شخصیت حضرت علی (ع) در جایگاه همسر و پدر تبیین نشده است
دبیر علمی گروه تاریخ پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، با تأکید بر اینکه میزان تعهد اخلاقی مردان جامعه به خانواده در مقایسه با گذشته سست شده است گفت: ناآشنایی جامعه و به‌صورت کلی مردان جامعه، از سیره، سبک زندگی و رفتاری بزرگان دینی همچون حضرت علی(ع) سبب شده تا نتوانند الگو گیری از آنها را به‌صورت عینی و کاربردی دنبال کنند.
سید محسن شریفی در گفت‌وگو با خبرنگار شفقنا زندگی، اشاره‌ای به خصوصیات اخلاقی و رفتاری حضرت علی (ع) در جایگاه همسر و پدری در دوران حکومت و خانه‌نشینی کرد و گفت: صحبت کردن درباره شخصیت بی‌مانند، بی‌نظیر و یگانه امیرالمؤمنین علی (ع) بسیار مشکل و حتی گاه غیرممکن خواهد بود. چرا که شناخت حقیقی آن حضرت برای ما دشوار است. بطوریکه جورج جرداق مسیحی در زمینه شناخت امام علی (ع) می‌گوید: «ای روزگار! تو را چه می‌شد اگر تمام نیروهای خود را بسیج می‌کردی و در هر عصر و زمانی، بزرگ‌مردی به نام علی را بدان قلب، بدان زبان و بدان شمشیر به انسانیت عطا می‌کردی.»
وی در ادامه با بیان اینکه رسیدگی به مسائل و مشکلات اجتماعی و سیاسی جامعه حضرت علی (ع) را از امور خانواده غافل نکرد افزود: در تبیین جایگاه همسری و پدری حضرت علی (ع) توجه به این نکته لازم است که آن حضرت در سال دوم هجری پس از جنگ مشهور بدر، در اوج درگیری‌های نظامی و مشکلات جامعه اسلامی دوران نبوی (ص) با حضرت فاطمه زهرا (س) ازدواج کرد و خانواده ایشان در چنین شرایطی شکل گرفت. و چنین نبود که آن حضرت در جوی آرام و بدون مشکل اقدام به ازدواج کرده باشند. همچنین بنابر گزارش‌های تاریخی در سال سوم هجری امام حسن (ع) نخستین فرزند آن حضرت متولد شد و امام در جایگاه پدری نیز قرار گرفت در حالی که اوج مشکلات جامعه نبوی مانند شکست مسلمانان در جنگ احد و درگیرهای نظامی وجود داشت. علی‌رغم همه این مشکلات حضرت علی (ع) به بهترین شکل ممکن در جایگاه همسری و پدری قرار داشت و توانست بهترین خانواده‌ای عالم را داشته باشد. چنین خانواده‌ای می‌تواند به چنان جایگاهی برسد که همه اعضای آن در ایمان، اخلاص و فداکاری از هم سبقت بگیرند.
این مدرس حوزه و دانشگاه، ایمان به خداوند را بالاترین ویژگی معنوی امام علی (ع) دانست و تصریح کرد: بالاترین ویژگی آن حضرت ایمان به خدای متعال است. حضرت علی (ع) نخستین مؤمن و مسلمان است که به گفته شیعه و اهل سنت هیچ‌گاه بت نپرستید و همواره یاور صادق پیامبر اعظم (ص) بود و ما می‌بینیم که ایشان این ویژگی را در خانواده خود نیز داشتند و سعی می‌کردند تا اهل خانه خود را نیز در این مسیر قرار دهند به‌طوری‌که سه شب متوالی این خانواده به‌ظاهر کوچک، در شب تاریک مدینه غذای افطار خود را به سه نیازمند که عبارت از مسکین، یتیم و اسیر بودند، بخشیدند و خدای متعال که شاهد این ایثار بزرگ بود آن را به همه انسان‌ها اعلام کرده و در آیات سوره” انسان” به این کار آنها مباهات می‌کند.
