی دیده می شود.

دلیل این امر ریشه در تفاوتی دارد که میان دو جنس زن ومرد گذاشته شده است زیرا زنان همیشه جنس دوم بوده اند.به طور نمونه در خصوص ازدواج از زنان پرسیده می شود برای چه قصد ازدواج داشته یا دارید ؟ پاسخ ها اغلب این است که می خواهیم مورد حمایت شخص دیگری باشیم ویا در پیری وابسته نباشیم واین پاسخ ها نشان از نبود عزت نفس دارد.در واقع زنان این حس را دارند که با قید وشرط پذیرفته می شوند وبدون حمایت مرد ان ویا نبود وجهه اجتماعی، مورد علاقه اطرافیان نخواهند بود واین ریشه مشکلات را نشان می دهد.نکته ای که در نظریات راجرز،الویس وفروید با کمی تفاوت بیان شده است.راجرز معتقد به پذیرش بی قید وشرط  والویس معتقد به برداشتن بایدها  بود.

 

علاقه به آراستگی افراطی از کمبود توجه نشأت می گیرد

این پژوهشگر علوم رفتاری ضمن بیان این نکته که اغلب زنان ایرانی درهویت خویش سردرگم هستند واین مسأله ریشه در کاستی های تربیتی دارد اظهار داشت:

در این مسیر تنها سی درصد مشکل از جانب خود زنان است وباقی سهم تربیت خانواده ها است. اگر دختران ما امروز در آراستگی ظاهر زیاده روی می کنند وبیش از حد به سراغ وسایل آرایشی می روند دلیل اصلی این است که در محیط خانه نیاز تأیید شدن آنها تأمین نشده است واین کار تنها به دلیل جذب تأیید افراد خارج از منزل است ویا اگر برخی از دختران علاقه افراطی به پیشرفت تحصیلی دارند هرچند امری مثبت است لیکن اگر باعث اضطراب شود مسلم است مفید نخواهد بود ؛نشان دهنده این است که نیاز تأیید فرد ارضاء نشده است.متأسفانه اغلب پدران کمتر زمانی را با دختران خود می گذرانند واین مشکل بزرگی در آینده آنها ایجاد می کند.

 

اگر دختران ما امروز در آراستگی ظاهر زیاده روی می کنند وبیش از حد به سراغ وسایل آرایشی می روند، یک دلیل اصلی اش این است که در محیط خانه نیازبه تأیید شدن آنها تأمین نشده است واین کار را به دلیل جذب تأیید افراد خارج از منزل انجام می دهند.

 

روابط زناشویی زنان تحت تأثیر اشتباهات فرهنگی

وی افزود:

بسیاری مشکلات جنسیتی زنان در جامعه به دلیل نهادینه شدن فرهنگ مردسالاری وتبعیض های موجود در جامعه پیدا شده است و تا این فرهنگ درست نشود این مشکلات هم حل نمی شود. زیرا زنان خود به این باور رسیده اند که جنس دوم هستند به طوری که ممکن است حتی در صورت پیشنهاد یک شغل مدیریتی در جامعه به آنها گمان کنند، نتوانند از پس آن برآیند واین نمی توانم ها در تاروپود وجود آنها رخنه کرده است. درحالی که این تفکر غلط بوده وباید کنار گذاشته شود.متأسفانه باورهای غلط از جامعه به درون منازل هم رخنه می کند وحتی در خصوصی ترین روابط زنان نظیر روابط زناشوئی تأثیر خواهد گذاشت . از هر 10 مراجع زن به مشاوره ها هشت نفر بیان می کنند که در این روابط حس وسیله بودن را دارند واین عزت نفس زنان را زیر سوال می برد.

 

شایع ترین مشکل افسردگی

این روان شناس عمومی به زنان توصیه کرد:

متأسفانه شایع ترین مشکل زنان افسردگی است ویکی از مهم ترین علل ان پذیرفته نشدن وعدم تأیید در خانواده ها است ومهم ترین اقدام برای آنها پیدا کردن نقاط قوت وجودی است وزنان را به این باور رساندن که همه افراد نقاط قوت را داشته وباید دنبال توانایی ها بروند.برتری وجود ندارد ومرد وزن با هم یکسان هستند .متأسفانه برخی ملاک های برتری نظیر توجه به زیبایی یک زن وانتخاب زنان زیبا در فیلم ها این نگرش را به یک زن می دهد که اگر می خواهد مورد توجه باشد پس باید زیبا باشد تا مهر تأیید بگیرد.

 

متأسفانه برخی ملاک های برتری نظیر توجه به زیبایی یک زن وانتخاب زنان زیبا در فیلم ها این نگرش را به یک زن می دهد که اگر می خواهد مورد توجه باشد پس باید زیبا باشد تا مهر تأیید بگیرد.

 

چه باید کرد؟

وی افزود:

 نقش پدر ومادر در این مسیر این است که به فرزند بفهمانند هرچه باشد با هر چهره وهر استعداد مورد پذیرش بی قید وشرط آنها هستند واین کار باورهای نادرست را از بین خواهد برد. رویه های اشتباه فرهنگی را نمی توان به سرعت ویک باره اصلاح کرد لیکن از درون خانواده می توان اقدامات بسیار مثبتی در حوزه فرهنگ انجام داد.اصلاح تفکرات اشتباه تربیتی وبیان احساسات به کودکان به خصوص دختران نقش موثری در بهبود زندگی آینده آنها دارد.

از طرفی برای آن نسل های قبل وزنانی که به دلایل اشتباهات فرهنگی دچار بیماری های روحی وروانی وانواع مشکلات سخت خانوادگی هستند، راه حل گرفتن کمک از مشاوران وروان شناسان توصیه می شود .هرچند امکان پرداخت تعرفه های شرکت در جلسات مراکز مشاوره خصوصی برای تمامی افراد میسر نیست لیکن خوشبختانه امروزه با برگزاری این جلسات وکارگاه های مشاوره در مراکزی نظیر سرای محلات وفرهنگسراها این امر برای تمامی خانمها امکان پذیر شده است.

البته گاه خانم ها به دلیل تنبلی وبی حوصلگی از شرکت در این جلسات خودداری می کنند ومنتظر هستند مشکلات به یکباره حل شوند در حالی که اگر افراد بخواهند و اقدام کنند،  می توانند در رفع موانع ومشکلات گام بردارند نه بدون اراده و عمل.

/انتهای متن/