پوشش زنان  مایه امنیت آنهاست

طیبه میرزااسکندری/

بعضی ها بحث حجاب را با مبحث آزادی پوشش و بلکه آزادی زنان مرتبط می کنند. نظر شما به عنوان یک جامعه شناس  در این مورد چیست؟

• بحث آزادی را در متن اجتماعی اش باید دید و معنا کرد. در بحث آزادی پوشش هم، موضوع حقوق متقابل در یک فضای مسالمت آمیز و امن مهم است.

اما خیلی از طرفداران بحث آزادی پوشش، نوع حجاب یک خانم را یک امر شخصی می دانند که فقط خودش باید در مورد آن تصمیم بگیرد.

• اتفاقا بحث حجاب اصلا یک بحث شخصی نیست بلکه امری کاملا اجتماعی است. برای همین است که هیچ آدمی در هیچ جامعه ای جرات نمی کند با هر لباسی به  خیابان بیاید. مثلا کسی را دیده ایم که با مایویی که کنار دریا می پوشد، به بانک بیاید؟ اگر بیاید در یک کشورغربی هم باشد، دستگیر می شود. پس انتخاب شخصی در این جا مطرح نیست. این اختصاص به جمهوری اسلامی هم ندارد.

• شما فکر می کنید با آزادی پوشش بهتر می توان به امنیت اجتماعی برای زنها دست پیدا کرد یا با مراعات حدودی در پوشش؟
• ببینید اصولا زندگی اجتماعی تابع هنجارهای اجتماعی است که این هنجارها دقیقا یک کارکرد مهمش ایجاد امنیت اجتماعی است. هر جامعه ای هم هنجارهای خودش را دارد از جمله در مورد لباس پوشیدن. حجاب به عنوان یک امر دینی بحث خودش را دارد. اما حتی اگر بحث دینداری هم نبود، نوع پوشش آدمها در هر جامعه ای تابع یک کد خاص است. در واقع نه تنها هر جامعه بلکه هر گروه اجتماعی هم یک کد لباس پوشیدن مشخص دارد. کارگر و دانش آموز و … یک کد لباسی دارند. دلایل اجتماعی هم دارد. بحث مدیریت جامعه و …مطرح است . بحث امنیت اجتماعی نه تنها برای زنان بلکه برای مردان از نظر روانی واجتماعی و عاطفی مطرح است.

عده ای معتقدند که محدودیت باعث به هم خوردن بیشتر امنیت برای زنها می شود. شما این نظر را تایید می کنید؟

• معلوم است که نه. میزان تجاوز به زنان در کشورهای غربی که خیلی هم از این نظر آزادی دارند، بسیار زیاد است؛ خیلی زیادتر از جامعه مسلمانان. در عمل می بینیم که هرجا که تجاوز بیشتر بوده، بداخلاقی بیشتر بوده و در این جور جوامع زنها ابژه (شیء)وار بیرون آمده اند و مردها هم هرزه بوده اند.

• تحقیق علمی مشخصی هم در این مورد شده که تایید کننده این نظرات باشد؟
• بله، در دانشگاه تهران در مورد “ترس از جرم در میان زنان” تحقیقی در دوره فوق لیسانس صورت گرفت و دردانشگاه پیام نور هم در موضوع “راهکارهای جلوگیری از آسیب به زنان در جامعه” تحقیقی انجام شد. در جریان این تحقیق ها مشخص شد که خود زنها اذعان دارند که یکی از راهکارهای شان برای این که در جامعه آسیب نبینند، داشتن لباس های محافظه کارانه تر و پوشیده تر است و این پیشنهاد خودشان بوده که نباید لباس هایی که خیلی آشکار کننده است، بپوشیم . یعنی پاسخگویان بدون توجه به سن و اعتقادات گفته اند نوع پوشش و آرایش زننده تاثیر دارد درآسیب هایی که برای زنان پیش می آید.  

در رساله دیگری که در زمینه حجاب تحقیق شده، سه تیپ از زنان مشخص شده اند:

• تیپ حجاب گرا
• تیپ حجاب گریز
• تیپ حجاب ستیز

دو دسته اول گفته اند که حدی از پوشش در جامعه برای زنها خیلی مایه امنیت است. فقط گروه حجاب ستیز است که  در پوشش و رابطه زن و مرد افراطی اند.

در تحقیق مشخص شد که در نحوه رعایت پوشش، زنها خودشان اکثرا حجاب گرایند. حتی درحجاب گریزها هم رعایت حدی از نجابت و پوشیدگی مناسب را می توان دید. در جامعه ایران فقط درصد کمی از زنان حجاب ستیزند که به چشم می آیند و مردم هم نگاه خوبی به آنها ندارند .در غرب هم همین طور است و این گروه زیاد به چشم می آیند. در آنجا هم اگر زنی لباس نامتعارف بپوشد او را هرزه می بینند.

نهایتا برای زنان ایرانی و مخصوصا دختران جوان به عنوان یک کارشناس محقق در آسیب های اجتماعی حوزه زنان چه حرفی دارید؟

• به عنوان یک کارشناس می گویم اگر روزی قرار باشد برای پوشش دختران و زنان در جامعه ما حد و حدودی نباشد، اولین و مهم ترین آسیب ها را در سطح جامعه و در کف خیابان ها خود دختران و زنان ما می بینند. من شخصا آن روز ممکن است خودم و دخترم را درشرایطی از ناامنی ببینم که فکر کنم دیگر نمی توانم در ایران زندگی کنم. پس خوب است دختران و زنان ما در مورد مطالبات شان و طرح این مطالبات خیلی به این جوسازی ها که معمولا هم سرچشمه اش خارج از ایران است، توجهی نکنند و بیشتر به مصالح خودشان در درون جامعه مان دقت داشته باشند.