وی ادامه داد” بنابراین ایمان و اطاعت خداوند برترین صفت حضرت علی (ع) بود که به کمک همسر خود حضرت زهرا (س) در خانواده خود نهادینه نمود و فرزندانی مانند امام حسن و امام حسین (ع) نتیجه این خانواده است. از طرفی پس از شهادت همسر، فرزندان امام علی (ع) که در سنین کودکی بودند در کنار ایشان قرار گرفتند و امام به بهترین شکل ممکن نقش پدرانه خود را ایفا نمود. اگر هم گفته شود که حسنین (ع) خود امام بودند در پاسخ باید گفت که حضرت زینب (س) که در دامن این پدر تربیت شد هم الگوی والا در این زمینه است. علاوه بر اینکه به این موضوع هم توجه داشته باشیم که علی (ع) فرزندانی دیگری نیز داشتند مانند حضرت ابوالفضل العباس و برادرانش که نمونه والاترین انسان‌های غیر معصوم هستند و این افراد در کنار آن حضرت به چنین مقامی رسیده‌اند. از این رو باید اذعان داشت که حضرت علی (ع) به‌این‌ترتیب توانست در تمام دوران زندگی خود به‌مانند یک مرد والا در عرصه‌های مختلف همسری یا پدری بهترین نقش را ایفا کند.
دبیر علمی گروه تاریخ پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلام، همچنین دلایل الگو بودن امام علی (ع) برای مردان جهان را مورد ارزیابی قرار دارد و گفت: درباره انتخاب آن حضرت به‌عنوان الگوی مردان باید به چند نکته مهم توجه داشت، نخست اینکه همان‌طور که بیان شد ایشان توانست به‌عنوان یک همسر و پدر به بهترین شکل ممکن ایفای نقش کند، پس الگوی کامل در این زمینه است. دوم تاریخ صدر اسلام بیانگر رشادت و مردانگی ایشان در تمام عرصه‌های مختلف است که همگی بر مقام و جایگاه والای آن حضرت دلالت دارد مانند ندای معروف و مشهور «لافتی الا علی؛ جوانمرد چون علی نیست» در سخت‌ترین لحظات جنگ احد از آسمان شنیده می‌شد. همچنین روایت مشهور رسول خدا (ص) که خطاب به حضرت (ع) فرمود: «أَنَا وَ عَلِی أَبَوَا هَذِهِ الْأُمَّة؛ من و علی دو پدر این امت هستیم» بیانگر مقام والای آن حضرت است و نشان‌دهنده جایگاه پدری ایشان به جامعه اسلامی است.
به گفته شریفی، الگو بودن امام علی (ع) برای مردان جامعه ما زمانی اهمیت دارد که ما بدانیم آن حضرت در برخورد با افراد جامعه نیز چنین بود، چنانکه در جنگ صفین که سپاه امام در برابر نیروهای معاویه قرار داشتند یاران امام دیدند که آن حضرت در گرماگرم جنگ اشک می‌ریزد وقتی علت را سؤال کردند امام فرمود من پدر مهربان این امت (مقصود همه مسلمانان) هستم درحالی‌که این فرزندان ناخلف در برابر پدر خود شمشیر کشیده‌اند و من می‌دانم این‌ها که چنین رفتاری با پدر خود دارند چه عاقبتی در پیش دارند و به خاطر حس پدرانه بر آنها می‌گریم. همچنین به یاد بیاوریم حسی که امام نسبت به کودکان یتیم جامعه خود داشته که شاید از احساس یک پدر واقعی نیز بیشتر باشد. به‌طوری‌که بعد از شهادت امام یتیمان کوفه حس یتیمی را بیشتر درک کردند. یک نمونه دیگر که به‌خوبی می‌تواند نقش پدرانه امیرمومنان را برای ما روشن کند جریان بزرگ شدن محمد بن ابی بکر در خانه آن حضرت است. بااینکه محمد فرزند ابوبکر خلیفه اول بود اما پس از مرگ ابوبکر همراه مادرش در سن حدود سه‌سالگی به خانه امام علی (ع) وارد شد و تحت سرپرستی آن حضرت قرار گرفت و با داشتن پدری همچون امام به‌خوبی تربیت شد و در زمره مریدان و مشتاقان آن حضرت بود و برای هیچ‌کس حتی پدرش ابوبکر فضیلت حضرت علی (ع) را قائل نبود و امام نیز او را بسیار دوست داشت به‌طوری‌که در نهج‌البلاغه آمده است که امام فرمود: او را چون فرزندم پرورش داده بودم. محمد در نهایت نیز در راه امام به شهادت رسید. همین برخورد محبت آمیز پدرانه امام علی علیه‌السلام و روایات پیش گفته شده سبب شد تا آن حضرت در اذهان همه مسلمانان به‌عنوان الگوی مردی کامل پذیرفته شود و زمینه برای اینکه روز میلاد ایشان را روز مرد و پدر اعلام نمایند فراهم باشد.
اقتباس و خلاصه از :شفقنا/انتهای متن/
