ایرانیان پیشگامان صنعت چرم در تاریخند

 قسمت اول- فاطمه قاسم آبادی/

ايرانيان با پيشينه تمدن سه هزار ساله، اولين و قديمي ترين توليد کنندگان چرم در جهان هستند. آثار باستاني به جا مانده از دوران قبل از ميلاد نشان دهنده اين است که ايرانيان ازحدود ۱۵۰۰ سال قبل از ميلاد از چرم براي لباس و زره نيز استفاده می کرده اند.

وجود چرم در دوران قدیم

در واقع چرم و وسایلی که از چرم ساخته شده باشد، به قدری زیاد بوده است که وسایل زیادی از ابزار و پوشاک آقایان را شامل می شده است.

وجود واژه هايي مانند اديم، کيمخت، ساغري، تيماج، سختيان در زبان پارسي قبل از اسلام و همچنين وجود واژه هايي مرتبط با وسايل و ابزارهاي چرمي مانند سختک، کمربند، انگشتيان، مشک و … در متون پهلوي نشان دهنده استفاده گسترده از چرم در ايران پيش از اسلام است.

کاربرد های دیگر چرم در ایران باستان

به نوشته ابن يمين، ايرانيان باستان از پوست حيواناتي مانند گاوميش، گاو و گوسفند براي نوشتن بر روي آن استفاده مي کردند و ابن يمين در نوشته هايش به نوشتن فرمان هاي داريوش بر روي چرم اشاره کرده است.

بنا بر برخي روايات، اوستا را بر دوازده هزار قطعه پوست گاو نوشته بودند.هچنين پوست نوشته هايي که در اورامان کردستان يافت شده و در موزه بريتانيا نگهداري مي شود، نشان دهنده استفاده از پوست براي نگارش در دوره اشکانيان است.

اهمیت چرم برای انسانها

انسان در همان روزهاي اوليه سکونتش بر روي زمين به خواص و اهميت پوست حيوانات پي برد و به همين جهت از آن براي مصارفي چون پوشاک، کفش ، زير انداز و … بهره جست.

اگرچه انسان در ابتدا پوست را به صورت خام مورد استفاده قرار مي داد ولي به مرور زمان به فن نگهداري و دباغي پوست و تبديل آن به چرم پي برد.

این اهمیت به قدری خاص و قابل توجه بوده است که روی یک نقاشی قدیمی تازه کشف شده در غارها به نام “چتل هوبوک ” از ۵۷۵۰ سال قبل از ميلاد تصوير شکارگري در حال رقص با يک لنگ از پوست پلنگ ديده مي شود.

نکته مهمي که با توجه به شواهد و قرائن موجود مانند اشياي بدست آمده از دوران قديم و همچنين مجسمه ها، نقش برجسته ها و نقاشي ها مي توان به آن اشاره کرد، استفاده از چرم به صورت روزمره بوده است؛ به عبارت ديگر چرم به طور دائم در زندگي انسان نقش داشته و به کار مي رفته است.

اين کاربرد گاهي در پوشاک، خصوصاً کفش شکارچيان و جنگجويان و گاهي براي افسار و يراق آلات حيوانات و زماني نيز براي ساخت ظروف بوده است.

“آرتور اپهام پوپ” در کتاب شاهکارهاي هنر ايران، در مورد بعضي از اين ظروف اين گونه مي نويسد:

“شکل ظرف هاي سفالين قديم در ایران باستان  اغلب از شکل ظرف هايي که با مواد ديگر(چوب، چرم، حصير) ساخته شده و بشر هزاران سال پيش از آن که سفال سازي را اختراع کند، آنها را به کار برده بود، تقليد مي شود.

ليوان استوانه اي درست به شکل ظرف هاي چوبي است و گميج گود از اشکال ظروف چرمين تقليد شده است.

ته کاسه شکل آن مانند کيسه ي چرمي است که از درون کوبيده مي شد تا سخت شود و رطوبت به آن اثر نکند. قسمت نقاشي شده دهانه آن شبيه درزي است که تسمه ي چرمي به آن وصل مي شد و آن را تنگ مي کشيدند تا دهنه ي ظرف بسته شود.”

خوشبختانه کشور ما از دیرباز در استفاده و بکارگیری این پوست های ارزشمند جزو پیشگامان جهان بوده است و به ارزش این پوست ها خیلی زودتر از بقیه ی اقوام پی برده و آن را مورد استفاده قرار داده است.

ادامه دارد….

/انتهای متن/